Avrupa'nın 19 ülkesinin ortak para birimi Euro, Pazartesi günü doların altına düşerek, tedavüle girdiği 2002 yılından bu yana son 20 yılın en düşük seviyesine geriledi.
Your browser doesn’t support HTML5
Euro 1 Doların Altını Gördü
Avrupa'daki büyük enerji krizi ile enflasyonu frenlemek için agresif bir politika izleyen Amerikan Merkez Bankası (FED) ile Rus gazına bağımlılığın azaltılması arasında sıkışıp kalan Euro, tarihi gerileme yaşadı.
Gazprom'un Rus gazının büyük kısmını Avrupa'ya taşıyan Kuzey Akım 1 boru hattının 31 Ağustos ile 2 Eylül arasında bakım nedeniyle kapatılacağını açıklaması, Avrupa'daki doğalgaz fiyatlarını ve enerji kıtlığı korkularını daha da arttırınca Avrupa gazının fiyatı yükseldi. Gaz fiyatları Pazartesi günü mega watt saat (MWh) başına 295 Euro'ya yükselerek, Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin ilk günlerinde görülen tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı.
Euro, dolar karşısında, kullanıma girdiği 2002 yılından bu yana en zayıf seviyeye indi. Bazı yatırım bankaları bu düşüşün "yalnızca başlangıç" olduğunu ve bu eğilimin süreceğini belirtiyor. Morgan Stanley, FED’in parasal sıkılaşmada "daha şahin bir yol izleyeceğini" belirtti ve Euro'nun 0,97 dolara kadar gerileyerek 2000’lerin başından bu yana en düşük seviyeye ineceğini öngördü.
FED’in Avrupa Merkez Bankası’na göre daha hızlı faiz arttırması sonrası Euro, bu yıl dolara karşı yüzde 13’e yakın değer kaybetti.
İlgili Haberler Dolar 21 Yılda Nasıl Yükseldi?"Almanya'da bir resesyon olasılığı artıyor"
Alman Merkez Bankası Bundesbank'ın Rus gazına bağımlı Alman ekonomisinin resesyona girme endişesini de açıklaması, Euro'nun düşüşünü hızlandırdı. Bundesbank pazartesi günü yaptığı açıklamada, "Almanya'da bir resesyon olasılığı artıyor ve enflasyon bu sonbaharda yüzde 10'un üzerinde zirve yapabilir. Kış aylarında ekonomik aktivitelerin düşmesi giderek daha olası bir hale geldi. Bu kış gaz arzına ilişkin yüksek düzeydeki belirsizliğin ve keskin fiyat artışlarının haneler ve işletmeler üzerinde ağır bir baskı oluşturması bekleniyor" uyarısında bulundu.
Bundesbank'ın bu karamsar teşhisinin ardından Euro, dolar karşısında 0,9958'e gerileyerek, sembolik eşik olan 1 doların altına düştü. Yaşanan gelişmenin nedeni olarak, doların "güvenli liman" olarak değer kazanması, İngiltere ve Almanya'da açıklanan olumsuz enflasyon ve büyüme beklentilerinin Euro üzerindeki etkisi gösteriliyor.
Yatırımcılar, FED'in önümüzdeki ay kilit faiz oranını yüzde 0,5, hatta yüzde 0,75 baz puan arttıracağından şüphe duymuyor. Bu açığın dolar lehine genişlemesinin, Avrupa genelinde GSYİH'de düşüş olasılığını arttırması ve Avrupa Merkez Bankası'nın (BCE) para politikasını kısıtlama riskini taşıyor. Alman Merkez Bankası Bundesbank, enflasyonun sonbaharda zirveye ulaşıp gerilemesini öngören merkez bankalarının beklentilerinin gerçekleşmediği ve yakında iki haneli enflasyona geçilebileceği uyarısında bulunarak, enflasyon-ücret sarmalına girileceğini vurguluyor.
Avrupa'nın Manş denizi ötesinde de durum farklı görünmüyor. İngiltere'de enflasyon yüzde 10'u aştı. İngiliz Sterlini dolar karşısında beş haftanın en düşük seviyesine geriledi. Araştırmalar İngiltere'de grevlere yol açan enflasyonun yıl sonuna kadar yüzde 18'e ulaşabileceğini belirtiyor.
