Bodrum sahilinde yatan üç yaşındaki Aylan Kurdi’nin cansız bedeninin fotoğrafı Avrupa Birliği’nin karşı karşıya olduğu eşi benzeri görülmemiş göç sorununun en önemli sembollerinden biri haline gelse de sorunun çözümünü sağlayacak adımlar konusunda Avrupa cephesinde somut bir gelişme olduğunu söylemek henüz pek mümkün değil.
Avrupa Birliği ülkeleri arasındaki çatlaklar her geçen gün biraz daha artıyor. Açık kapı politikasını savunarak dayanışma talep eden ülkelerle önleyici politika talep edenler arasında bir bölünme söz konusu. Avrupa Birliği’nin “Batı ve Doğu ülkeleri” arasındaki bu bölünmede dayanışma talep edenler paradoksal bir şekilde Birlik üyelerinin en büyükleri arasında olan Almanya, Fransa ve İtalya gibi ülkeler.
Son dönemde dayanışma taleplerinin yönlendirildiği liderler arasında olan ve ülkesinin sınırına çektiği 175 kilometrelik çitle günlerdir polemik ve gerginliklerin odağında yer alan Macaristan Başbakanı Viktor Orban ise tartışmalı açıklamalar yapmaya devam ediyor. Ülkesinin yaklaşımını anlatmak için Brüksel’de Avrupa Birliği kurumlarının tepe yöneticileriyle görüşen Orban, “Eğer gelin herkesi kabul etmeye hazırız şeklinde bir izlenim yaratırsak bu ahlaki bir başarısızlık olur çünkü durum bu değil. Yapılması gereken insani ve ahlaki şey lütfen gelmeyin demek olacaktır. Neden Türkiye’den Avrupa’ya gitmek zorundasınız? Türkiye güvenli bir ülke. Orada kalın, buraya gelmek riskli. Burada kabul edileceğinizi garanti edemeyiz” dedi.
Bununla da yetinmeyen Orban, eleştirileri reddetti ve Avrupa kurallarını uyguladığını savunarak, “Sorun Avrupa sorunu değil Alman sorunu. Kimse Macaristan’da kalmak istemiyor. Herkes Almanya’ya gitmek istiyor” ifadelerini kullandı.
Almanya ve Fransa gibi ülkelerden dayanışma ilkesine uygun olarak mültecilerin Avrupa Birliği ülkelerine dağıtılması yönündeki çağrılarına da kulaklarını tıkayan Orban her ülkenin farklı deneyimleri ve refleksleri olduğunu belirterek, “Bize göre ülkeler çok sayıda Müslüman göçmen kabul edebilir. Bu onların tercihidir. Biz istemiyoruz. Biz, ülkemizde çok sayıda Müslüman nüfus istemiyoruz. Avrupa'nın her geleni alacak durumu yok. Bu, Avrupa'nın sonu olur” diye konuştu.
Orban’ın yaklaşımı ve söylemi Brüksel’de çok da hoş karşılanmıyor. Herkesin Orban’ın tartışmalı çözüm önerilerinin hayranı olmadığını ve bunun nedenini anlayabildiğini söyleyen Avrupa Birliği Konseyi Başkanı Donald Tusk krizden doğrudan etkilenmeyen ve daha önce başka nedenlerle Avrupa dayanışmasından yararlanan Birlik ülkelerine “dayanışma sırası sizde” mesajı gönderdi.
Orban’la ortak basın toplantısında tüm Avrupa Birliği üyeleri için sınav zamanı olduğunu vurgulayan Tusk, “Eğer Avrupa, Macar çitiyle sembolize edilen önleme savunucuları ile açık kapı politikasını savunanlar arasında bölünürse bu bağışlanamaz olur” diye konuştu.
Bazen bir tek fotoğraf bazı ciddi sorunların çözümünü tetikleyebiliyor. Aylan’ın fotoğrafı da gelinen aşamada belli bir kıpırdanma ve duygu dalgası yaratmış durumda. Üzerlerindeki baskı giderek artan Avrupa Birliği liderlerinin önümüzdeki günlerde ve haftalarda bazı adımlar atması bekleniyor.
Almanya ve Fransa gibi ağır topların daha yoğun şekilde devreye girerek bağlayıcı kota uygulaması için bastırmasını bekleniyor. Avrupa Birliği Komisyonu 40 bin mültecinin paylaştırılmasını istemişti. Daha bu hedefe dahi ulaşılamadı ancak son günlerde yaşananların da etkisiyle bu sayıyı yaklaşık üçe katlayan yeni bir öneri gündeme gelebilir. Göçü ticaret kapısı yapan ağlara karşı önleyici girişimler bağlamında da önümüzdeki günlerde hareketlilik olması şaşırtıcı olmayacaktır.
Avrupa Birliği’nin Avrupa dışında, çatışma bölgelerine yakın ve mülteci kamplarının bulunduğu ülkelerde kabul merkezleri oluşturulması için girişimlerini de hızlandırması bekleniyor. Mülteciler ve göçmenler arasında filtreleme yapmaya da olanak sağlayacak bu merkezler için önemli rol biçilen ülkelerden biri de Türkiye.
