LONDRA —
Denize kıyısı olmayan, ulaşım altyapısı son derece zayıf bir ülkeden milyonlarca ton ağırlığındaki teçhizatı çıkarmak son derece zor. Kilit ulaşım yollarından birinin kapanma tehlikesiyse bir başka sorun.
Kuzey Dağıtım Ağı adı verilen rota, Afganistan’ı, Karadeniz’deki limanlara bağlıyor. Rota ayrıca Orta Asya, Kafkaslar ve Rusya üzerinden Baltık Denizi’ne ulaşıyor.
NATO’nun Ukrayna’daki kriz yüzünden Rusya’yla olan ilişkilerinin kötüleşmesi nedeniyle Rusya’nın Baltık Denizi’ne uzanan rotayı kapatma riski var.
Andrew Foxall Londra’daki Henry Jackson Derneği uzmanı:
“NATO, Nisan ayının başında Rusya’yla yaptığı tüm ortaklıkları dondurdu. Son birkaç gündür NATO’nun Moskova’daki bürosunun kapatılacağına dair söylentiler var. Putin’in NATO’nun Afganistan’dan çekilmesi konusunda bu kozu kullanma olasılığı giderek artıyor.”
Amerika’nın Afganistan’dan çekilme maliyeti, 7 milyar doları bulabilir. NATO bugüne kadar 86 bin adet araç ve konteyneri Afganistan’dan çıkardı.
Uluslararası Stratejik Çalışmalar Enstitüsü uzmanı emekli Tuğgeneral Ben Barry, bazı alternatif rotalar sayesinde planlanandan önce harekete geçtiklerini söylüyor:
“Bir diğer rota, Pakistan’daki geçitlerin üzerinden karayolunu izlemek ve denize çıkmak. Birçok NATO ülkesi de ağır iş makinelerini havayoluyla Afganistan dışına çıkarıp bölgedeki limanlara ulaştırıyor.”
Barry’ye göre Rusya’nın Afganistan rotasını engellememek için geçerli nedenleri var:
“Bu rotayı kullanan ülkeler Rusya’ya büyük miktarda nakit para ödüyor.”
Ancak Andrew Foxall’a göre Putin için strateji, ekonomik kaygılardan daha öncelikli:
“Rusya, transit geçiş ücreti için NATO’dan her yıl bir milyar dolar nakit para alıyor. Ancak Ukrayna ve Kırım’da gördüğümüz gibi Putin, jeopolitik hesaplar yaparken ekonomik maliyetleri fazla dikkate almıyor.”
Rusya, 11 Eylül 2001 terör saldırıları sonrasında Batı’yı desteklemişti. Emekli Tuğgeneral Ben Barry, Afganistan’ın bir kez daha terör ihraç eden ülke haline gelmesi korkusunun Batı’yla Rusya’yı yakınlaştırdığını söylüyor:
“Rus Hükümeti’nde ve Rus Ulusal Güvenlik Konseyi’nde Afganistan’da güvenliğin sorunsuz şekilde el değiştirmesini isteyenler ağırlıklarını koyacaktır, çünkü Rusya’nın istediği son şey, bir başka sınırında istikrarsızlık çıkmasıdır.”
Tongalı askerler, geçtiğimiz günlerde Afganistan’da görev sürelerinin dolmasını kutlamak amacıyla geleneksel bir gösteri yaptı. Güney Pasifik’teki ada ülkesi Tonga’nın askeri teçhizatını Afganistan dışına taşıması, kolay olmayacağa benziyor.
Kuzey Dağıtım Ağı adı verilen rota, Afganistan’ı, Karadeniz’deki limanlara bağlıyor. Rota ayrıca Orta Asya, Kafkaslar ve Rusya üzerinden Baltık Denizi’ne ulaşıyor.
NATO’nun Ukrayna’daki kriz yüzünden Rusya’yla olan ilişkilerinin kötüleşmesi nedeniyle Rusya’nın Baltık Denizi’ne uzanan rotayı kapatma riski var.
Andrew Foxall Londra’daki Henry Jackson Derneği uzmanı:
“NATO, Nisan ayının başında Rusya’yla yaptığı tüm ortaklıkları dondurdu. Son birkaç gündür NATO’nun Moskova’daki bürosunun kapatılacağına dair söylentiler var. Putin’in NATO’nun Afganistan’dan çekilmesi konusunda bu kozu kullanma olasılığı giderek artıyor.”
Amerika’nın Afganistan’dan çekilme maliyeti, 7 milyar doları bulabilir. NATO bugüne kadar 86 bin adet araç ve konteyneri Afganistan’dan çıkardı.
Uluslararası Stratejik Çalışmalar Enstitüsü uzmanı emekli Tuğgeneral Ben Barry, bazı alternatif rotalar sayesinde planlanandan önce harekete geçtiklerini söylüyor:
“Bir diğer rota, Pakistan’daki geçitlerin üzerinden karayolunu izlemek ve denize çıkmak. Birçok NATO ülkesi de ağır iş makinelerini havayoluyla Afganistan dışına çıkarıp bölgedeki limanlara ulaştırıyor.”
Barry’ye göre Rusya’nın Afganistan rotasını engellememek için geçerli nedenleri var:
“Bu rotayı kullanan ülkeler Rusya’ya büyük miktarda nakit para ödüyor.”
Ancak Andrew Foxall’a göre Putin için strateji, ekonomik kaygılardan daha öncelikli:
“Rusya, transit geçiş ücreti için NATO’dan her yıl bir milyar dolar nakit para alıyor. Ancak Ukrayna ve Kırım’da gördüğümüz gibi Putin, jeopolitik hesaplar yaparken ekonomik maliyetleri fazla dikkate almıyor.”
Rusya, 11 Eylül 2001 terör saldırıları sonrasında Batı’yı desteklemişti. Emekli Tuğgeneral Ben Barry, Afganistan’ın bir kez daha terör ihraç eden ülke haline gelmesi korkusunun Batı’yla Rusya’yı yakınlaştırdığını söylüyor:
“Rus Hükümeti’nde ve Rus Ulusal Güvenlik Konseyi’nde Afganistan’da güvenliğin sorunsuz şekilde el değiştirmesini isteyenler ağırlıklarını koyacaktır, çünkü Rusya’nın istediği son şey, bir başka sınırında istikrarsızlık çıkmasıdır.”
Tongalı askerler, geçtiğimiz günlerde Afganistan’da görev sürelerinin dolmasını kutlamak amacıyla geleneksel bir gösteri yaptı. Güney Pasifik’teki ada ülkesi Tonga’nın askeri teçhizatını Afganistan dışına taşıması, kolay olmayacağa benziyor.
