Karadeniz Tahıl Anlaşması’ndan çekilen Rusya, üst üste dördüncü gün Ukrayna'nın gıda ihracat tesislerini vurdu. Karadeniz'de gemilere el koyma tatbikatı da yapan Moskova, Ukrayna’yı tahıl ihracat koridorunu kullanarak Rus çıkarlarına karşı "terör saldırıları" düzenlemekle suçladı.
Odesa Bölge Valisi Oleh Kiper Telegram mesajlaşma uygulamasında, "Maalesef Odesa bölgesindeki bir tarım işletmesinin tahıl terminalleri vuruldu. Düşman 100 ton bezelye ve 20 ton arpayı yok etti" dedi.
Acil Durum Bakanlığı tarafından yayınlanan fotoğraflarda, depo gibi görünen metal yapılar arasında bir yangın ve ağır hasar görmüş bir yangın söndürme aracı görülüyor. İki kişinin yaralandığı belirtilirken, yetkililer Ukrayna'nın başka yerlerinde Rus hava saldırılarında yedi kişinin öldüğünü bildirdi.
Moskova saldırıların, Ukrayna'nın 2014 yılında ilhak ettiği Kırım'a giden Rus yapımı bir köprünün Ukrayna tarafından vurulmasının intikamı olduğunu bildirdi.
Rusya, Ukrayna sularına giden tüm gemileri potansiyel olarak silah taşıyor olarak kabul edeceğini söyledi. Bu açıklamayı Washington, Moskova’nın sivil gemilere saldırabileceğinin sinyali olarak görüyor. Kiev de Rusya'ya giden gemiler için benzer bir uyarıda bulunarak karşılık verdi.
Rusya Savunma Bakanlığı bugün yaptığı açıklamada Karadeniz filosunun "yüzen hedeflere" roket atma ve gemileri yakalama tatbikatı yaptığını söyledi. Moskova'nın Washington Büyükelçisi ise gemilere saldırı planını reddetti.
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi de bugün Rusya'nın yardım gruplarının yoksul ülkelerdeki açlığı önlemek için hayati önem taşıdığını söylediği Karadeniz Tahıl Girişimi anlaşmasından çekilmesinin "insani sonuçları" üzerine bugün toplanıyor.
Moskova, kendi gıda ve gübre satışları için daha iyi koşullar olmadan bir yıllık tahıl anlaşmasına geri dönmeyeceğini söylüyor.
Batılı liderler ise Rusya'yı, Ukrayna'yı işgali nedeniyle uygulanan ve halihazırda Rus gıda ihracatını muaf tutan yaptırımları gevşetmeye çalışmakla suçluyor. Rus tahılı çatışma boyunca Karadeniz üzerinden pazara serbestçe taşındı.
Ukrayna'ya "Karadeniz tahıl koridorunu saldırılar için kullanma" suçlaması
Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Verşinin ise Ukrayna'yı Karadeniz'deki tahıl ihracat koridorunu kullanarak Rus çıkarlarına karşı, bu hafta Kırım Köprüsü'nde gerçekleştirilen saldırı dahil, "terör saldırıları" düzenlemekle suçladı.
Verşinin bugün yaptığı açıklamada, Rusya'nın gerekirse, Ukrayna'nın Karadeniz limanlarına giden gemileri denetlemek istediği söyledi.
Verşinin, "Geminin kötü bir şey taşımadığından emin olmak zorundayız. Bu da, emin olmak için de gerekirse bir talep, inceleme anlamına geliyor. Bunun son derece mantıklı olduğunu düşünüyorum, özellikle de yaşanan terör saldırılarından sonra" dedi.
Ukrayna koridoru askeri amaçlarla kullandığını inkar etse de Verşinin, kanıt sunmadan, bunun birkaç örneği olduğunu iddia etti.
"Bildiğimiz ve hakkında konuştuğumuz üzere, terör saldırıları düzenlemek için kullanıldı. Kırım Köprüsü'nde iki kez oldu, Sivastopol'da oldu, geçen Ekim'i hatırlayın" diye konuştu. Verşinin, "Artık bir deniz insani koridoru yok, şimdi belki de askeri tehlikenin arttığı bölgeler var" dedi.
