Şam kırsalındaki antik Hristiyan kasabası 1 haftadan uzun süredir gergin. Geçtiğimiz günlerde kasabada yükselen gerilimin Müslümanlar ile çoğunluktaki Hristiyanlar arasında bir çatışmaya dönüşmeden durdurulması mümkün oldu.
Ancak kasabadaki gerilimin dini mezhepsel olduğunu savunanlar olduğu gibi, sadece Müslüman bir kişi ile bir Hristiyan arasındaki husumetten kaynaklandığını söyleyenler de var.
Kimilerine göre de gerilimin uzun sürmesinin temel sebebi, Esat yönetimini deviren İslamcı Heyet Tahrir el-Şam’ın (HTŞ) Hristiyanlar dahil farklı din ve mezheplerdeki kesimlere yönelik politikasının belirgin olmaması.
VOA Türkçe’nin ziyaret ettiği kasabada ilk göze çarpan şey sokakların tenhalığı oldu. Halk, röportaj taleplerini reddederken, gerilimi yatıştırmaya çalışan, kasabanın Hristiyan ve Müslüman ileri gelenleri de basına konuşmak istemedi.
Ancak kayıt dışı konuşmayı kabul edenlerin anlattıklarına göre gerilim fitilini ateşleyen süreç şöyle başladı:
Aralarında husumet olan Müslüman bir aile ve Hristiyan bir aile arasında, bir kişinin ölümü ile sonuçlanan bir saldırı oldu. Müslüman aileden bir kişi Hristiyan ailenin çiftliğine silahlı bir şekilde gitti ve aileyi tehdit etti. Başlayan tartışma kavgaya dönüştü ve Hristiyan aileden bir kişi çiftliğe gelen kişiyi öldürdü.
Bunu haber alan Müslüman aile çok sayıda aile üyesini toplayarak çiftliğe hücum etti. Çatışmaların daha fazla büyümemesi için Müslüman ailenin ferdini öldüren kişi Hristiyan bir din adamına teslim edildi.
HTŞ’nin devreye girmesi farklı iddialara neden oldu
Hristiyan ve Müslüman din adamları biraraya gelerek durumun yatıştırılması ve güvenliğin kontrol altına alınması için HTŞ’den kasabaya müdahale etmesini istedi.
HTŞ’nin devreye girmesi ile çatışma daha fazla büyümedi; ancak Malula kasabası, HTŞ’nin Hristiyanlar’ı katlettiği ve Hristiyanlar’ın Müslümanlar’ı katlettiği iddialarıyla, sosyal medyada geniş yer buldu.
Hristiyan ve Müslüman din adamlarının yanısıra Suriye Rum Ortodoks Patrikliği’nin de devreye girdiği süreçte kasabada kalıcı bir uzlaşma sağlanması için görüşmeler ve girişimler hala sürüyor.
Husumetin kaynağı neydi?
Kasabalılara göre Müslüman aileden birinin Hristiyan bir ailenin çiftliğine saldırmasına yol açan husumet iç savaşın devam ettiği yıllara uzanıyor.
VOA Türkçe’nin konuştuğu kasabalılar iç savaş döneminde kasabanın Nusra Cephesi tarafından saldırıya uğradığını, saldırı sırasında ölenlerin olduğunu, rahibelerin kaçırıldığını ve birkaç rehinenin akıbetinin hala belirsiz olduğunu hatırlatıyor.
Kasabalılara göre Nusra Cephesi’nin kasabaya saldırısı sırasında kasabanın önde gelen Müslüman ailelerinden biri örgüte yardım etti.
Kasaba Esat yönetimine bağlı Suriye ordusu tarafından geri alındığında bu aile kasabayı terk etmeye zorlandı ve evlerini terk etti.
Suriye’de Esat yönetiminin devrilmesinin ardından kasabaya geri dönen ailenin o dönemde kendilerine karşı olanlardan intikam almaya çalıştığı öne sürülüyor.
"Geçmişi unutmak zorundayız”
Kasabadaki gerilimi yatıştırmak üzere devreye giren ve süreç hala devam ettiği için ismini vermek istemediğini belirten Hristiyan bir din adamı, kasabada yaşayan iki tarafın da geçmişe sünger çekmek zorunda olduğunu söyledi.
HTŞ, El Kaide’nin Suriye kolu olan Nusra Cephesi’nin birkaç isim değiştirdikten sonra duyurduğu son oluşumdu.
