Çin'de COVID-19'un insanlardaki ilk vakalarının tespit edildiği pazar yerinden toplanan genetik materyaller, rakun köpeği DNA'sının Corona virüsüyle karıştığını ortaya koydu. Uluslararası uzmanlar, bu bulgunun, COVID-19 pandemisinin laboratuvar değil, hayvan kaynaklı olduğuna işaret ettiğini kaydediyor.
Bulgular henüz bağımsız uzmanların değerlendirmelerde bulunduğu bilimsel bir dergide yayınlanmadı. Corona virüsünün insanları nasıl hasta etmeye başladığı hala belirsiz. Virüsün nasıl evrimleştiğine ilişkin genetik kayıtlarla genetik dizilimin eşleştirilmesi gerekiyor.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Başkanı Tedros Adhanom Ghebreyesus, bugün yaptığı açıklamada, ”Bu veriler, pandeminin nasıl başladığına ilişkin kesin yanıtlar sunmuyor. Ancak her veri parçası, bizi bu yanıtları bulmaya yaklaştırmada önemli rol oynuyor” dedi.
WHO Başkanı: “Bu veriler üç yıl önce paylaşılabilirdi, paylaşılmalıydı”
Çin'i genetik verileri daha önce paylaşmadığı için eleştiren WHO Başkanı, ”Bu veriler üç yıl önce paylaşılabilirdi, paylaşılmalıydı” şeklinde konuştu.
Numuneler, 2019 yılı sonunda COVID-19'un insanlardaki ilk vakalarının görüldüğü Wuhan kentinde 2020 yılı başında Huanan deniz mahsulleri pazarındaki yüzeylerden toplanmıştı.
WHO Başkanı Tedros, genetik dizilimlerin kısa süre önce Çin Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi'ndeki uzmanlar tarafından dünyanın en büyük kamuya açık virüs veritabanına yüklendiğini söyledi.
Veriler daha sonra kaldırılsa da Fransız bir biyolog, şans eseri verilerin farkına varıp bunları Corona virüsünün kaynağını araştıran ve Çin dışında bulunan bir grup uzmanla paylaştı.
Veriler, bir tezgahtan toplanan COVID'li numunelerde rakun köpeği genlerinin de bulunduğunu gösteriyor. Bu durum, uzmanlara göre hayvanların Corona virüsüyle enfekte olduğuna işaret ediyor. Uzmanların analizleri ilk kez The Atlantic dergisinde yayınlanmıştı.
Verilerin analiziyle ilgilenen Utah Üniversitesi viroloji uzmanı Stephen Goldstein, ”Bu DNA'ları bırakan hayvanların virüsü de bırakmış olabileceği olasılığı yüksek. Hayvan kaynaklı bir yayılma sonrasında çevreden numune topladığınızda bu, tam da almayı beklediğiniz sonuçtur” dedi.
Rakun benzeri yüze sahip olan bu köpek türü, kürkü için yetiştiriliyor ve Çin genelinde hayvan pazarlarında eti için satılıyor.
ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri'nin Çin bürosu kurucu üyelerinden epidemiyolog Ray Yip, kesin sonuca işaret etmese de bulguların önemli olduğunu söyledi.
“Şimdiye kadarki en güçlü kanıt”
Yip, Associated Press'e gönderdiği elektronik postada, ”Çin Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi'nin yayınladığı pazardan alınan numunelere ilişkin veriler, virüsün hayvan kaynaklı olduğunun şimdiye kadarki en güçlü kanıtı” dedi.
WHO'nun COVID-19 teknik ekibi başkanı Maria Van Kerkhove ise analizin herhangi bir hayvanda virüs bulmadığını, herhangi bir hayvanın insanları enfekte ettiğine ilişkin somut kanıt da olmadığının altını çizdi.
Uluslararası ekip de WHO'ya, deniz mahsulleri pazarından alınan numunelerde rakun köpeklerinin yanısıra başka hayvan DNA'larına da rastlandığını bildirmişti.
Utah Üniversitesi'nden Goldstein ve meslektaşları, yaptıkları analizin, deniz mahsulleri pazarında Corona virüsüyle enfekte olan yabani canlılar olabileceğinin ilk somut göstergesi olduğunu kaydediyor. Ancak pazara virüsü insanların taşıyıp rakun köpeklerini enfekte etmiş ya da enfekte olan insanların hayvanların civarında virüsün kalıntılarını bırakmış olabileceği de düşünülüyor.
Uzmanlar, Çin Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi'yle temasa geçtikten sonra genetik dizilimin küresel virüs veritabanından kaldırıldığını söylüyor. Araştırmacılar, üç yıldan uzun süre önce toplanan numunelere ilişkin verilerin neden daha önce kamuoyuna açıklanmadığı konusunda şaşkın. WHO Başkanı Tedros, COVID-19 araştırmalarına ilişkin verilerin daha fazlasını paylaşması için Çin'e çağrıda bulundu.
Edinburgh Üniversitesi'nden bulaşıcı hastalıklar uzmanı Mark Woolhouse, rakun köpeklerinin genetik diziliminin COVID-19'a yol açan virüsün evrimleşmesiyle ilgili bilinenlerle nasıl örtüşeceğini görmenin kritik olduğunun altını çiziyor. Rakun köpeklerinin COVID'le enfekte olduğu kanıtlanır ve bu virüslerin, insanları enfekte eden virüsten daha önce ortaya çıktığı belirlenirse Woolhouse'a göre bu, COVID-19'un Wuhan'daki hayvan pazarından yayıldığının elde edilebilecek en sağlam kanıtı olur.
