Türkiye'yi hedef alan "kısıtlayıcı tedbirler" listesini genişletme kararı alan AB liderleri, Türkiye'ye "Mart ayına kadar süre veriyoruz. Mart zirvesinde sadece Doğu Akdeniz değil, tüm konular masaya yatırılacak" mesajı verdi.
AB'nin iki büyük ülkesinin liderleri Almanya Başbakanı Angela Merkel ile Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Türkiye hakkında daha geniş çaplı bir tartışmanın Mart ayındaki zirvede yapılacağını açıkladı. Merkel, "silah ambargosu gibi daha radikal yaptırımların NATO çerçevesinde alınması ve ABD'nin yeni yönetiminin de bu konulardaki fikrinin bilinmesi gerektiğini" söyledi. Macron da, Mart ayında "sektörel yaptırımlar konusunun yeniden gündeme gelebileceğini" dile getirdi.
AB liderlerinin Brüksel'de buluştuğu Konsey toplantısının ardından Konsey Başkanı Charles Michel, Komisyon Başkanı Ursula von der Leyen ve dönem Başkanı Almanya Başbakanı Angela Merkel ortak basın toplantısı düzenledi. Uzun tartışmaların ardından kabul edilen "Türkiye ve Doğu Akdeniz" kararının zorlu bir atmosferde ele alındığını belirten Charles Michel, "Tartışma zordu, zor olacağını biliyorduk. Ekim ayında aldığımız kararı sürdüreceğiz. Yani ikili olasılıkla, bir taraftan yaptırım, diğer taraftan pozitif ajanda olasılığını da masada tutarak ilerleyeceğiz" dedi.
Geniş kapsamlı Türkiye raporu
Angela Merkel de, "Almanya dönem başkanlığında Türkiye ile daha yapıcı bir ilişki kurabilmek isterdik. Ama maalesef Doğu Akdeniz'de gelişen olaylar nedeniyle bunu başaramadık. Bu nedenle büyük hayal kırıklığı yaşıyoruz. Maalesef Türkiye'nin yasa dışı sondaj çalışmaları nedeniyle, daha uzun bir liste hazırlanmasını kararlaştırdık. Portekiz dönem başkanlığına bitmeyen bazı işler bıraktık" dedi.
Başbakan Merkel, "Türkiye'ye silah ambargosu uygulanması önerisi" hakkındaki soruya da şu yanıtı verdi:
"Josep Borrell'den bir sonraki zirveye rapor hazırlamasını istedik. Libya, Karabağ gibi konuları da içeren bir rapor. Bu rapor ışığında Türkiye ile gelecekteki ilişkileri tartışacağız. Gerekirse Türkiye’ye yönelik silah satış ambargosunu genişleteceğiz. Çoğumuz NATO üyesiyiz, ve üyeler arasında gerilim var. Bu nedenle bunu detaylarıyla tartışmak istiyoruz. Silah satışı NATO çerçevesinde değerlendirilmeli. Ayrıca yeni Amerikan yönetiminin Türkiye tavrını henüz bilmiyoruz. Raporun hazırlanmasını bekliyoruz."
Merkel, "Türkiye'ye yönelik karardan memnun musunuz? Türkiye'nin davranışlarını değiştirecek güçte mi sizce?" sorusuna da, "Varılan dengeli uzlaşmadan dolayı mutluyum. Umarım gereken mesajı verebildik" yanıtını verdi.
Macron: "AB kararlığını gösterdi"
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron da, yaz aylarında Fransa'nın Türkiye'nin tavırlarına karşı yalnız tavır aldığını ancak şimdi AB içinde aşamalı yaptırımlar konusunda ortak bir tavır belirlenmesinden dolayı memnun olduklarını söyledi.
Macron, zirvenin ardından Brüksel'de düzenlediği basın toplantısında, Türkiye ile ilgili alınan kararın, yaptırımlarda yeni bir aşama olduğunu belirterek, "AB, Ekim ayında Türkiye'ye bir şans verdi, el uzattı, ancak hep birlikte Türkiye'nin kışkırtıcı eylemlere devam ettiğini gördük. Bu yeni yaptırım kararı, Avrupa'nın, Doğu Akdeniz konusunda kararlılık kapasitesini gösterdi" dedi:
"Kıbrıs'ın münhasır ekonomik sularında sondaj çalışmalarıyla ilgili bireysel yaptırımlar konusunda anlaştık. Bu yaptırımların önünü Ekim ayında açmıştık. Önümüzdeki günlerde, bu sondaj faaliyetleriyle ilgili yeni isimler belirlemek üzere, bakanlar biraraya gelecek. Komite, bir liste belirleyecek. Tüm liderler bu yaptırıma destek verdi. Yaptırım Türk dostlarımız tarafından da anlaşılmış olacak ki, bu sabah tepki verdiler. Türkiye'ye giderek artan baskı içeren bir yöntem uygulayacağız."
Emmanuel Macron, AB Dış İlişkiler Yüksek Temsilcisi Joseph Borrell'in, Mart ayına kadar, "Türkiye ve AB'nin politik, ekonomik ve ticari ilişkilerini" içeren bir rapor hazırlayacağını ve bu rapor ışığında konuyu daha derin tartışacaklarını söyledi: "Mart randevusu, yalnızca coğrafi sorunu değil, Türkiye'nin daha geniş kapsamlı faaliyetlerini kapsıyor. Türkiye'nin, AB ile bağlantılı ekonomik, politik, ticari eylemlerine ilişkin bir rapor istedik. Borrell, bizim çıkarlarımız doğrultusunda, bu eylemleri rapor edecek. Böylece yeniden daha geniş kişisel yaptırımların yanısıra, sektörel yaptırımların da gündeme gelmesi söz konusu olacak."
NATO Planı vurgusu
Macron, Fransa'nın Türkiye'ye karşı adımlarında yaz aylarında tek başına olduğunu, ancak zamanla tüm AB liderlerini yaptırım konusunda uzlaştırmayı başardıkları için memnun olduklarını dile getirerek, NATO nezdinde de aynı planı uygulayacaklarını söyledi. NATO'nun yeni yüzyıla uyum sağlayabilmesi için hazırlanan Değişim Planı'nın dışişleri bakanları toplantısına sunulduğunu vurgulayan Macron, "Bu raporda, kışkırtıcı davranan ülkelere ilişkin, üye ülkelerin uymaları gereken önemli çözümler öneriliyor. Özellikle 'Code de bon conduite/Doğru davranış kuralları' gibi düzenlemeler bize Türkiye'nin uyumsuzluklarını ortaya koyma şansını veriyor. Mike Pompeo da NATO toplantısında çok açık dile getirdi. Orada ABD ve AB yaptırımları birlikte ele alınacak" dedi.