Benzer bir açıklama da Kremlin’den geldi. Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov, "Öngörülemeyen eylemler ve dahası Kiev rejiminin terör eylemlerine karışması kesinlikle bu bölgede potansiyel bir tehdit oluşturuyor" demişti.
Rusya'nın Karadeniz limanlarından Rus petrolünü ve diğer mallarını taşıyan gemilerin risk altında olup olmadığı ve Rusya'nın Karadeniz'deki gemilerinin rotalarını değiştirip değiştirmeyeceği sorusuna Peskov, "Durum analiz ediliyor ve sorumlu kurumlarımız tehlikeyi en aza indirmek için uygun öneriler geliştirecek" yanıtını vermişti.
"Türkiye ile yeni bir tahıl anlaşması mümkün"
Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Verşinin, Moskova'nın tahıl ihracatı konusunda seçenekleri araştırmaya hazır olduğunu ancak Karadeniz tahıl anlaşmasına alternatif bir anlaşma için halihazırda bir görüşme olmadığını da kaydetti.
Moskova’nın taleplerinin karşılanması halinde Rusya ile Türkiye arasında yeni bir tahıl anlaşmasının mümkün olabileceğini söyleyen Verşinin, yeni tahıl ihracat rotaları üzerinde çalıştıklarını belirtti.
Verşinin, Karadeniz tahıl ihracatı anlaşmasından çekilmesinin sonuçlarından Afrika'yı korumak için "elinden geleni" yapacağını söyledi.
Ukrayna tahılı için Romanya limanı gündemde
Öte yandan Ukrayna'nın başlıca alternatif tahıl rotası olan Romanya'nın Köstence Limanı’nın, Ağustos ortasına kadar ilave yükleri kaldırabilecek kapasiteye sahip olduğu belirtildi.
Rusya, hafta başında Karadeniz Tahıl Girişimi’nden vazgeçmeden önce bile Köstence en büyük alternatif nakliye rotası olarak ortaya çıkmıştı. Savaşın başlamasından bu yana Ukrayna'nın tahıl ihracatının yaklaşık üçte biri Köstence'den yapıldı.
Geleneksel olarak Romanya'nın ve Macaristan ve Sırbistan gibi denize kıyısı olmayan komşularının hububat ihracatını gerçekleştiren Köstence üzerindeki transit baskısı artacak.
Köstence Liman İdaresi'nin Reuters haber ajansına verdiği bilgiye göre, bu yılın ilk altı ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 24,5 artışla 15,25 milyon ton tahıl yüklendi.
Bu miktarın 7,5 milyon tonunu Ukrayna tahılları oluşturdu. Buna kıyasla, Romanyalı liman işletmecileri 2022 yılının tamamında 8,6 milyon ton Ukrayna tahılın yüklemesi yapıldı.
Liman işletmecisi Comvex’in yöneticisi ve Köstence Liman İşletmeleri Birliği Başkanı Viorel Panait, Reuters'a verdiği demeçte, yerel tahıl hasadındaki gecikme ve bazı Romen çiftçilerin ürünlerini düşük fiyattan satma konusundaki isteksizliklerinin, Ağustos ortasına kadar Ukrayna tahılı için kapasitenin mevcut olacağı anlamına geldiğini söyledi.
Panait ayrıca tahıl terminali işletmecilerinin savaşın başlangıcına kıyasla işletme kapasitesini yükseltmek için ekipman ve yönetim yatırımlarını arttırdıklarını söyledi. Köstence şimdiye kadarki en yüksek kapasitesinde yılda 25 milyon ton tahıl işliyordu ve Panait bu rakamın 2023 yılında aşılacağını söyledi.
Ukrayna ve Rusya önemli küresel tahıl ihracatçıları, Romanya ise Avrupa Birliği'nin en büyük üreticilerinden biri.
Romanya, Rusya'nın işgali sonucunda Ukrayna'dan tahıl akınına uğrayan Avrupa Birliği’nin beş doğu ülkesinden biri.
Forum