Temsilciler Meclisi'nde 6 Ocak 2021 Kongre baskınını soruşturan komisyonun yarınki oturumunda, eski Başkan Donald Trump'ın yakın çevresi ile baskında rol oynayan aşırılık yanlısı gruplar arasındaki bağların incelenmesi bekleniyor.
Aşırı sağcı Oath Keepers (Yemin Muhafızları) grubunun üyeleri 6 Ocak 2021'de ABD Kongre Binası'nı bastıktan sonra, liderleri telefonla birini arayarak dönemin Başkanı Donald Trump'a acil bir mesaj iletti.
Phoenix Park Hotel'deki toplantıda bir Oath Keepers üyesi, liderleri Stewart Rhodes'un telefondaki kişiye defalarca Trump'a, kendisini iktidarda tutmak için milis gruplarını savaşmaya çağırmasını söylemesini istediğini duyduğunu söyledi.
Mahkeme kayıtlarına göre Rhodes, Cumhuriyetçi Başkan ile doğrudan konuşma talebini reddeden kişiyle telefonu kapattıktan sonra "Ben sadece savaşmak istiyorum" dedi.
Federal savcılar, isyanda suçunu kabul eden Oath Keepers üyesinin davasındaki mahkeme belgelerinde ayrıntılı olarak yer alan bu telefon görüşmesinde, Rhodes'un kiminle konuştuğuna inandıklarını söylemiyor. Rhodes'un bir avukatı ise bu görüşmenin hiç gerçekleşmediğini savunuyor.
Ancak bu kayıt, aşırılık yanlısı grup liderinin 6 Ocak'ta Trump'a yakın biri ile konuşmuş olabileceği yönünde soruları gündeme getirdi. Bu konu, baskını soruşturan Temsilciler Meclisi komisyonunun yarınki halka açık oturumunda gündeme gelebilir.
6 Ocak Komisyonu, Trump'ın yakın çevresi ile Kongre Binası'ndaki şiddet olaylarının başlamasına yardımcı olmakla suçlanan aşırılık yanlısı gruplar arasındaki bağlantıları yakından incelediğini açıkladı.
Adalet Bakanlığı'nın şimdiye kadar açtığı en ciddi davalarda Oath Keepers ve Proud Boys'un (Gururlu Gençler) üst düzey liderleri ve üyeleri isyana teşvik edici komplo kurmakla suçlanıyor.
Ne federal savcılar ne de Temsilciler Meclisi müfettişleri, Trump yönetiminden herhangi birinin 6 Ocak öncesinde aşırılık yanlısı gruplarla iletişim halinde olduğunu iddia ediyor.
Ancak Trump'a yakın en az iki kişinin, uzun süredir arkadaşı olan Roger Stone ve eski ulusal güvenlik danışmanı Michael Flynn’in, aşırı sağcı gruplar ve aşırılık yanlılarıyla bağlantıları biliniyor ve bu kişilerin bazı durumlarda 6 Ocak olaylarına karıştıkları iddia ediliyor.
Trump'ın Beyaz Saray Genel Sekreteri Mark Meadows'un eski yardımcısı Cassidy Hutchinson da Temsilciler Meclisi Komisyonu’nda verdiği ifadede, 6 Ocak'ta Washington'da düzenlenen "Stop the Steal" (Hırsızlığı Durdur) mitingi öncesinde Proud Boys ve Oath Keepers'dan bahsedildiğini duyduğunu söyledi. Ancak bu konuda daha fazla ayrıntı açıklanmadı. Trump, seçimin kendisinden çalındığı iddiasıyla düzenlenen mitingde sahneye çıkmış ve konuşmuştu.
Uzmanlara göre 6 Ocak Komisyonu üyeleri, Hutchinson’ın bu ifadesi üzerine giderek, Trump'a yakın kişiler ile Oath Keepers ve Proud Boys gibi gruplar arasındaki bağlantılar hakkında daha fazla bilgi ortaya çıkarmasını bekliyor.
Komisyonun televizyonda yayınlanan son oturumunda Hutchinson, Trump'ın Meadows'a isyandan bir gün önce Stone ve Flynn ile konuşması talimatını verdiğini söyledi. Hutchinson, Meadows'un 5 Ocak akşamı hem Flynn'i hem de Stone'u aradığını ancak ne konuştuklarını bilmediğini belirtti.
