IŞİD, Suriye’nin Rakka kentini ele geçirip başkent ilan ettiğinde Liva Tuvar el Rakka adlı Sünni milis grubu işgalcilere kucak açmış, gelişmeleri fırsat bilerek IŞİD’le işbirliği yaparak rakip gruplara saldırmıştı
O dönemde IŞİD’le benzer sembolleri benimseyen örgüt bugün Suriye Demokratik Güçleri’nin bir parçası. Amerika, IŞİD’i Rakka’dan atabilmek için büyük ölçüde Kürtler’den ve daha az sayıda Sünni Arap’tan oluşan bu ittifaka güveniyor.
Amerikalı yetkililer Suriye Demokratik Güçleri’nin farklı etnik gruplardan oluşan yapısının, yerel Sünniler’in bu grubu kabul etmesine yardımcı olmasını umuyor.
Ancak uzmanlar, Amerika’nın IŞİD’i yenilgiye uğratma konusundaki kararlılığının, Suriye’nin kuzeyinde etnik ve mezhepsel bölünmeyi arttıracak bir örgüte destek olmak anlamına gelebileceğinden endişe duyuyor.
Kürtler’in egemenliğindeki güçler sonradan sorun olabilir
Ortadoğu Enstitüsü uzmanı Charles Lister, Amerika’nın desteklediği Suriye Demokratik Güçleri’nin, ülkenin kuzeyinde tehlikeli bir güç dengesizliği yaratabileceğini ve Esat karşıtı muhalefetle Kürtler arasındaki bölünmeyi derinleştirebileceğini söylüyor.
Uzman, Amerika’nın Suriye Demokratik Güçleri’nin içindeki birkaç Arap muhalif grup ve ufak bir Hıristiyan milis gücünün rolünü ön plana çıkarma isteğine rağmen, ittifakın yüzde 75’inin YPG’den oluştuğuna dikkati çekiyor.
Lister, YPG’nin zaferlerinin uzun dönemde sürdürülebilir olmayabileceği uyarısında bulunuyor.
Uzman, IŞİD’le mücadele konusunda hava desteği almayan diğer muhalif güçlerin en başarılı karneye sahip olduğunu belirtirken, cihatçı yönetimleri engelleme konusunda bu grupların daha sürdürülebilir bir alternatif olduğunu söylüyor. Lister “Şimdi IŞİD’i yenelim derken Suriye’nin uzun dönemde istikrarını göz önünde bulundurmamak kibirli bir yaklaşım” diyor.
Demokratik Güçler diğer muhalifleri endişelendiriyor
Suriye Demokratik Güçleri diğer muhalif gruplar ve Özgür Suriye Ordusu tarafından eleştiriliyor. Bu gruplar, Suriye Demokratik Güçleri’nin Esat’ın devrilmesine hizmet etmeyeceğini ve eninde sonunda PKK’nın uzantısı olan YPG tarafından kullanılacağını söylüyor. Onlara göre YPG’nin amacı, Türkiye sınırında topraklarını geliştirerek buradaki Kürt kantonlarını birleştirmek.
Suriyeli Arap komutanlar Liva Tuvar el Rakka gibi grupların Suriye Demokratik Güçleri’nin içinde olmasını yalnızca makyaj olarak görüyor. Pek çok muhalif grup Suriye Demokratik Güçleri’ni, Kürt güçleri olarak görüyor.
Amerika’nın Sesi’yle görüşen, ancak ismini vermek istemeyen Avrupalı bir diplomat, Suriye Demokratik Güçleri’nin olduğundan daha Arap’mış gibi sunulmaya çalıştığını söyledi. Bu yetkili, grubun yalnızca Rakka’ya saldırmak için değil, Mencib ve Cerablus’un geri alınması için de kullanılmasının planladığını belirtti. Bu iki yer Fırat’ın batısında. Türkiye, Washington’u, YPG’nin Fırat’ın batısına geçmemesinin gerektiği konusunda defalarca uyardı.
Uzmanlar, ittifakı birlik yapanın yalnızca fırsatçılık olduğunu söylüyor.
Bölge uzmanı Joshua Landis, YPG’nin koalisyonun pek çok diğer ittifak gibi istikrarlı olmadığını ve birkaç ortak amacın grupları birlikte tuttuğunu söylüyor. Landis, grupların şu andaki amaçlarının hayatta kalmak, IŞİD’den kurtulmak, para ve silah elde etmek olduğunu ifade ediyor. Uzman, Suriye Demokratik Güçleri’nin içindeki grupların bölgeyi kimin yöneteceği ve temel olarak ulusal amaçlar konusunda farklı düşüncelere sahip olduğuna dikkati çekiyor.
Başka uzmanlar ve muhalifler de Suriye Demokratik Güçleri’nin içinde yer alanların geçmişlerine dikkat çekiyor. Bunlar arasında bir kaçakçı lider, Irak ve Suriye arasında kendi aşireti için bir devlet isteyen bir şeyh ve işlediği birçok suç yüzünden Özgür Suriye Ordusu’ndan atılan bir komutan da var. Suriye Demokratik Güçleri’nin içindeki birçok grup, zaman zaman laik muhaliflerle, bazen de cihatçılarla ittifak yapmış.
Liva Tuvar el Rakka, bir dönem El Nusra’ya bağlılık yemini etmişti. Ceyşül Kasas ise 2014’te IŞİD’le ittifak içerineydi ve ÖSO yetkililerine göre yaptığı yağmalarla ün salmıştı.
İç savaş şaşırtıcı ittifaklar yaratıyor
Uzun süredir devam eden iç savaşa taraf olan birçok grup yeni ittifaklar kurmak ve ideolojik olarak aynı görüşte olmadığı örgütlerle ortak hareket etmek durumunda kaldı. Halep’te muhaliflerin elindeki bölgeleri korumak isteyen ÖSO, El Nusra’yla ittifak yapmak zorunda kaldı. Hayatta kalma gereksinimi, hem bireyler hem de örgütlerin esnek davranmasını gerektiriyor.
Ancak Suriye Demokratik Güçleri’nin Arap üyelerinin geçmişi daha da karmaşık. Mücahittin Ordusu komutanlarından Abdülrahman, bu örgütlerin bir milis gruptan diğerine savrulan militanlardan oluştuğunu söylüyor ve “Birçoğu her yerden kovulan, güvenilmez tipler” diyor.
Amerikalı yetkililer ise ya Suriye Demokratik Güçleri’ne güvenme ya da kimi bulurlarsa onlarla çalışma gibi tercihler arasında gidip geliyor.
ABD Merkez Kuvvetler Komutanı General Joseph Votel, Suriye Demokratik Güçleri’nin Suriye’nin kuzeyindeki kamplarına yaptığı ziyarette “Becerilerine ve bizim onlara destek verebileceğimize olan inancım arttı. Bence bu model çok iyi işliyor” dedi.
Lister ise bunun ancak kısa dönemli olacağını söylüyor ve “IŞİD’e karşı sürdürülebilir bir zafer, Suriye’deki savaşa daha geniş bir çözüm bulmaktan geçiyor” diyor.
