İsrail-Hamas savaşında ateşkes sağlanmasına yönelik görüşmelere katılan iki yetkili Salı günü yaptıkları açıklamada, Hamas'ın Gazze Şeridi'nde ateşkes ve onlarca rehinenin serbest bırakılmasını öngören anlaşma taslağını kabul ettiğini söyledi.
Arabulucu ülke konumundaki Katar, İsrail ve Hamas’ın bir anlaşma imzalamaya “en yakın noktada” olduğunu belirtti.
Teklif edilen anlaşmanın taslağına ulaşan Associated Press’in (AP) haberine göre, Mısırlı bir yetkili ile bir Hamas yetkilisi belgenin doğruluğunu teyit etti.
İsrailli bir yetkili de ilerleme kaydedildiğini ancak ayrıntıların son halini beklediklerini söyledi. Planın nihai onay için İsrail Kabinesi'ne sunulması gerekiyor. Her üç yetkili de kapalı kapılar ardındaki görüşmelerle ilgili olarak isimlerinin açıklanmaması koşuluyla konuştu.
ABD, Mısır ve Katar geçtiğimiz yıl boyunca, 15 aydır devam eden savaşı sona erdirmek ve Hamas'ın 7 Ekim 2023'te düzenlediği saldırıda esir alınan onlarca rehinenin serbest bırakılmasını sağlamak için arabuluculuk yaptı. Yaklaşık 100 kişi hala Gazze'de rehin ve İsrail ordusu bunların en az üçte birinin öldüğü kanısında.
Varılacak herhangi bir anlaşmanın çatışmalara ara verilmesini ve İsrail ile Hamas'ı, Ortadoğu'yu istikrarsızlaştıran ve dünya çapında protestolara yol açan bugüne kadarki en ölümcül ve yıkıcı savaşlardan birini sona erdirmeye bir adım daha yaklaştırmasını sağlaması bekleniyor.
Hayata geçmesi halinde ateşkes, İsrail'in saldırıları nedeniyle büyük bir bölümü harabeye dönen ve 2,3 milyonluk Gazze nüfusunun yaklaşık yüzde 90'ının yerinden edildiği, birçoğu açlık tehlikesiyle karşı karşıya olan Gazze Şeridi'ne rahatlama getirecek; onlarca İsrailli rehinenin aylar süren esaretin ardından sevdiklerine kavuşmasını sağlayacak.
Blinken: "Gazze'nin savaş sonrası yönetimine ilişkin bir planı Trump yönetimine ileteceğiz"
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, 20 Ocak'ta görevi devralacak olan Donald Trump yönetimine Gazze'nin savaş sonrası yönetimi konusunda bir planı ileteceklerini belirtti.
Salı günü Washington'daki düşünce kuruluşu Atlantik Konseyi'nde konuşan Blinken, plan kapsamında uluslararası güçler ve Filistinliler'den oluşan geçici güvenlik misyonuna ilişkin ayrıntıların da yer aldığını söyledi.
Yetkililer daha önce de iyimserliklerini dile getirmiş, ancak müzakereler durma noktasına gelmişti. Ancak şimdi, Ortadoğu temsilcisi müzakerelere katılan ABD Başkanı seçilen Donald Trump'ın 20 Ocak'taki yemin töreninden önce bir anlaşmaya varabileceklerini öne sürüyor.
Katar Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Macit El-Ensari Salı günü düzenlediği haftalık basın toplantısında, devam eden müzakerelerin verimli geçtiğini söylerken ayrıntılara girmekten kaçındı.
Ensari, “Bugün bir anlaşmaya varmaya en yakın noktadayız” dedi.
Hamas da devam eden müzakerelerin “son aşamaya” geldiğini belirtti.
7 Ekim'deki saldırıda Hamas militanları çoğu sivil yaklaşık 1200 kişiyi öldürmüş ve yaklaşık 250 kişiyi de kaçırmıştı. Bu rehinelerin yaklaşık yarısı Kasım 2023'teki kısa süreli ateşkes sırasında serbest bırakıldı.
Gazze Sağlık Bakanlığı'na göre İsrail'in misilleme saldırılarında yarısından fazlası kadın ve çocuk olmak üzere 46 binden fazla Filistinli hayatını kaybetti, ancak ölenlerin kaçının savaşçı olduğu belirtilmiyor.
Gazze'de gece boyunca ve Salı gününe kadar süren İsrail saldırılarında, aralarında iki kadın ve dört çocuğun da bulunduğu en az 18 Filistinli’nin öldüğünü belirten yerel sağlık yetkilileri, kadınlardan birinin hamile olduğunu ve bebeğin de öldüğünü söyledi.
İsrail ordusundan olayla ilgili bir açıklama henüz gelmedi. İsrail sadece militanları hedef aldığını söylüyor ve onları sivillerin arasında saklanmakla suçluyor.