Roger Stone, duruşmadan sonra sosyal medya platformu Telegram'da yaptığı paylaşımlarda Meadows ile telefonda konuştuğunu reddetti. Associated Press haber ajansının telefon görüşmesiyle ilgili yorum talebine ise Michael Flynn'in kardeşi e-posta ile yanıt verdi ve 6 Ocak'taki duruşmanın "tam bir palyaço gösterisi" olduğunu söyledi.
Ne Stone ne de Flynn Kongre baskınıyla bağlantılı olarak suçlandı ve her ikisi de Temsilciler Meclisi komisyonu önünde, anayasanın beşinci maddesine dayanarak konuşmama haklarını kullandılar. Trump iki ismi de 6 Ocak'la ilgisi olmayan davalarda, jüri tarafından suçlu bulunmaları ya da suçlarını kabul etmelerinin ardından affetmişti.
Stone, Kongre baskınından önce Washington'daki etkinlikler sırasında, Oath Keepers üyelerini güvenlik görevlisi olarak kullandı. Aşırı sağcı grup, mevcut ve eski askerleri, ilk müdahale ekiplerini ve kolluk kuvvetlerini silah altına almasıyla biliniyor.
5 ve 6 Ocak’ta çekilen fotoğraf ve videolarda Stone'un yanında Oath Keepers kıyafeti giymiş kişiler görülüyor. Bu kişiler arasında, o dönemde grubun Alabama örgütlenmesinin lideri olan, isyana teşvik amaçlı komplo suçunu kabul eden ve Kongre baskınını soruşturan yetkililerle işbirliği yapan Joshua James de vardı.
Trump'ın gayriresmi danışmanlarından Stone, 6 Ocak'ta yaşanan yasadışı herhangi bir şey hakkında bilgisi veya ilgisi olduğunu reddetti; Telegram mesajında, "Yemin Muhafızları 5 Ocak'ta gönüllülük esasına dayalı olarak benim için güvenlik sağladılar’’ dedi.
Aşırılıkçı grubun lideri Stewart Rhodes'un avukatları 8 Temmuz’da komisyona, müvekkillerinin şahsen ve kamuya açık olarak ifade vermek istediğini söyledi. Komisyon sözcüsü yorum yapmayı reddetti; ancak komisyondaki temsilcilerin, Rhodes'un koşullarını kabul etmesi pek olası görünmüyor.
Avukat James Lee Bright, Associated Press’e yaptığı açıklamada, komisyonun müvekkili Rhodes ile kapalı kapılar ardında saatlerce görüştüğünü ancak Rhodes'un seçim sonrası dönemle ilgili sorular karşısında avukatlarının yönlendirmesiyle beşinci madde hakkını kullandığını söyledi. Bright, Rhodes'un şimdi tasvir edilen tamamen yanlış olduğuna inandığı iddialarla yüzleşme istediğini söyledi.
Geçmişte ABD ordusunda paraşütçü olan Rhodes ve diğer dört sanığın Eylül ayında Washington'da yargılanması planlanıyor. İftira ve Karalama ile Mücadele Birliği’nden Oren Segal, Oath Keepers'ın 6 Ocak'tan bu yana halka açık forumlardan büyük ölçüde kaçındığını ve Rhodes'un parmaklıklar ardında olması nedeniyle grubun "günlük" operasyonlarını kimin yürüttüğünün belirsiz olduğunu söyledi.
Oath Keepers, Kongre Binası'nı basmak gibi bir planları olduğu iddialarını reddediyor. Örgüt, 6 Ocak'a kadar yaptıkları iletişim ve planlamanın sadece Stone gibi sağcı isimlerin baskından önce güvenliğini sağlamak ve kendilerini antifa aktivistlerinin olası saldırılarına karşı korumaktan ibaret olduğunu söylüyor.
Stone ayrıca, Aralık ayında isyana teşvik suçlamasıyla yargılanması planlanan eski Proud Boys lideri Enrique Tarrio ile yakın ilişkisini de saklamadı.
