Normalleşme süreci kapsamında atılan yeni adımlara ilişkin Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın açıkladığı son kararlara göre bir süredir kapalı olan birçok sektör 1 Haziran itibari ile hizmet vermeye başlıyor.
Yabancı turistin İstanbul’da en çok ziyaret ettiği yerlerden olan Sultanahmet’teki restoranların işletmecileri, Corona virüs salgını nedeniyle bu sene turistin gelmeyeceğini belirterek iş yapamayacaklarını söylüyor. Bazı esnaflar ise zararlarının daha büyük olabileceğini düşünerek dükkanlarını bir süre daha açmayacaklarını ifade ediyor.
“Esnaf kendisini iki yıl toparlayamaz”
VOA Türkçe’ye konuşan işletmecilerden Fuat Taştan, küçük esnafın çok zor durumda olduğunu ve devletten hiçbir yardım alamadığını dile getirdi.
Taştan, “Küçük esnaf bitti, hiçbir yardım alamadı, vergiler devam ediyor. Faturalar üç ay ertelense de ödeneceği biliniyor. Ne kadar önlem alınsa da bundan sonraki ekonomik önlemlere bakmak gerekiyor. Esnaf şu anda kendisini iki yıl toparlayamayacak şekilde büyük bir krize girdi. Sultanahmet esnafı bu üç aylık süreçte perişan oldu. Birçok dükkanda eşyalar içeride bırakılarak gidildi. Devletin ekonomik önlemler alması gerekiyor. Corona döneminde önlemler için ülke olarak bir şeyler yaptık, önlemlere uyduk, belki de herkesten daha iyi yaptık ama ekonomik önlemler ne olacak? Bundan sonra daha büyük ekonomik felaket var” diye konuştu.
“Bu yıldan umudumuzu kestik”
İş konusunda 2020’den umutlarını kestiklerini ifade eden Taştan, “Burada devlet ne yapacak, gerçek önlemleri ne olacak bunlara bakmamız gerekiyor. Şu ana kadar alınan ya da söylenen önlemlerin hiçbirinin gerçekleşmediğini görüyoruz. Esnafla konuşun, kimse bir yardım alamadı” dedi.
Turizm bölgelerinde olan dükkan sahiplerinin kiracı alternatifi çok olduğu için esnaflara kolaylık sağlamadıklarından dert yanan Taştan, sözlerine şöyle devam etti:
“Mal sahiplerinin alternatifi çok fazla olduğu için esnafın dayanma gücü yok. Mal sahiplerinden belki yüzde ellisi yarı yarıya indirim yapsa da diğer yarısının yapmayacağını biliyoruz, duyuyoruz, görüyoruz. Buradaki esnaf belki birkaç ay dayanabilirse dayanacak daha sonra dayanma gücü kalmayacak.”
“Esnafın turistten değil devletten beklentisi var”
Turistlerin Türkiye’ye gelmeye çekineceğini de kaydeden Taştan, “Psikolojik olarak da düşünün, turist korkaktır. Türkiye’ye bu ortamda uçağa binip gelecek mi? Esnafa da baktığınızda turistten bir beklentisi yok, devletten beklentisi var acaba bize bir yardım edecekler mi diye. Devletin de yardımları ortada” diye konuştu.
“Esnafın yüzde 20’si ya da yüzde 30’u ayakta kalabilir”
Corona virüs salgınında ikinci bir dalga olmazsa önümüzdeki sene belki biraz işlerin düzelebileceğini söyleyen Taştan, “Ama burada gördüğünüz esnafın ancak yüzde 20’si ya da yüzde 30’u ayakta kalabilecek. Bu da işsizliği arttıracak ve ülke ekonomisine de darbe vuracaktır” ifadelerini kullandı.
“60 çalışanımız vardı 5 kişiye düştük”
15 senedir ailesiyle birlikte Sultanahmet’te büfe ve restoran işletmeciliği yapan Burhan Çalboğa, dükkanlarının 15 Mart’tan bu yana kapalı olduğunu söylüyor. Salgın öncesi restoranlarında 60 çalışan olduğunu belirten Çalboğa, yarın açacakları dükkanlarında 5 çalışanla işlerine devam edeceklerini söylüyor.
Çalboğa, “Bu ülkeye turist gelirse biz ekmek kazanırız. Eğer gelmezse bizim işimiz çok kötü. 3 aydır ekonomik olarak içerideyiz, bu gidişle ekime kadar tablo daha da kötüye gidecek. Biz dükkanımızı açacağız ama ne kadar iş olacak bilemiyoruz” diye konuştu.
“Elektriği kestiler mallar bozuldu”
Umutlarının hac ya da umreye gitmeyen Araplar olduğunu ifade eden işletmeci, o da olmazsa çok zor zamanların kendilerini beklediğini söyledi.
“Kiralarımız aynen devam ediyor. Dün nasıl ödüyorsak bugün de o şekilde ödemeye devam ediyoruz. Bizim devletten beklentimiz, mal sahipleri ile muhatap olarak kiraların bu üç aylık sürede yarı yarıya alınmasının sağlanması. Bu zor dönemlerde birlik beraberlik olsun ki bu sıkıntı sona ersin. Bu süreçte dolabımızda mallarımız kaldı, hepsinin tarihi geçti, bozuldu. Bir de diğer dükkanımızın kapalı durumdayken elektriğini kestiler. Üç ay kapalı kalınan bir süreçte bunu neden yapıyorsunuz? İçerisi bir sürü mal doluydu, hepsi bozuldu. Kim bu zararı karşılayacak?”
“1 Haziran’da açmamız imkansız”
20 yıldır Sultanahmet bölgesinde işletme sahibi olan Orhan Aslan ise 1 Haziran’da restoranını açamayacağını söyleyerek gerekçelerini şöyle sıraladı:
“Biz kesinlikle 1 Haziran’da açmayacağız çünkü turistlere yönelik çalışıyoruz. Dükkanı açtığımız anda masraflar başlıyor. Burası sabah 09.00’dan gece 02.00’a kadar açık olan bir mekandı. Burayı açarsak binlerce lira elektrik, doğalgaz faturası, personel maaşı ve yan giderlerimiz olacak. İki üç ay idare etsek bile daha sonra batar gideriz. Kimse gözümüzün yaşına bakmaz. Devletin turizme yönelik bir paket açıklaması gerekiyor. Geri ödemesi daha sonra olan kredi verilebilirse esnaf da biraz rahatlayabilir.”