Trump'ın göreve başlaması öncesinde baskı yoğun
İsrail ve Hamas, Trump'ın önümüzdeki hafta göreve başlaması öncesinde çatışmayı durdurmaları için yoğun baskı altında.
Göreve gelecek olan Trump yönetiminin Ortadoğu temsilcisi Steve Witkoff Katar’ın başkenti Doha'da ABD'li, Mısırlı ve Katarlı arabulucularla görüşmelere katıldı.
Trump Pazartesi günü geç saatlerde yaptığı açıklamada ateşkesin “çok yakın” olduğunu söyledi.
Resmi olarak göreve başlamaya hazırlanan Trump, Amerikan kanalı Newsmax'e verdiği demeçte “Anladığım kadarıyla bir tokalaşma oldu ve bunu tamamlıyorlar ve belki de hafta sonuna kadar tamamlanabilir” dedi.
Hamas, müzakerelerde tekrarlanan aksaklıklardan İsrail'i sorumlu tuttu ve kendilerinin birden fazla kez arabuluculardan gelen bir teklifi kabul ettiğini ancak İsrail'in bunu reddettiğini ya da hemen ardından yeni bir askeri operasyon başlattığını savundu.
İsrail ve yakın müttefiki ABD ise daha önceki ateşkes girişimlerinde yaşanan aksaklıklardan Hamas'ı sorumlu tuttu.
Üç aşamalı anlaşma
ABD Başkanı Joe Biden tarafından ortaya konan ve Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi tarafından onaylanan bir çerçeveye dayanan üç aşamalı anlaşma, İsrail tarafından hapsedilen yüzlerce Filistinli kadın ve çocuğa karşılık kadın, çocuk, yaşlı ve yaralı siviller dahil olmak üzere 33 rehinenin altı haftalık bir süre içinde kademeli olarak serbest bırakılmasıyla başlayacak.
33 kişi arasında beş İsrailli kadın asker de yer alacak ve askerlerin her biri, aralarında müebbet hapis cezasına çarptırılmış 30 militanın da bulunduğu 50 Filistinli mahkum karşılığında serbest bırakılacak.
AP’ye konuşan İsrailli yetkili, İsrail'in 33 kişinin çoğunun hala hayatta olduğunu varsaydığını söyledi.
Bu 42 günlük ilk aşamada İsrail güçleri nüfus merkezlerinden çekilecek, Filistinliler’in Gazze Şeridi’nin kuzeyindeki evlerine dönmelerine izin verilecek ve her gün yaklaşık 600 kamyonun gireceği bir insani yardım başlayacak.
İkinci aşamanın ayrıntılarının ilk aşama sırasında müzakere edilmesi gerekiyor. Bu ayrıntıların çözüme kavuşturulması zor görünüyor ve anlaşma, bir anlaşmaya varılana kadar ateşkesin devam edeceğine dair yazılı garantiler içermiyor. Bu da ilk aşama sona erdikten sonra İsrail'in askeri harekâta yeniden başlaması ihtimalini doğuruyor.
İsrailli yetkili ikinci aşamaya ilişkin “ayrıntılı müzakerelerin” ilk aşama sırasında başlayacağını söyledi. Yetkili, İsrail'in müzakereler boyunca askeri varlığa atıfta bulunarak bazı “varlıkları” elinde tutacağını ve tüm rehineler evlerine dönene kadar Gazze Şeridi'nden ayrılmayacağını belirtti.
AP’ye açıklamada bulunan Mısırlı yetkili de, üç arabulucunun Hamas'a müzakerelerin planlandığı gibi devam edeceği ve birinci aşama sona ermeden ikinci ve üçüncü aşamaların uygulanması için bir anlaşma yapılması yönünde baskı yapacakları konusunda sözlü garanti verdiklerini söyledi.
Anlaşma, ilk aşama boyunca İsrail'in, Gazze'nin Mısır sınırı boyunca uzanan ve Hamas'ın başlangıçta İsrail'in çekilmesini talep ettiği Philadelphi Koridoru’nun kontrolünü elinde tutmasına izin verecek.
Ayrıca İsrail, Gazze'nin kuzeyine döndüklerinde Filistinliler arasında silah aramak için bir mekanizma arayışında olduğu Netzarim Koridoru'ndan da çekilecek.
Anlaşma taslağına göre ikinci aşamada Hamas, daha fazla tutsak ve İsrail güçlerinin Gazze'den “tamamen çekilmesi” karşılığında, çoğunluğu erkek askerlerden oluşan kalan tutsakları serbest bırakacak.
Hamas, savaş sona ermeden ve İsrail tamamen çekilmeden kalan rehineleri serbest bırakmayacağını söylerken, İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu geçmişte Hamas'ın askeri ve yönetim kabiliyetleri ortadan kaldırılana kadar savaşa devam etme sözü vermişti.
Üçüncü aşamada, Gazze'de uluslararası gözetim altında yürütülecek üç ila beş yıllık yeniden inşa planı karşılığında kalan rehinelerin cenazeleri iade edilecek.
Forum