İlgili Haberler Dünya Enflasyona Karşı Faizi Nasıl Kullanıyor?Borsa kayıplarla başladı
Belirsizliklere direnemeyen Avrupa borsaları haftaya kayıplarla başladı. Avrupa piyasaları Pazartesi günü, gaz fiyatlarındaki bir başka artışın baltaladığı bir düşüş yaşadı. Pazartesi günü Paris ve Frankfurt borsaları yaklaşık yüzde 2 değer kaybetti. Paris'te CAC 40 yüzde 1,8 düştü. Sanayi hisseleri bakımından zengin ve enerji fiyatlarına duyarlı Frankfurt Menkul Kıymetler Borsası yüzde 2,32, Milano yüzde 1,64 değer kaybetti. Enerji uzmanları tarafından desteklenen Londra, kapanışta sadece yüzde 0.22 düşerek kırılmayı sınırlı tutmayı başardı.
Yatırımcılar ayrıca, önümüzdeki Perşembe ve Cuma günü Amerika'nın Wyoming eyaletinde yapılacak olan yıllık Jackson Hole merkez bankası sempozyumu öncesinde de gergin. Son haftalarda, güçlü kurumsal sonuçlar ve faiz artırım kampanyalarında bir duraklama umutları ile piyasalar keskin bir şekilde yükseldi. Ancak enflasyonun devam etmesiyle karşı karşıya kalan merkez bankaları, büyümeden fedakarlık etmek anlamına gelse bile para politikalarını daha da sıkılaştırabilir.
İlgili Haberler FED’in Faiz Artışları Türk Ekonomisini Nasıl Etkiler?Gözler Jackson Hole toplantısında
Bundesbank'ın bu açıklamalarının ardından, güvenli bir liman olan ABD para birimi, "6 para biriminden oluşan sepete karşı" değer kazandı. Hafta sonunda ABD'nin Jackson Hole kentinde yapılacak merkez bankaları toplantısı öncesinde FED yöneticileri, "faiz oranlarını arttırmaya devam etme niyetleri" konusunda kararlı sinyaller vermeye devam etti. FED'in tersine Avrupa'daki durgunluk korkuları ve belirsizlik ise, Avrupa Merkez Bankası'nın (BCE) kalıcı enflasyona rağmen zaman içinde agresif bir şekilde faizleri yükseltme kabiliyetine dair şüphe uyandırıyor. Fransız Ekonomi Bakanı Bruno Le Maire, Avrupa'da fiyat artışlarının bu hafta sonundan itibaren 2023 yılına kadar devam edebileceğini belirtti.
İlgili Haberler Euro ve Doların Eşitlenmesi Türkiye İçin Ne Demek?Enerji krizi
Ekonomik tahminler, enerji krizi nedeniyle karamsar ve belirsizlik döneminden geçiyor. Moskova'nın ay sonunda Kuzey Akım 1 doğalgaz boru hattı üzerinden teslimatları "bakım" gerekçesiyle durduracağını açıklaması enerji sıkıntısı korkularını yeniden alevlendirince, gaz fiyatları rekor seviyelere ulaştı. Dolardaki artış, petrol ithalatının maliyetini de arttırıyor. Altı ayda ham petrol fiyatlarındaki artış dolar bazında yüzde 66'ya, Euro bazında ise yüzde 78'e ulaştı. Enflasyon korkularının körüklediği Euro'nun düşüşü, ithal ürünlerin fiyatlarını arttırarak enflasyonu körüklemeye katkıda bulunuyor. Bütün bu gelişmelerde Avrupa ekonomisi ve ortak para birimi için tek olumlu gelişme, Avrupa'da üretilen ürünlerin daha rekabetçi hale gelmesi.
Döviz uzmanları bu eğilimin en azından yıl sonuna kadar devam edeceğini tahmin ediyor. Uzmanlara göre, Temmuz ayından sonra bir miktar yükselen Euro, bu sefer kalıcı olarak doların altına yerleşecek ve yıl sonuna kadar yüzde 0,95 ila 1 arasında dalgalanacak. Kışın yaklaşmasıyla birlikte enerji krizi nedeniyle Avrupa'da resesyon korkusu artacak. Bu durum, yakın zamanda bitecek gibi de görünmüyor. Tersine, Dolar, FED'in devam eden sıkı para politikalarıyla desteklenmeye devam edecek. Ukrayna'daki savaştan Avrupa'dan daha az etkilenen Amerikan Merkez Bankası'nın enflasyonla mücadele alanında daha fazla hareket kabiliyeti var.