Haziran, ABD ve birçok ülkede LGBTQ+ bireylerin yaşamlarını ve deneyimlerini kutlamak ve zor kazanılan medeni hakların geri alınmasını protesto etmek amacıyla düzenlenen Onur Ayı'nın başlangıcına işaret ediyor.
ABD’de ise bu yılki Onur etkinlikleri, bazı eyalet meclislerinin drag gösterilerini engellemeye, cinsiyet onaylayıcı bakımı yasaklamaya ve öğretmenlerin sınıfta cinsellik ve cinsiyet hakkında nasıl konuşabileceklerini sınırlamaya çalıştıkları, çekişmeli bir siyasi ortamda gerçekleşecek.
Bu siyasi iklimde etkinlikler kesintiye uğradı. Sanatçılar taciz edildi. Kasım ayında Colorado'da silahlı bir kişinin eşcinsellerin gittiği bir gece kulübünde ateş açması sonucu beş kişi öldü, çok sayıda kişi de yaralandı.
New York merkezli bir hak grubu olan Reclaim Pride Coalition'ın kurucularından Jay W. Walker, bugünlerde yaşananların LGBTQ+ topluluğunun şeytanileştirilmesi çabalarının en kötü dönemi olduğunu söyledi.
Bu çabaların, halkın bu ay Onur etkinliklerine katılmalarını engellemeyeceğini söyleyen Walker, "Toplumlarımızı baskı altında tutamazsınız. Hiç kimse yapamaz. Bu temel insan hakkıdır" dedi.
Onur etkinlikleri nasıl başladı?
Haziran, 28 Haziran 1970'te New York'ta düzenlenen ve o zamanlar "Christopher Sokağı Eşcinsel Kurtuluş Günü" yürüyüşü olarak adlandırılan ilk Onur Yürüyüşü’nden bu yana LGBTQ+ hakları hareketi için önemli bir ay konumunda.
Bu etkinlik, bir yıl öncesinde New York'taki eşcinsel barı Stonewall Inn'de yaşanan 1969 ayaklanmasına karşı bir meydan okuma eylemiydi. Bara yapılan polis baskınının ardından, beyaz olmayan trans kadınların kısmen başını çektiği bir kalabalık, öfkelerini yetkililerle mücadeleye kanalize etti. Bu olay, LGBTQ+ hakları için küresel hareketleri tetikledi.
Yarım asrı aşkın bir süredir her yıl düzenlenen yürüyüşlerin, AIDS salgını ve eşcinsel evlilikler gibi belirli konularda harekete geçilmesini talep etmek için bir fırsat olma ve halka açık bir kutlama işlevi de var.
Mücadele ne noktada?
Bugünlerde Onur kutlamaları ve etkinlikleri ABD’nin dört bir yanında düzenleniyor.
Aralarında, New York, San Francisco, Chicago, Denver ve Minneapolis'in de bulunduğu en büyük şehirlerin çoğu ana yürüyüşlerini Haziran ayının son hafta sonunda gerçekleştirirken, başkent Washington gibi bazı şehirler etkinliklerini ay boyunca ve hatta yılın diğer zamanlarında düzenliyor.
Yürüyüşlerin yanısıra edebiyat dinletilerinden ve sanat performanslardan partilere ve sokak festivallerine kadar çeşitli etkinlikler de bu ay yapılıyor.
Bu hafta sonu Florida’da Vali Ron DeSantis ve eyalet meclisi bir dizi LGBTQ+ karşıtı yasayı kabul etmesine rağmen, Orlando bölgesindeki tema parkları ve oteller yıllık Eşcinsel Günleri etkinliklerine evsahipliği yapacak.
Sao Paulo, Tel Aviv, Madrid ve Toronto gibi dünyanın birçok şehrinde de büyük kalabalıkları çeken Onur etkinlikleri düzenleniyor.
Geçmişteki bazı etkinliklerde, hala çözülmemiş gerçek sorunları gölgede bırakan ticarileşme ve kurumsal katılımlarla ilgili endişeler vardı. New York'ta son birkaç yıldır büyük Onur Yürüyüşü ile aynı gün ikinci bir etkinlik düzenleniyor. Reclaim Pride Coalition, etkinliklerinin Stonewall'u canlandıran protesto ruhuna geri döndüğünü söylüyor.
New York Lezbiyen Yürüyüşü de Onur etkinliklerinin sadece geçit törenleri değil, protestolarla da ilgili olduğu fikrini işliyor.
Pürüzler neler?
Onur etkinlikleri, 2015’te ABD Anayasa Mahkemesi’nin Obergefell v. Hodges kararıyla eşcinsel evliliği tanıması gibi, son yıllarda kutlanacak pek çok şeye sahipti.
Ancak son birkaç yıl daha zor geçti; pandemi sırasında Onur etkinlikleri kısıtlandı. Geçen yıl sokaklara geri dönüldü; ancak nefret dolu söylemlerin ve LGBTQ karşıtı yasama eylemlerinin yükselişi endişe yarattı.
Ülke genelinde en az 17 eyalet, reşit olmayanlar için cinsiyet onaylayıcı tıbbi bakıma kısıtlamalar veya yasaklar getirdi. Transseksüel sporcular da en az 20 eyaletteki okullarda kısıtlamalarla karşı karşıya.
İnsan Hakları Kampanyası örgütünün eyalet mevzuatları direktörü ve kıdemli danışmanı Cathryn Oakley, "Bu yılın hissiyatı direniş, güç bulma, topluluk olma ve neşemizi, varoluş hakkımızı ve burada olma hakkımızı merkeze alma olacak" dedi.
