Mersin Büyükşehir Belediyesi, maddi açıdan devajantajlı kişiler için "Halk Kart" uygulaması başlattı. Dar gelirliler bu kartla her ay belirlenen miktarda alışverişi ücretsiz yapabiliyor. Halk Kart, anlaşmalı tüm bakkal ve marketlerde geçerli.
Uygulama geçen ay sonunda başladı ama hazırlık süreci birkaç aydır devam ediyordu. Önce başvurular alındı ve kriterlere uygunluğu değerlendirildi. Daha sonra kartlar dağıtılmaya başlandı.
Mersin Büyükşehir Belediyesi Sosyal Hizmetler Daire Başkanı Serdal Gökayaz VOA Türkçe’ye uygulamayla ilgili bilgi verdi: “Başvuran vatandaşlarımızdan gelir durumuna, konut durumuna, aile durumuna ilişkin bilgiler istiyoruz. Gerektiği durumlarda bunları belgelendirmelerini istiyoruz. Bu bilgileri biz Aile ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı verilerinden de kontrol ediyoruz. Bilgileri karşılaştırıp neticelendiriyoruz.”
Kart sahiplerinin gelir durumları 6 ayda bir yeniden değerlendirilecek. Değişim yoksa uygulama kart sahibi için devam edecek, varsa kart bir başkasına verilecek.
90 ila 160 TL’lik Katkı
Belediye, katkı payını belirlediği skalaya göre düzenliyor. 70-100 arasında puana sahip dar gelirlilere 90 lira, 100 puanın üzerindekilere 160 liralık alışveriş hakkı sağlanıyor. Skala ailede engelli, kronik hasta, tutuklu olup-olmamasına göre değişiyor.
Başvuru süreci belediyenin resmi internet sitesinde ayrıntılı olarak anlatılıyor. Başvurudan kartın alınmasına kadar bir aylık bir süreç gerekebiliyor.
Bakkal ve marketler için süreç çok daha hızlı. İsteyen işletme sahipleri, Mersin Ticaret ve Sanayi Odası ya da Mersin Esnaf ve Sanatkarlar Odalar Birliği’ne kayıtlı olmaları halinde, VakıfBank’a gidip başvuru yapabiliyor. Banka işletmeye bir POS cihazı sağlıyor. Bu da yaklaşık bir hafta sürüyor.
"Mersin’in parası Mersin’de kalıyor”
Gökayaz’a göre uygulamayla yerel esnafa avantaj sağlamak da hedefleniyor. Halk Kart uygulaması il genelinde isteyen her bakkal ve market için geçerli. Tarsuslu market sahibi Tuncay Yıldırım, Halk Kart’ın önceki uygulamalara göre çok daha iyi olduğunu söylüyor: “Daha önceki sistem şuydu; örnek veriyorum bir ihale yapılıyordu, Ankara firması, Adana firması gelip alıyordu. Ama şu anda para direkt Tarsus’ta kalıyor, Mersin’de kalıyor, Erdemli’de kalıyor. Bugün ben kazandığım zaman yanımdaki esnafa da kazanç sağlıyorum.”
Yıldırım’ın bahsettiği önceki uygulama, “Dosteli Marketleri” idi. Büyükşehir Belediyesi’ne ait bu marketlerden puanlama usulüne göre alışveriş yapılıyordu. Benzer kriterlerle puan kazanan dar gelirliler marketlerden alışveriş yapıyordu. Ancak bu marketlerin işletmesi ihale usulüyle alınıyordu. Ve Yıldırım’ın da söylediği gibi başka şehirlerden gelen büyük gruplar da ihalelere katılabiliyordu. Yerel esnaf için rekabet şansı olmuyordu.
Serdal Gökayaz’ın verdiği bilgilere göre bu marketlerin sayısı da yetersizdi. Ayrıca sadece belirlenmiş 35-40 çeşit ürün satılıyordu. Gökayaz kimi dar gelirlilerin bu marketlere utanarak gittiğini, yeni uygulamayla bunun da önüne geçildiğini söylüyor.
Marketler yaygınlaşıyor
Uygulama daha yeni başlamış olsa da Halk Kart ile alışveriş yapılabilen bakkal ve market sayısında artış gözlemlenebiliyor. Esnaf da Halk Kart’tan memnun görünüyor. Tayfur Güven, “Bir hafta içerisinde bize yüzde 10’luk bir katkısı olmuştur rahat. Bize çok katkısı var ve alan insanlar çok memnun. Çünkü istediğini alabiliyor, seçme özgürlüğü var” diyor.
Halim Eren de “Paranı almak gibi bir derdin yok. Kartı çekiyorsun para hesabına geçiyor. Nakliye sorunu da yok, insan eğer aldığını götüremiyorsa biz hizmet de veriyoruz. Taşıma hizmeti veriyoruz, yani alan da memnun satan da memnun.”
Serdal Gökayaz şu ana kadar Mersin genelinde 100 civarında bakkal veya marketin uygulamaya geçtiğini söylüyor. Bu sayının çok daha artacağını savunuyor.
"İhtiyaç sahibi son kişiye kadar devam edecek”
Şu ana kadar Halk Kart’tan faydalananların sayısı 6 bin 800. Gökayaz hedefin daha da büyük olduğunu söylüyor: “Bizim hedefimiz (ilk etapta) 10 bine ulaşmak. Aslında daha farklı bir hedeften bahsedeyim, ihtiyaç sahibi son kişiye ulaşana kadar bizim bu çalışmamız devam edecek. Çünkü bu bizim açımızdan çok çok önemli bir konu.”
Gökayaz Halk Kart uygulamasında belediyenin sadece koordinasyonu üstlendiğini, daha önceki uygulamadan farklı olarak bir işletme maliyetinin olmadığını söylüyor. “Önceki uygulamada belediyenin kendi marketleri söz konusuydu. Marketlerin kira gideri, personel gideri vardı. Şu anda belediye açısından herhangi bir maliyet yok çünkü VakıfBank kartları vatandaşa direkt olarak kendisi veriyor. Marketlerle de yine banka kendi arasında bir anlaşma yapıyor. Belediye burada sadece bir iş ortağı konumunda. Koordinasyonu sağlıyor. Vatandaşlarla marketleri bir araya geliyor ve burada herkesin kazandığı bir sistem ortaya çıkıyor.”
