Avrupa Birliği ülkeleri doğalgaz talebini azaltma planını onayladı. Birliğe üye ülkelerin enerji bakanları, tüm AB ülkelerinin doğalgaz harcamalarını Ağustos-Mart arasında yüzde 15 azaltması önerisini kabul etti.
Avrupa geçen haftadan bu yana Rusya'nın doğalgaz arzında kısıntıyla karşı karşıya. Rus doğalgaz devi Gazprom, Kuzey Akım 1 boru hattından Almanya'ya gaz akışını kapasitesinin beşte birine indirmişti.
Brüksel, AB üyelerinden doğalgazı tutumlu kullanmalarını istiyor ve Rusya'nın Ukrayna savaşı nedeniyle maruz kaldığı Batı yaptırımlarına misilleme olarak kış aylarında gaz akışını tamamen kesmesinden endişe ediyor.
Anlaşmaya göre AB ülkelerinin doğalgaz kullanımında gönüllü olarak yapacakları kısıntı, arzda acil durum olması halinde zorunlu hale gelebilecek. Avrupa Komisyonu gelecek sekiz ayda hala stok sıkıntısı yaşanması durumunda üyelerden uygulamayı zorunlu hale getirecek sistemi başlatmalarını isteyebilecek. Ayrıca herhangi beş ülke iç piyasalarında alarm düzeyinde doğalgaz sıkıntısı yaşamaları durumunda biraraya gelerek uygulamanın zorunlu hale getirilmesi için oylama başlatabilecek.
Bazı ülkeler muaf tutuldu
Anlaşmada birçok ülkenin ve sektörün uygulamadan muaf tutulması kabul edildi. Bazı hükümetler AB'nin her ülkenin doğalgaz harcamalarında yüzde 15 kısıntı yapmasına karşı çıkmıştı.
Almanya Ekonomi Bakanı Robert Habeck anlaşmanın Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin'e Avrupa'nın Moskova'nın son gaz kesintileri karşısında birlik olduğu mesajını vereceğini söyledi. Habeck, ''Bizi bölemeyeceksiniz'' diye konuştu.
Reuters haber ajansına konuşan iki AB yetkilisine göre anlaşmaya onay vermeyen tek ülke Macaristan oldu.
Rus Gazprom şirketi kesintiden bir türbinin bozulmasını sorumlu tutmuş, AB Komisyonu'nun enerjiden sorumlu komiseri Kadri Simson ise gerekçeyi doğrulamamış ve Rusya'nın hamlesinin ''siyasi'' olduğunu öne sürmüştü.
Ukrayna işgalinden önce AB'nin doğalgaz ihtiyacının yüzde 40'ını karşılayan Rusya ise güvenilir bir enerji tedarikçisi olduğunu savunuyor.
AB anlaşmasında İrlanda ve Malta gibi AB doğalgaz ağlarına bağlı olmayan ülkelerin uygulamadan muaf tutulması kararı alındı.
Rus doğalgaz arzındaki son kısıntı gaz fiyatlarını ve stoklama maliyetlerini arttırmıştı.
Anlaşmayla AB'nin gaz stoklama hedefine Ağustos ayına kadar ulaşan ülkelere daha düşük doğalgaz kısıntısı hedefi getirilebileceği belirtiliyor. Bunlar arasında Almanya ve İtalya'nın da aralarında olduğu yaklaşık bir düzine ülke bulunuyor. Kritik sanayilerde kullanılan doğalgazın da muaf tutulabileceği kaydediliyor.
Buna ek olarak diğer AB ülkelerine gaz ihracatı sınırlı olan ülkeler daha düşük bir kısıntı hedefi talep edebilecek. Buna Rus doğalgazına bağımlı olmayan İspanya dahil. İspanyol yetkililer İspanya'nın kendi piyasasında kısıntıya gitmesinin diğer ülkelere bir faydası olmayacağını çünkü zaten kendi başına yakıt paylaşımı yapabilecek altyapıdan yoksun olduğunu söylüyor.
Zorunlu kesintilere karşı çıkan ülkeler arasında Yunanistan ve Polonya da vardı.
Bazı diplomatlar nihai taslakta muaf bırakılan tarafların sayısının ülkelerin kış için yeterli doğalgaz tasarrufunda bulunamayacakları endişesine neden olduğunu belirtti.
Avrupa'nın en büyük doğalgaz tüketicisi Almanya dahil hükümetler enerji tasarrufu önlemlerini arttırmış olsalar da aylardır artan fiyatlara ve azalan Rus tedarikine rağmen toplu gaz kullanımlarını sadece yüzde 5 azaltabildiler.
Rusya'dan ''türbin arızalı'' açıklaması
Kremlin ise bugün yaptığı açıklamada Rusya'nın Avrupa'ya giden en büyük gaz boru hattı Kuzey Akım 1'in onarılan bir gaz türbininin Kanada'dan henüz gelmediğini ve ikinci bir türbinin arızalı olduğunu söyledi.
Avrupa Birliği, Rusya'yı doğalgazı şantaj aracı olarak kullanmakla suçlarken, Rusya ise kesintilerin Batı’nın yaptırımlarından ve bakım-onarım sıkıntılarından kaynaklandığını öne sürüyor.
Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov, Rusya'ya uygulanan yaptırımların Avrupa'ya doğalgaz akışını kapasitesinin beşte birine indiren Kuzey Akım 1 boru hattının çalışmasını önemli ölçüde etkilediğini belirtti.
Rusya sık sık Avrupalı Birliği'nin Rusya'nın enerji kaynaklarına bağımlılığı azaltma planlarına devam etmeleri halinde Avrupalı müşterilerin büyük fiyat artışlarıyla karşı karşıya kalacakları uyarısında bulunuyor.
Rusya Suudi Arabistan'ın ardından Avrupa'nın en büyük petrol ve dünyanın en büyük doğalgaz ihracatçısı. Avrupa doğalgazının yüzde 40'ını ve petrolünün yüzde 30'unu Rusya'dan alıyor.
Rusya'nın eski cumhurbaşkanlarından ve şu an Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı olan Dimitri Medvedev Telegram’dan yaptığı açıklamada, ''Kış geliyor. Şimdiye kadar kimse kışı durduramadı. Alternatif gaz, petrol ve kömür kaynakları pahalı ya da gerçeklikten uzak'' diye konuştu.
