Kurban Bayramı’na günler kala İzmir’in Buca ilçesinde kurulan kurban pazarı sakin. Besiciler geçen yıla göre satışların durgun olduğunu söylerken kurbanlık fiyatlarını yüksek bulan vatandaşlarsa fiyatların düşmesi beklentisiyle satın almayı bayram gününe ertelemiş durumda.
VOA Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Muşlu besici Ayhan Huylu, çadırındaki 60 büyükbaş hayvandan 24’ünü satabildiğini kaydetti. Huylu, “Daha biz burada tam bir pazar göremedik. Fiyat sorup çıkıyorlar. Büyük ihtimal hep son güne bırakacaklar. Herhalde yine satılacak ama ucuz gidecek, öyle görünüyor” dedi.
“Geçen yıl 60 bin lira olan hayvan bu yıl 153 bin 500 lira”
Besi maliyetlerindeki artışa bağlı olarak geçen seneye göre fiyatların yükseldiğini belirten Huylu, “Burada en büyük hayvanı biz 153 bin 500 liraya sattık. Canlı ağırlığı 1 ton 350 kilo, karkası 600 kilo geliyor. Geçen seneye göre kıyaslarsan maliyet yüksek olduğu için bu sene fiyat yüksek. Mesela geçen sene biz aynı hayvanı 60 bin liraya verdik” diye konuştu.
Huylu, fiyatların yükselmesinin bir diğer nedenini, zarar eden besicilerin üretimi bırakması sonucunda hayvan sayısının düşmesine bağladı. Hayvan ithalatı yapılmasının yerli besicileri üretimden uzaklaştırdığını savunan Huylu, “Kendimiz üretsek, kendimiz yetiştirsek daha iyi olur. Dışarıdan hayvan geliyor. Bu sefer çiftçinin elinde kendi hayvanı kalıyor, adam zarar ediyor. Günden güne hayvancılığı bırakıyor” dedi.
“Kar amaçlı geldik, zararla gidiyoruz”
Besici Mehmet Selim Nabız da Muş’tan getirdiği 28 büyükbaş hayvandan 7 tanesini satabildiğini söyledi. Vatandaşların yüksek bulmasına rağmen fiyatların maliyetlerin altında kaldığını anlatan Nabız, “Bu sene vatandaş doğal olarak haklı gözüküyor ama işin aslı öyle değil. Hayvan pahalı gözükse de geçen sene yem çuvalı 90 liraydı, bu sene 420 liraya alıyoruz. Aradaki fark bu. Kamyonlar geçen sene 15 bin liraydı, bu sene 35 bin lira. Saman bin liraydı şimdi beş bin lira. Yer parası 15 bin liraydı, şimdi 30 bin lira. Çadır kirası 2 bin liraydı, şimdi 10 bin lira. Bunların hepsini yansıtınca bizim karımız kalmıyor. Verilen emeğe değmiyor. Vatandaşlarımızdan ricam ‘hayvanlar çok pahalı’ demesinler” şeklinde konuştu.
Hayvanların elinde kalmaması için fiyatları düşürdüklerini de söyleyen Nabız, “Biz zararı zaten göze aldık. Kar amaçlı geldik, zararla gidiyoruz. Bizde 55 bin liradan 80 bin liraya kadar hayvan var. Her çeşit malımız var” dedi.
“Bize göre yüksek değil, biz emeğimizin karşılığını alamıyoruz”
Karslı küçükbaş hayvan üreticisi Fuat Şimşek de hayvanlarının elinde kalmasından yakındı. Hayvanların fiyatlarının kilosuna ve cinsine göre 5 bin 500 ile 8 bin lira arasında değiştiğini söyleyen Şimşek, “Şu ana kadar 45 tane sattık, 70-75 tane hayvanımız hala elimizde duruyor. Geçen seneye göre fiyatlarımız biraz yüksek. Yüksek olduğu için de millet yanaşmıyor. Bize göre yüksek değil, biz istediğimiz parayı alamıyoruz. Emeğimizin karşılığını alamıyoruz” dedi.
“Hayat pahalı, bu fiyatlar da normal"
Pazarda dolaşan az sayıdaki müşteriden biri olan Murat Taşdemir, büyükbaş kurbanlık almak için sıkı pazarlık yaptı. VOA Türkçe’ye konuşan Taşdemir, “47 bin 500’e aldık hayırlısıyla. Fiyatı 7 bin 500 lira indi bize. Allah razı olsun” dedi. Taşdemir, kendisi de küçükbaş hayvancılıkla uğraştığı için maliyetler karşısında fiyatların artmasını doğal karşıladığını söyledi. Piyasadaki et fiyatlarına göre hayvan fiyatlarını normal bulduğunu da belirten Taşdemir, “Hayat pahalı, bu fiyatlar da normal” dedi.
Geçen yıla göre fiyatların yüzde 200 arttığını kaydeden Taşdemir, “Şimdi 47 bin 500’e aldığımız bu hayvanı geçen sene 15 bin liraya alırdık” diye konuştu.
“Fiyatlar anormal değil”
Fiyatlarla ilgili bilgi almak için pazarı dolaşan emekli Arif Uysal ise kurbanlık almayı bayram gününe erteleyenlerden. Fiyatların bayramda düşmesini bekleyen Uysal, “Fiyatlar anormal değil. Benim şahsi kanaatim birinci, ikinci gün biraz daha aşağı ineceğini sanıyorum. Şu anda benim baktığım hayvanlar 5 bin lira civarında. Ama birinci gün bunun 3-4 bin liraya inmesini bekliyorum” şeklinde konuştu.
Uysal hayvan fiyatlarının geçen seneye göre yükselmesini ise arz-talep dengesinin bozulmasına bağlayarak, “Arz düşük olup talep yüksek olursa fiyat yükselir. Yetiştirme sayımız yetersiz. Daha çok hayvan yetiştirmemiz lazım” dedi.
