Suriye’de iç savaş başlayalı 4 yılı geçti. Bu da, 5 yaşın altındaki Suriyeli çocukların, şiddetin olmadığı ve evlerinde yaşadıkları bir hayatı bilmediği anlamına geliyor. Ürdün’deki Zatari mülteci kampına giden Amerika’nın Sesi muhabiri Heather Murdock, kamptaki çocukların yaşadıkları travma sonucunda epilepsiden idrar kaçırma gibi birçok sağlık sorunuyla mücadele etmek zorunda kaldığını, ancak hastanelerin bu sorunlarla başa çıkabilecek donanıma sahip olmadığını bildiriyor.
Morhaf 4,5 yaşında. Annesi, bombardımanla birlikte Morhaf’ın epilepsi krizlerinin de başladığını söylüyor. Bir yaşındaki kardeşi Rafet, yetersiz beslenmeden dolayı sürekli kusuyor ve ishal oluyor.
Çocuklarına ilaç almak için kamptaki klinikte bekleyen Azize Gazavi, Suriye’deki iç savaşın yarattığı travmanın altı çocuğunun da sağlığını bozduğunu söylüyor: “Bombardıman aralıksızdı ve evimiz tamamen yıkıldı. Kızım bacağından yaralandı. Hava saldırıları oğlumda sara krizlerine yol açtı. En küçük çocuğum hiçbir şey yemiyor, içmiyor.”
Kamptaki diğer anne babalar da, yıllardır süren iç savaş sırasında doğan çocukların sağlık sorunları olduğunu söylüyor.
Yardım görevlileri, Suriye’deki korkunç çatışmalardan kaçan ailelerin çok zor koşullarda yaşadığını ve sık sık hastalandıklarını söylüyor. Hastaların sayısı giderek artıyor.
Yardım görevlisi Najed Bawaneh, “Kamplardaki sağlık merkezlerinin yükü çok ağır çünkü sağlık sorunu olan mülteci sayısı çok fazla. Her gün bu sorunlarla uğraşıyoruz. Doktor ve sağlık merkezi sayısını arttırmaya çalışıyoruz. Sağlık hizmetine ihtiyacı olanların sayısı küçümsenecek boyutta değil” şeklinde konuşuyor.
Birleşmiş Milletler Mülteci Dairesi Sözcüsü Nasrettin Touaibia, mültecilere yardım fonlarının iyice küçüldüğünü söylüyor: “Sadece Ürdün’de 600 bin mülteci var. Bölgedeki mülteci sayısı 3,5 milyonun üzerinde. Zatari kampı, buzdağının görünen kısmı. Yardım fonları ve programlarının devam etmesini sağlamak önümüzdeki en büyük sorun.”
Bazı anne babalara göre, çocuklardaki travma kaynaklı sorunların tedavisi zor ve mülteciler için bu, neredeyse imkansız.
Tayssir Fowaz Sheada, “Kızım dört yaşında ve dört yıldır da bu durumda. Yardım için her yere başvurdum. Konuşmuyor, duymuyor ve geceleri kabus görüyor” diyor.
Babası kızı Bissan’ın idrarını tutamadığını ve odaklanma sorunu yaşadığını da söylüyor. Eşi, kızının bombardıman sırasında evde doğduğunu anlatıyor: “Hemen hastaneye götüremedik. 10 gün Suriye’deki evimizde bekledik. Hastane kuşatma altındaydı. Etrafı tamamen sarılmıştı.”
Gazavi, iç savaş devam ettiği sürece sağlık krizinin daha da derinleşeceğini düşünüyor. Suriyeli anne, Morhaf’la aynı yaştaki çocukların daha hastalıklı ve dirençsiz olduğunu söylüyor.
