Rusya Federal Güvenlik Dairesi (FSB), ABD’nin ünlü gazetelerinden Wall Street Journal muhabiri Evan Gershkovich'i Washington için casusluk yaptığı şüphesiyle gözaltına aldı. Bu Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin ardından şu ana kadar yabancı bir gazeteciye karşı en ciddi uygulaması.
Rusya'da 6 yıldır gazeteci olarak çalışan 31 yaşındaki Gershkovich, uyuşturucu suçlamasıyla 10 ay hapis yattıktan sonra Aralık ayında serbest bırakılan basketbol yıldızı Brittney Griner'den bu yana ülkede tutuklanan en yüksek profilli Amerikalı oldu.
RIA haber ajansına göre Moskova Lefortovo Bölge Mahkemesi, muhabirin hakkındaki duruşmanın başlayacağı 29 Mayıs'a kadar tutukluluğuna karar verdi.
Wall Street'ten yapılan açıklamadaysa Amerikan vatandaşı muhabir Evan Gershkovich hakkında sahte suçlamalar yapıldığı belirtildi.
Moskova'nın bu hamlesinin zaten gergin olan Rusya'nın Ukrayna'nın en büyük askeri destekçisi ABD ile ilişkilerinde gerilimi daha da tırmandırması bekleniyor. ABD, Moskova'ya askerlerini Ukrayna'dan çekerek savaşı sonlandırması için yaptırımlarla baskı yapıyor ancak Rusya Ukrayna savaşında geri adım atmıyor.
FSB'den yapılan açıklamada Gershkovich'in casusluk yaptığı ve askeri bir fabrikayla ilgili gizli bilgi toplamaya çalıştığı öne sürülerek hakkında casusluk davası açıldığı belirtildi.
Açıklamada fabrikanın adı ya da yeri belirtilmedi ancak 31 yaşındaki muhabirin Ural Dağları'ndaki Yekateringburg kentinde gizli bilgileri elde etmeye çalışırken gözaltına alındığı belirtildi. Gazetecinin bu eylemine dair belge, video ya da delil gösterilmedi.
FSB, "Amerika tarafından görevlendirilen E. Gershkovich'in Rusya'nın askeri endüstriyel tesislerinden birine dair devlet sırrı olarak sınıflandırılmış gizli belgeleri toplamaya çalıştığı tespit edildi" açıklamasını yaptı.
Gershkovich'in avukatı Daniil Berman, mahkeme salonuna girmesine veya suçlamaları görmesine izin verilmediğini söyledi.
WSJ: "Güvenliğinden kaygı duyuyoruz"
Wall Street Journal ise Gershkovich'in güvenliğinden "derin kaygı duyduklarını", FSB'nin suçlamalarını kesinlikle reddettiklerini belirterek güvenilir ve görevine bağlı muhabirin derhal serbest bırakılması için uğraştıklarını kaydetti.
Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zakharova, Gershkovich'in Yekaterinburg'daki faaliyetlerinin gazetecilikle alakalı olmadığını ve bunun yabancı gazeteci rolünün diğer faaliyetleri gölgelemek için kullanıldığı ilk durum olmadığını söyledi.
Kremlin, Gershkovich'in suçüstü yakalandığını öne sürdü ve Amerikan yayın kurumu için çalışan diğer gazetecilerin akreditasyon sahibi olmaları ve normal gazetecilik faaliyetleri yürütmeleri koşuluyla görevlerinin başında kalmaya devam edebileceklerini belirtti.
ABD'nin Moskova Büyükelçiliği henüz konuyla ilgili yorum yapmadı.
Bir ABD diplomatik kaynağı büyükelçiliğin olayla ilgili bilgilendirilmediğini ve durumla iligli Rus yetkililerden bilgi almaya çalıştıklarını kaydetti.
Rusya 24 Şubat'ta Ukrayna'ya binlerce asker göndermesinin ardından sansür yasalarını sıkılaştırmış ve orduyu kötüleyenlere hapis cezası getirmişti.
Bu yasa kapsamında devlet sırrının tanımı da özellikle askeri alanda genişletilmişti.
"Tutuklu takasından söz etmek için erken"
Öte yandan Rus haber ajanslarında yetkililerin konuya dair çeşitli açıklamalarına yer verildi. RIA haber ajansına göre Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Ryabkov, henüz bir tutuklu takasından bahsetmek için çok erken olduğunu söyledi.
Interfax haber ajansı ise Ryabkov'un bu tür takasların hüküm giymiş suçluları kapsadığını ve Gershkovich'in hikayesinin nasıl gelişeceğine bakmak gerekeceği sözlerine yer verdi.
R.Politik siyasi analiz firmasının kurucusu, Kremlin'in faaliyetlerini izleyen Tatiana Stanovaya, Rus yasalarının ve FSB'nin günümüzde casusluğu yorumlama biçiminin askeri işlerle ilgilenen herhangi birinin hapis cezası almasıyla sonuçlanabileceğini söyledi.
Stanovaya, "Bu Ukrayna savaşıyla, özel askeri şirketlerle, ordunun durumuyla, birliklerin mühimmat durumuyla ya da askeri taktik ve stratejilerle ilgili yazı yazan herhangi biri olabilir" diye konuştu.
Rusya haberleri yapan diğer gazeteciler, onun profesyonel bir muhabir olduğunu, casus olmadığını söyleyerek Gershkovich'e desteklerini iletti.
Rusya'nın güvenlik daireleri konusunda uzman olan ve şu an ülke dışında bulunan Andrei Soldatov, Twitter'dan yaptığı açıklamada " Evan Gershkovich çok iyi ve cesur bir gazeteci, o bir casus değil. Bu hala Rusya'da çalışan yabancı gazetecilere karşı bir saldırı ve FSB'nin iplerinden boşandığını gösteriyor" dedi.
Merkezi New York'ta bulunan İnsan Hakları İzleme Örgütü de gazetecinin serbest bırakılması çağrısı yaptı.
Rus Kommersant gazetesi Gershkovich'in Moskova'ya transfer edilerek mahkeme öncesi Lefortovo cezaevine gönderilebileceğini bildirdi.
2017'den bu yana Rusya haberleri yapan Gershkovich, geçen yılın Ocak ayında Wall Street gazetesinin Moskova bürosuna geçmeden önce Moscow Times ve Agence France Press (AFP) haber ajansına çalışmıştı ve son yıllarda özellikle Rus siyaseti ve Ukrayna savaşı hakkında haberler yapıyordu.
Perşembe günü telefonuna erişilemeyen muhabirin Telegram mesaj uygulamasında son aktif göründüğü tarih Çarşamba günü Moskova saatiyle öğlen 01.28'di.
Avukatı, Gershkovich'in Sovyet döneminde siyasi tutukluların kaldığı Moskova'daki ünlü 19. yüzyıl hapishanesi Lefortovo'ya götürülebileceği görüşünde.
