Afganistan’ın eski devlet başkanı Hamdi Karzai, Amerika’nın Sesi’ne (VOA) verdiği röportajda yeni hükümetin uluslararası alanda tanınması için önce ülke içinde meşruiyet kazanması gerektiğini söyledi.
Karzai bunun Afgan halkının iradesini ifade etmesiyle; yaniseçimlerle ya da ülkenin farklı bölgelerinden gelen temsilcilerin yer aldığı geleneksel Afganistan Ulusal Konseyi’ni (Loya Jirga) toplayarak olacağını söyledi.
Karzai, ABD ve NATO askerlerinin Afganistan’dan ayrılmasından ve ABD’nin en uzun süreli savaşının sona ermesinden yaklaşık iki ay sonra VOA’in sorularını yanıtladı.
Afganistan’ın hassas bir dönüm noktasında olduğuna dikkat çeken Karzai, birlik olmanın ve Afgan halkının iradesini yansıtan bir hükümet kurmanın Afganlar’ın sorumluluğu olduğunu söyledi.
‘‘Diğer ülkeler ve uluslararası toplum tarafından tanınmanın yolu bu ya da başka bir hükümetin ülkede meşruiyet kazanmasıdır’’ diyen Karzai, hükümetlerin meşruiyetlerini halkın iradesinden aldığını belirtti.
Taleban, yönetimi devralmasının ardından birçokları tarafından en yakın müttefiki olarak görülen Pakistan dahil uluslararası alanda hiçbir ülke tarafından henüz tanınmadı.
Pakistan Başbakanı İmran Han ve Dışişleri Bakanı Şah Mahmud Kureyşi’nin de aralarında olduğu Pakistanlı liderler Talaban’ı savunmuş ve uluslararası toplumun Kabil’deki yeni hükümetle birlikte çalışması için çağrı yapmıştı.
Pakistan Başbakanı İmran Han BM Genel Kurulu’nda Eylül ayında yaptığı açıklamada, ‘‘Eğer Afganistan’ı şimdi ihmal edersek büyük bir insani krizle karşılaşacağız ve bunun sadece Afganistan’ın komşularını değil her yeri etkileyecek yansımaları olacak’’ demişti.
Han, ‘‘Afgan halkının iyiliği için mevcut hükümeti güçlendirmeli, istikrara kavuşturmalıyız. Taleban ne söz verdi? İnsan haklarına saygı gösterecekler, kapsayıcı bir hükümet oluşturacaklar, bu toprakların teröristler tarafından kullanılmasına izin vermeyecekler’’ sözlerini kullanmıştı.
Pakistan’a mesaj
Ancak Taleban kadınlara ve sivil özgürlüklere karşı kısıtlayıcı kurallarıyla, İslam hukukunu katı şekilde uygulamasıyla biliniyor. Taleban Afganistan’da kontrolu Ağustos ortasında ele geçirdikten sonra uluslararası toplum tarafından kadın ve azınlık haklarına saygı göstermemek ve kabinede farklı etnik gruplara yer vermemekle eleştirilmişti.
Karzai, VOA’e yaptığı açıklamada Pakistan’ın Afgan halkının temsilcisi olmadığını söyledi.
Eski Afganistan Devlet Başkanı, ‘‘Kardeş ülke Pakistan’a mesajım Afganistan’ı temsil etmeye çalışmasınlar. Tam tersi ülkemizle medeni bir ilişki kurmaya çalışsınlar. Pakistan'la derin insani ilişkilerimiz var. Pakistan'dan umudumuz, ülkenin bizimle ilişkilerini müdahale, aşırılık ve terörizmi teşvik ederek veya güç kullanarak sürdürmeye çalışmaması, bunun yerine Afganistan’la medeni prensipler ve uluslararası ilişkilerin ilkeleri aracılığıyla ilişki kurması. Onlarla böyle bir ilişkiyi memnunlukla sürdürürüz’’ diye konuştu.
Hamid Karzai ve halefi Eşref Gani, Pakistan’ı sık sık Afganistan’da Taleban’ı desteklemek, eğitmek ve Taleban için topraklarında saklanmalarına izin vermekle suçladı. İslamabad ise suçlamaları reddetti.
‘‘IŞİD saldırıları Afganistan için tehdit’’
Karzai, IŞİD’in Afganistan’da ve bölgede şiddet eylemlerini arttırmasına da değindi.
IŞİD’in Horasan kolu geçen haftalarda Kabil, Kunduz ve Kandahar vilayetlerinde birçok saldırıyı üstlenmişti. Bu saldırılarda 100’den fazla sivil hayatını kaybetmiş, birçoğu da yaralanmıştı.
Karzai, Kabil’de iki ay önce bir camiye düzenlenen intihar saldırılarının, geçen hafta Kunduz’da ve 15 Ekim’de Kandahar’da düzenlenen saldırıların IŞİD’in Afganistan ve Afgan halkının yaşam kaynakları için bir tehdit olduğunu gösterdiğini söyledi.
Bölgenin IŞİD’le mücadelede Afganistan’ı destekleyeceğine dair umutlu olduğunu belirten Karzai, IŞİD’in diğer bölge ülkeleri için de tehdit oluşturduğunu kaydetti. Karzai bölge ülkelerinin Afganistan konusunda da ortak bir zeminde buluşmalarını umduğunu sözlerine ekledi.
‘‘Kadınların hayata katılması Afgan toplumunun isteği’’
Karzai kadınların işgücüne, üniversite ve okullara dönmelerinin önemine de vurgu yaptı ve bunun uluslararası toplumun arzusundan önce Afgan halkının isteği olduğunun altını çizdi.
İki kız, bir erkek çocuk babası Karzai, Kabil’de ailesiyle birlikte yaşamaya devam ediyor ve çocuklarının eğitim almasını istediğini söylüyor.
Karzai, "Oğlumun en iyi eğitimi almasını istiyorum. Yurtiçinde ve yurtdışında okumasını istiyorum. Kızlarımın en iyi eğitimi almasını, yurtiçinde okumasını ve zamanı gelince, yurt dışında okumalarını, kişisel özlemlerini yerine getirirken Afgan halkının özlemlerini de yerine getirmelerini istiyorum. Onların diğer tüm Afgan çocukları gibi vatansever Afganlar olarak kalmalarını istiyorum’’ sözlerini kullandı.
