2021 yılı Ağustos ayında Taleban, Afganistan'da yeniden iktidara geldiğinde Fehime Sultani ve üniversite öğrencisi arkadaşları, ülkeyi terk etmek için günlerce Kabil Havalimanı'na ulaşmaya çalıştı ancak silahlı militanlar, buna engel oldu.
Sultani, militanlardan birinin “Eğitim yok, evine dön” diye bağırdığını hatırlıyor.
21 yaşındaki Sultani, bu olaydan yaklaşık 2 yıl sonraysa Amerika'da, Arizona eyaletinin Tempe kentindeki Arizona State Üniversitesi'nde veri bilimi alanında lisans derecesini tamamlamak için burslu eğitim alıyor. Sultani, dersleri olmadığı zaman Tempe Tepesi yakınlarında yürüyüşe çıkıyor.
Amerika'nın 20 yıl sonra Afganistan'dan askerlerini çektiği 2021 yılı Ağustos ayında Sultani gibi birçok öğrencinin ülkelerinden ayrılmaya çalıştığını gören Amerikan üniversiteleri ve birçok grup, Afgan öğrencilerin eğitimlerine memleketleri dışında devam etmelerini sağlamak için burs olanakları oluşturmaya başladı.
11 Eylül 2001 saldırıları sonrasında Amerika'nın Afganistan'ı işgaliyle Taleban'ın devrildiği dönemde doğan Afgan kızlar, kadınların eğitim aldığı ve kariyer basamaklarını tırmandığı zamana tanıklık etti. Ancak Taleban'ın yeniden iktidara gelmesiyle bu özgürlükler tehdit altına girdi.
Kar amacı gütmeyen Uluslararası Eğitim Enstitüsü'nün CEO'su Allan Goodman, “Kabil'deki hükümetin devrilmesinden dakikalar sonra Amerika'daki üniversiteler, Afgan öğrenci ve profesörlere birer yuva sunmak için harekete geçti” dedi.
Öğrencilerin Afganistan'dan ayrılan uçaklara binmek için zamana karşı yarışmasına yol açan korkular, kısa süre sonra haklı olduklarını ortaya çıkardı. Taleban, kız çocuklarının altıncı sınıfın ötesinde eğitim almasını yasakladı, üniversitelere gitmeleri yasaklanan ve çalışma hayatından büyük ölçüde uzaklaştırılan kadınlara bir kez daha burka giyme zorunluluğu getirildi.
Pandemi sırasında Bangladeş'teki Asya Üniversitesi'nde çevrimiçi eğitim gören Sultani, Afganistan'dan kaçtıktan sonra 2021 yılı Aralık ayında Arizona State Üniversitesi'ne gelen 60'dan fazla Afgan kadından biri.
Arizona State Üniversitesi Küresel Akademik Girişimler programı ditektörü Susan Edgington, “Bu kadınlar bir krizden çıktı, sarsıcı bir deneyim yaşadı, nereye gideceklerini bilmeden uçağa bindiler ve kendilerini Amerika'da buldular” dedi.
Son iki yılda Amerika'daki üniversitelerde eğitimlerine başlayan Afgan kadın öğrenciler, artık mezuniyet sonrası gelecek planları yapmaya başlıyor.
22 yaşındaki Maşal Aziz, Kabil düştüğünde Afganistan Amerikan Üniversitesi'nden mezun olmasına sadece birkaç ay vardı. Kabil'den uçağa binenler arasında olan Aziz, internette hangi üniversitelerin Afgan öğrencilere burs olanakları sağladığını ve hangi kuruluşlardan yardım alabileceğini araştırmış.
Önce Katar'a, artından da New Jersey eyaletinde bir askeri üsse götürülen Maşal Aziz ve üç Afgan öğrenci, 2022 yılı Ocak ayında Boston'daki Northeastern Üniversitesi'ne ulaşmış. Bu yıl finans ve muhasebe dallarında lisans diplomasını alan Aziz, bu sonbaharsaysa yine Northeastern Üniversitesi'nde finans alanında yüksek lisansa başlayacak.
Oklahoma'daki Tulsa Üniversitesi de Kabil'in düşmesinden iki gün sonra Amerika'ya gelmek isteyen Afgan öğrenciler için iki burs açmış. Üniversitenin daha sonra oluşturduğu beş burs ise Tulsa civarına yerleşen genç Afgan öğrencilere verilmiş. Bu sonbaharda beş Afgan öğrenci, Tulsa Üniversitesi'nde eğitimlerine başlayacak.
Antropoloji profesörü Danielle MacDonald, Tulsa Üniversitesi öğrencileri ve bölgeye yerleşen üniversite çağındaki Afgan gençleri biraraya getiren etkinlikler düzenliyor.
Etkinliklere katılan genç Afganlar Amerikan İngilizcesi'nde kullanılan argo kelimelerden iş aramanın yollarına kadar birçok konuyu konuşuyor. MacDonald, beraber müze gezdiklerini, basketbol maçına gittiklerini söylüyor.
Afganistan'ı terk eden birçokları gibi Sultani de sık sık geride kalanların durumunu düşünüyor. Sultani'nin üniversite öğrencisi olan kızkardeşi artık evde oturmak zorunda.
Sultani, “Afganistan'da milyonlarca kız, benim sahip olduğum fırsata sahip değil, ben üniversiteye gidebiliyorum. Ben istediğim gibi giyinirken Afganistan'daki milyonlarca kızın bu imkanı yok” diyor.
Katar Afganlar için Burs Projesi, çok sayıda Amerikan üniversitesinde Afgan öğrenciler için 250 burs olanağı oluşturmuş.
Ancak Uluslararası Eğitim Enstitüsü'nden Jonah Kokodyniak, eğitimlerine Amerika'da devam etmek ya da Amerika'ya ulaşmak için çabalayan gençlerin yardım beklediğini söyledi.
26 yaşındaki Yasemin Sohrabi, Amerika'ya gelmeye çalışanlardan biri. Afganistan Amerikan Üniversitesi'nde eğitim gören Sohrabi, Amerikan askerlerinin geri çekilme süreci yaklaştığında eğitimine devam etmek için başka bir ülkeye gitmesi gerekeceğinin farkına varmış. Taleban'ın Kabil'i almasından bir dün sonra Western Kentucky Üniversitesi'nden kabul aldığını öğrenen Sohrabi, Afganistan'dan ayrılmak için zamanında havalimanına ulaşamamış.
Bir yıl sonraysa kızkardeşi de aynı üniversiteden kabul alan Sohrabi, Pakistan'a gitmek için vize almış. Şimdiyse Amerika'ya ulaşmanın yollarını arıyorlar. Kendilerini Pakistan'a götüren erkek kardeşleri de aynı okula başvurmaya karar vermiş.
Sohrabi, kaybettiklerine değil, bu yıl 20 Afgan öğrenciyi daha kabul eden Western Kentucky Üniversitesi'ne nasıl ulaşacaklarına odaklandıklarını söylüyor.
Forum