Fransız Senatosu, Fransa Devleti'nin "Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'ni tanımasını" isteyen karar tasarısını görüşerek kabul etti. Karar metnine, iktidar partisi LREM hariç tüm gruplar destek verdi. Oylamada 305 senatör, kararın kabul edilmesi yönünde oy kullandı. Hükümet, "Ermenistan'ın bile tanımadığı Karabağ Cumhuriyeti'ni tanımak bu sorunu çözmez" diyerek, tasarının bu bölümüne karşı görüş belirtti.
Parlamentonun üst kanadı Senato'da çoğunluğa sahip ana muhalefet partisi Cumhuriyetçiler'in (LR) Grup Başkanı Bruno Retailleau'nun ilk imzası ile hazırlanan karar tasarısının görüşüldüğü oturumu, tasarıyı gündeme alan Senato Başkanı Gerard Larcher bizzat yönetti. Fransa Dışişleri Bakanı Jean Yves Le Drian tasarı üzerindeki görüşmelere katılmadı. Oturumda hükümeti, Fransızca konuşulan ülkeler (Francophonie) ve dış turizmden sorumlu Devlet Bakanı Jean Baptiste Lemoyne temsil etti.
Görüşmelerde söz alan tüm senatörler karar tasarısına destek verdi. Konuşmalarda, Azerbaycan'dan çok Türkiye ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın eleştirilmesi dikkat çekti. Azerbaycan'ın son adımının arkasında Türkiye'nin olduğunu belirten senatörler, Türkiye ile yürütülen AB üyelik müzakerelerinin son bulmasını istedi.
Bazı konuşmacılar Dışişleri Bakanı Jean Yves Le Drian'ın "Fransa'nın Minsk Grubu üyesi olduğu için bu çatışmada nötr kalması gerektiği" açıklamasını ve karar tasarısının görüşmelerine katılmamasını eleştirdi. Senatörler, Türkiye'nin Azerbaycan'a silah verdiğini ve Suriyeli savaşçıları bölgeye gönderdiğini iddia ederek, Fransız hükümetinden bir an önce, dünyada hiçbir devletin tanımadığı "Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'ni" tek taraflı olarak tanımasını istedi.
"Ermenistan bile tanımıyor"
Hükümet adına konuşmalara yanıt veren Devlet Bakanı Jean-Baptiste Lemoyne, Fransa'nın 1997'den bu yana ABD'nin ve Rusya'nın yanında Minsk grubu eş başkanlığı görevini yerine getirdiğini belirterek, bu görevin verdiği sorumluluk gereği, "bölgede barışın gelebilmesi için uyumlu bir politika izlemek durumunda" olduğunu söyledi.
Karabağ'ın tanınması talebine olumsuz yanıt veren Lemoyne, "Ermenistan dahil hiç bir ülke Karabağ Cumhuriyeti'ni tanımış değil. Hükümetin sorumluluğu, bu davranışın faydalı ya da etkili olabileceğini düşünmek. Fransa, Minsk Grubu'nda, ancak arabuluculuğu iki tarafça da onaylanırsa devam edebilir. Açık olalım, Fransa tarafından tek taraflı tanınması, kimsenin faydasına olamaz. Ne Ermenistan, ne Karabağ, ne Fransa, ne diğer Minsk taraflarının faydasına olur bu adım. Biz tek taraflı davranışlardan çok, taraflar arası diyaloğu kurmak için çalışmalıyız. Sembolik bir tanıma sorunun çözümüne katkı getirmez" diye konuştu.
"Türkiye'ye AB zirvesinde ceza vermeye hazırlanıyoruz"
Fransız hükümetinin Dağlık Karabağ bölgesiyle ilgili 3 ayağı olan bir plan izlediğini kaydeden Lemoyne, "Bugün önemli olan sivil halkın güvenli bir şekilde evlerine dönmesidir. Cumhurbaşkanı yüzlerce Suriyeli savaşçının Türkiye üzerinden Bakü'ye gönderildiğini açıklamıştı. Sivil halkın dönüşü ve insani yardım birinci önemli politika. UNESCO'nun da devreye girerek kültürel tarihin korunması ikinci ayağı. Üçüncüsü ise diyaloğun yeniden başlaması" dedi. Lemoyne, şunları söyledi:
"AB'li ortaklarımızla önümüzdeki Aralık zirvesinde Türkiye'ye karşı karar alacağız. Fransa Bozkurtlar'ın yasaklanmasını içeren bir karar aldı. Cumhurbaşkanı Macron daha başında, Suriyeli savaşçıların Gaziantep üzerinden Karabağ'a geçirildiğini açıkladı. Bunların geri çekilmesini istiyoruz. Türkiye'ye 'söz yetmez eylem lazım' derken, onlardan beklediğimiz adımlardan birisi de buydu. Uluslararası Ceza Mahkemesi'ne gidebiliriz ama ne Azerbaycan ne de Ermenistan üyesi değil. BM Güvenlik Konseyi'nde konu gündeme gelebilir."
Görüşmelerin tamamlanmasının ardından yapılan açık oylamaya 336 senatör katıldı. Bunlardan 306 oy geçerli sayıldı. Geçerli oylardan 305'i tasarının kabul edilmesi yönünde oy verdi. Yalnızca 1 senatör "hayır" oyu verdi.
Kabul edilen kararda, Senato Fransız hükümetinden "Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'ni tanıması ve bu kararı bundan sonraki politikasında müzakere aracı olarak kullanmasını" istiyor. Kararda "Türkiye'nin çatışmalarda oynadığı rolün tespit edilerek AB nezdinde cezalandırılması ve işlenen savaş suçlarıyla ilgili uluslararası bir soruşturma açılması" da talep ediliyor.
Azerbaycan tepki gösterdi
Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı, Fransa Senatosu'ndaki oylamanın ardından yayınladığı açıklamada, "tek taraflı ve hakikata uygun olmayan" unsurlar içerdiğini belirttiği karara sert tepki gösterdi.
Açıklamada, "tümüyle taraflı" karar tasarısının kabul edilmesinin provokatif bir adım olduğu, Ermeni kökenli Fransızlar'ın Karabağ meselesini seçim amaçları için kullandığının görüldüğü savunuldu.
Kararın hiçbir hukuki bağlayıcılığının olmadığı ifade edilen açıklamada, ihtilafta arabuluculuk görevine sahip bir ülkenin böyle bir tasarıyı geçirmesinin, bu ülkenin tarafsızlığına gölge düşürdüğü belirtildi.
