İran, Pazartesi günü Ferda yeraltı nükleer tesisinde yüzde 20 oranında uranyum zenginleştirme işlemine başladı. İran'ın ayrıca Güney Kore bandıralı bir petrol tankerine Hürmüz Boğazı'nda el koyması ise Ortadoğu'da Tahran ve Batılı ülkeler arasındaki gerginlikleri tırmandıran bir başka gelişme oldu.
İran, MT Hankuk Chemi adlı gemiye el konmasına gerekçe olarak
"petrol kirliliğini" gösterdi. Ancak İran, bu açıklamadan birkaç saat önce, Güney Koreli bir diplomatın Seul'da dondurulmuş olan İran’a ait milyarlarca dolarlık mal varlığına ilişkin müzakerelerde bulunmak üzere Tahran'ta temaslarda bulunacağını bildirmişti.
Ferda nükleer tesisindeki uranyum zenginleştirme çalışmaları ve İran'ın Güney Kore bandıralı gemiye el koyması, Donald Trump'ın başkanlık döneminin sonuna yaklaştığı bu günlerde İran ve Amerika arasındaki gerginliğin daha da tırmanmasına yol açtı.
İran devlet televizyonu, hükümet sözcüsü Ali Rabiei'nin sözlerine dayandırdığı haberinde, Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'nin Ferda nükleer tesisindeki uranyum zenginleştirme çalışmalarına başlanması talimatını verdiğini bildirdi. İran'ın on yıl önce yüzde 20 oranında uranyum zenginleştirme kararı alması, İsrail'in nükleer tesise saldırı düzenleme girişiminde bulunmasıyla sonuçlanmış, gerginlikler 2015'te imzalanan nükleer anlaşmayla son bulmuştu. İran'ın yüzde 20'lik uranyum zenginleştirme çalışmalarına yeniden başlaması, on yıl öncekine benzer bir durumun tekrar etme riskini beraberinde getiriyor.
İlgili Haberler İran Uranyum Zenginleştirme Oranını Arttırıyorİran, geçtiğimiz hafta Uluslararası Atom Enerjisi Dairesi'ni uranyum zenginleştirme oranının yüzde 20'ye çıkarılacağı konusunda haberdar etmişti.
Daireden Pazartesi günü yapılan açıklamada "denetçilerin Ferda'daki faaliyetleri izlediği" ve Uluslararası Atom Enerjisi Dairesi Başkanı Rafael Mariano Grossi'nin Pazartesi günü ilerleyen saatlerde üye ülkelere bir rapor sunacağı belirtildi.
Güney Kore gemisi nerede?
Öte yandan gemilerin gerçek zamanlı hareketlerini ve limanlardaki faaliyetleri takip eden MarineTraffic.com sitesinden elde edilen uydu görüntüleri, Güney Kore bandıralı MT Hankuk Chemi gemisinin Pazartesi öğleden sonra saatlerinde İran'ın Bender Abbas limanında olduğunu gösterdi. Suudi Arabistan'ın Cubail limanından Birleşik Arap Emirlikleri'ndeki Fucayra limanına gitmekte olan geminin rotasındaki değişikliğe ilişkin herhangi bir açıklama yapılmadı. Veri analiz firması Refinitiv'e göre gemi, bilinmeyen bir kimyasal taşıyordu. Güney Kore Dışişleri Bakanlığı'na ve geminin sahibi olan Güney Kore'nin Busan kentindeki DM Shipping firmasına Pazartesi Güney Kore'de mesai saati sonrasında yapılan aramalara yanıt alınamadı. İran ise geminin yerini doğrulamadı.
Körfez bölgesinde İngiliz Kraliyet Donanması tarafından yürütülen veri değişim sistemi İngiltere Deniz Ticareti Operasyonları da dünya petrolünün yüzde 20'sinin geçiş yaptığı Hürmüz Boğazı'nda İranlı yetkililerle ticari bir gemi arasında "etkileşim" olduğunu doğruladı.
İngiltere Deniz Ticareti Operasyonları, bu etkileşim sonucunda ticari geminin "yön değiştirerek" kuzeye, İran karasularına yöneldiğini bildirdi.
Amerikan Donanması'na ait 5'inci Filo'nun Sözcüsü Deniz Yarbay Rebecca Rebarich, yetkililerin durumdan haberdar olduğunu ve gelişmeleri izlediklerini söyledi.
İngiliz güvenlik firması Ambrey ise olayı açık bir el koyma olarak rapor etti. Bir başka denizcilik güvenliği firması, Dryad Global ise geminin 23 kişilik mürettebatının Endonezya ve Myanmarlılar'dan oluştuğunu bildirdi.