Bu bağlantıyı hatırlatan din adamı, “Kasabaya saldıran Nusra Cephesi ile bugünkü HTŞ aynı şey değil. İlerlemek için geçmişi unutmalıyız” dedi.
İç savaş döneminde Suriye’deki her bir insanın yara aldığını belirten din adamı, “Kin tutmaya ve intikam almaya vaktimiz yok, yeniden inşa etmemiz gereken bir ülkemiz var” diye konuştu.
Hristiyan aileler kasabadan gidiyor
VOA Türkçe’ye konuşan Hristiyan bir kadın da kasabada havanın gergin olduğunu ancak yavaş yavaş sakinleşmeye başladığını söyledi. Hristiyan bir erkek de kasabayı terk etmeyi düşünmediklerini belirtti.
Gerilimin başlamasının ardından yaklaşık 80 Hristiyan ailenin kasabayı terk ettiği tahmin ediliyor. Diğer taraftan kasabadaki kiliseler açık ve halka açık ibadetler devam ediyor.
Yılbaşından hemen önce kasabadaki ağır hava nedeniyle Hristiyanlar’ın kasaba meydanına Noel ağacı kurmaya korktuğu, HTŞ’den birinin ağacı kurduğunu ve ışıklandırma için gerekli elektriği camiden çektiğini anlatan bir başka kasabalı, “Yine de ağacı kimse süslemedi” dedi.
Müslüman bir kasabalı, çiftliğe saldıran Müslüman ailenin bir ferdini öldüren Hristiyan genci “Esat’ın çetelerinden birindendi” diye tanımladı.
Bir başka Müslüman kasabalı ise Hristiyan aileye saldıran aileye, kasabadaki bütün Müslümanlar’ın destek vermediğini söyledi.
Öldürülen kişinin Hristiyan ailenin çiftliğine saldırdığı kamera kayıtları ile kanıtlanırken, saldırganı öldüren Hristiyan kişi rahip tarafından güvenlik birimlerine teslim edildi.
"Münferit olaylara son vermemiz gerekiyor"
Malula kasabasındaki gerilimi yatıştırmak için girişimlerini sürdüren Rum Ortodoks Kilisesi’nden Meletius Shattahi, münferit olaylara bir çözüm bulunması gerektiğini söyledi.
VOA Türkçe’ye konuşan Shattahi, “Aslında son 20 güne bakacak olursak sadece Malula’da değil Hama’da ve diğer kırsal bölgelerde de bazı olaylar oldu. Her zaman aldığımız yanıt, bu olayların münferit olduğuna ve HTŞ yönetiminin bir parçası olmadığına dair. Bu olaylar olduğunda, HTŞ hemen bazı tedbirler alıyor ki bu çok iyi ve bize olumlu izlenim veriyor. Ancak böylesi münferit olaylara son vermemiz gerekiyor” dedi.
HTŞ yönetiminin henüz Rum Ortodoks Kilisesi ile resmi temas kurmadığını belirten Shattahi, yeni Suriye’nin inşası aşamasında yeni yönetimle birlikte yürümeye hazır olduklarını kaydetti.
Shattahi, kendilerini azınlık değil Suriye’yi oluşturan bileşenlerden biri olarak nitelendirdiklerini vurgulayarak, “İnanıyorum ki şu anda karşı karşıya olduğumuz en önemli meydan okuma Suriye’deki yeni yönetimden hala resmi bir iletişim almamış olmamız. Hala bekliyoruz. Birçok kez birlikte yürümek için Suriye’nin yeni yönetimine elimizi uzattığımızı açıkladık. Hala diğer tarafın bize elini uzatmasını bekliyoruz” dedi.
Shattahi, “Şu anda öncelikler farklı olabilir, yeni süreci anlıyoruz. Birçok Suriye bileşeni ile iletişim kurulduğunu biliyoruz; ancak herhangi bir Hristiyan bileşenle yapılmadı. Hala bekliyoruz. Korkmuyoruz, temin ederim ki korkmuyoruz fakat dikkatli olmaya çalışıyoruz çünkü ruhani liderlerimizle resmi bir temas kurulmasına ihtiyacımız var. Hala bekliyorlar. Bizim için bize değişim sürecine bizim de dahil olduğumuza dair izlenim verilmesi çok önemli” diye konuştu.
Forum