Özel yetkili savcı Robert Mueller'in Rusya soruşturmasında tanıkları yanıltma ve diğer suçlarla suçlandıktan bir ay sonra 2019’un Şubat ayında Stone, Instagram hesabında bir silahın artı işareti gibi görünen hedefinde bir yargıç fotoğrafı içeren bir gönderiyle ilgili mahkemeye geri çağrıldı.
Stone tanık kürsüsünde Tarrio'yu kendisine sosyal medyada paylaşması için görüntü ve içerik sağlayan beş ya da altı "gönüllüden" biri olarak tanımladı. Stone evinin gönüllüler için bir karargah işlevi gördüğünü söyledi.
Trump, Stone'un bu davadan aldığı 40 aylık hapis cezasını cezaevine girmesine günler kala hafifletmiş ve aylar sonra da affetmişti.
Bir Proud Boys üyesi 6 Ocak Komisyonu’na, Trump'ın Biden ile karşı karşıya geldiği ilk tartışma programında, kendilerini açıkça kınamayı reddetmesinin ardından gruba üyeliğin hızla arttığını söyledi. Trump bunun yerine Proud Boys'a "geri çekilmelerini ve beklemede kalmalarını" söylemişti.
Aşırılık yanlısı gruplar, güvenlik güçleri üst düzey liderlerini hapse attıktan sonra çökme eğilimi gösterirken, Proud Boys'a böyle bir şey olmamış gibi görünüyor. İsyandan sonra faaliyetlerde kısa bir durgunluk yaşanmasına rağmen, 2021 yılının aşırılık yanlısı grup için en aktif yıllardan biri olduğu belirtiliyor.
Trump’ın eski ulusal güvenlik danışmanı Michael Flynn'in de 6 Ocak'tan önce bazı aşırı sağcı gruplarla teması vardı. Seçimden sonraki haftalarda Flynn, sonuçlar hakkında şüphe uyandırmak ve Trump'ı iktidarda kalmak için olağanüstü önlemler almaya teşvik etmek için kampanyanın önde gelen isimlerinden biri haline geldi.
Flynn Trump'ın seçimi kaybetmesini "devam etmekte olan bir darbe" olarak nitelendirdi; Trump'ın oy verme makinelerine el koymasını önerdi ve sıkıyönetim fikrini ortaya attı. Nihayetinde kendisi ve birkaç müttefiki bu fikirleri Aralık ayında Oval Ofis'te yapılan bir toplantıda doğrudan Trump'a iletti.
Flynn ayrıca 12 Aralık 2020'de Washington'da düzenlenen büyük bir mitingde konuşmacı olarak yer aldı ve Trump'ın seçimi kaybetmesine karşı çabalarını destekledi.
Daha sonra mahkemeye sunulan telefon mesajlarında, Oath Keepers lideri Rhodes ve diğer üyeler, o gün Flynn'e kişisel güvenlik sağlamak için başka bir aşırı sağcı grup olan 1st Amendment Praetorians (1AP) ile nasıl çalıştıklarını görüştüler. Haber ajanı UPI’ın çektiği bir fotoğrafta Flynn'in mitingden Rhodes ve en az bir 1AP üyesiyle birlikte ayrıldığı görülüyor.
Temsilciler Meclisi Komisyonu, 1AP Kurucusu Robert Patrick Lewis'i ifade vermeye çağırdı. Komisyon gönderdiği mektupta, Lewis’in Flynn ile düzenli olarak koordine olduğunu ve 6 Ocak öncesinde Rhodes ile temas halinde olduğunu iddia ettiği belirtildi.
Kendisine 6 Ocak'ta herhangi bir suçlama yöneltilmeyen Lewis, grubun ordu ve güvenlik güçleri muhariplerinden oluştuğunu ve seçimden sonraki aylarda karşılıksız güvenlik ve istihbarat sağladığını söylemişti.
Yakın zamanda açılan bir hakaret davasında Lewis ve 1AP'nin bir diğer üyesi Philip Luelsdorff, Kongre baskınının planlanması ya da icrası ile bağlantılarını reddetmiş ve 1AP'nin hiçbir zaman milis ya da paramiliter bir grup olmadığını söylemişti.
Flynn, Rusya soruşturması sırasında FBI'a yalan söylemekten suçlu bulunmuş ve Kongre baskınından bir aydan biraz daha uzun bir süre önce Trump tarafından affedilmişti.
