ABD Başkanı seçilen Donald Trump, Pazar günü Panama'yı, Büyük Okyanus ve Atlas Okyanusu arasındaki geçişi sağlayan Panama Kanalı'nın kullanımı için aşırı ücret talep etmekle suçlayarak, Panama Kanalı üzerindeki ABD kontrolünü yeniden tesis etme tehdidinde bulundu. Panama Devlet Başkanı Jose Raul Mulino, Trump'ın sözlerine sert tepki gösterdi.
Pazar günü Arizona eyaletinde destekçilerinden oluşan bir kalabalığa seslenen Trump, kanalın “yanlış ellere” geçmesine izin vermeyeceğini söyledi ve Çin'in kanal üzerindeki potansiyel etkisi konusunda uyarıda bulundu.
Çin, Panama Kanalı'nı kontrol etmiyor ya da yönetmiyor. Ancak Hong Kong merkezli çok uluslu liman işletme ve yatırım şirketi CK Hutchison Holdings'in bir yan kuruluşu uzun süredir Panama Kanalı'nın Karayipler ve Büyük Okyanus girişlerinde bulunan iki limanı yönetiyor.
Trump'ın yorumları, Cumartesi gecesi sosyal medya platformu Truth Social'da yaptığı bir paylaşımda Panama'ya yönelik benzer bir tehditte bulunmasından saatler sonra geldi.
Pazar günü muhafazakar grup Turning Point tarafından her yıl düzenlenen AmericaFest etkinliğinde konuşan Trump, “Panama Kanalı'nı hiç duyan var mı? Çünkü her yerde olduğu gibi Panama Kanalı'nda da kazıklanıyoruz” ifadelerini kullandı.
Trump'ın Panama Kanalı'na ilişkin yorumları, müttefiklerini tehdit etmekten ve muhataplarıyla ilişkilerinde kavgacı bir söylem kullanmaktan çekinmeyen Trump yönetimindeki ABD diplomasisinde beklenen değişimin habercisi niteliğinde.
“Panama'nın talep ettiği ücretler saçma, son derece haksız” diyen Trump, “Kanal Panama'ya ve Panama halkına verildi ama hükümleri var. Bize adil davranmak zorundasınız, onlar bize adil davranmadılar. Eğer bu cömertliğin hem ahlaki hem de hukuki ilkelerine uyulmazsa, Panama Kanalı'nın bize eksiksiz, hızlı ve sorgusuz sualsiz iade edilmesini talep edeceğiz” şeklinde konuştu.
Panama Devlet Başkanı Mulino, Pazar günü öğleden sonra yayınladığı mesajda, Panama'nın bağımsızlığının pazarlık konusu yapılamayacağını ve Çin'in kanalın yönetimi üzerinde hiçbir etkisi olmadığını belirtti. Ayrıca Mulino, Panama'nın uyguladığı geçiş ücretlerini de savunarak bunların “rastgele, kendi isteklerine göre” belirlenmediğini ifade etti.
Mulino, sosyal medya platformu X'te paylaşılan açıklamasında, “Panama Kanalı ve çevresindeki alanın her metrekaresi Panama'ya aittir ve Panama'ya ait olmaya devam edecektir” ifadesini kullandı.
Aralarında muhaliflerin de bulunduğu diğer bazı Panamalı siyasetçiler de sosyal medya üzerinden Trump'ın açıklamalarını eleştirdi.
Meksika Cumhurbaşkanı Claudia Sheinbaum da Pazartesi günü Panama hükümetine desteğini ifade etti. Sabahki olağan basın toplantısında konuşan Sheinbaum, “Gerçekten de Panama Kanalı Panamalılar'a aittir” dedi.
Kanalı büyük ölçüde ABD inşa etmiş, on yıllar boyunca geçidi çevreleyen bölgeyi yönetmişti. Ancak ABD ve Panama, 1977 yılında kanalın tamamen Panama kontrolüne geçmesinin yolunu açan anlaşma imzalamıştı.
ABD, Panama'yla ortak yönetim döneminin ardından 1999 yılında kanalın kontrolünü Panama'ya devretmişti.
Yılda 14 bin geminin geçiş yaptığı su yolu, küresel deniz ticaretinin yüzde 2,5'ini oluşturuyor. Panama Kanalı, ABD'nin Asya'dan konteyner gemileriyle otomobil, ticari mal ithalatı ve sıvılaştırılmış doğal gaz başta olmak üzere emtia ihracatı için kritik önem taşıyor.
Trump'ın kanalın kontrolünü nasıl yeniden ele geçirmeye çalışacağı net değil. Trump'ın kanalın kontrolünü almak için adım atmaya karar vermesi halinde uluslararası hukuk kapsamında başvuruda bulunacak herhangi bir merci bulunmuyor.
Trump, daha önce de topraksal genişlemeyle ilgili açıklamalarda bulunmuştu.
Trump, başkan olduğu 2017-2021 döneminde Danimarka'ya bağlı özerk bir bölge olan Grönland'ı satın almakla ilgilendiğini ifade etmişti. Konu, Danimarkalı yetkililer tarafından kamuoyu önünde reddedilmişti.
Forum