Amerika Başkanı Donald Trump’ın anti-viral ilaçların Corona tedavisinde kullanılabileceği açıklaması umut yarattı. Ancak tıp dünyası bu ilaçlara şüpheyle yaklaşıyor.
VOA Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Harvard Tıp Fakültesi doktorlarından Mehmet Furkan Burak nedenini şöyle açıklıyor:
“Güvenip tıbbi kararımızı değiştirecek bir ilaç yok. O nedenle bilimsel kalitesi düşük, daha az hasta üzerinde yapılmış tıbbi anekdotlar üzerine çıkarımlar yapmaya çalışıyoruz. Bunun riskleri var.”
“Ebola ilacı Corona tedavisinde umut vaat ediyor ama…”
Başkan Donald Trump’ın başka virüsler için geliştirilen ilaçların Corona tedavisinde kullanılma olasılığı bulunduğu yönündeki tüm dünyada heyecan yarattı. Trump’ın “denemekle ne kaybederiz” dediği ilaçlar, Ebola tedavisinde kullanılmış ‘Remdesivir’ ve sıtma tedavisinde kullanılan ‘Hidroksiklorokin’.
Dr. Burak özellikle Ebola tedavisinde kullanılan ilacın umut vaat ettiğini ama tamamen güvenmek için daha çok çalışma gerektiğini söylüyor:
“Remdisivir, çalışma mekanizması açısından umut vaat ediyor. Maymunlarda denenmiş, SARS ve COVID virüsü enfekte edilip maymunlarda etkinliği gösterilmiş. Bu bir umut ama ciddi manada nereye varacağını kimse bilmiyor.”
“Zor zamanlar. Tıp personeli olarak risk alıyoruz”
Dr. Mehmet Furkan Burak, ABD’nin Seattle kentindeki bir Corona hastasının tespit edilen ve daha önceden astım benzeri hastalığı olan 35 yaşındaki kişiye Remdisivir tedavisine yanıt verdiğini hatırlatıyor.
Ancak bu bir kişinin tedaviye kendi seyrinde mi yanıt verdiğini yoksa ilacın mı etkili olduğunun bilinmediğini kaydediyor: “Zor zamanlar. Dolayısıyla tıp personeli olarak risk de alıyoruz. Umut vaat ediyor tabii ki.”
“Sıtma ilacı başka ilaçlarla etkileşim gösterip ölümcül olabilir”
Harvard Tıp Fakültesi doktoru, sıtma tedavisinde kullanılan ‘Hidroksiklorokin’in ise akciğerlerde enflamasyon (iltihaplanma) ve virüs yükünü azalttığı, 25 kişi gibi çok küçük bir grup üzerinde yapılan bir araştırmada görüldüğünü hatırlatıyor:
“Karar vermek çok zor ama elimizdeki bu olduğu için belli ölçüde güvenmek zorundayız. Umut vaat ediyor tabii ki. Ancak Hidroksiklorokin başka ilaçlarla etkileşip ciddi kalp ritim bozukluğu da yapabilir. Ölümcül olabilir. Basit bir antibiyotik bile bu ilaçla etkileşip ciddi sıkıntı oluşturabilir.”
Doktor Burak, bu tür ilaçları kullanmadan once herkesin kendi tıbbi durumuna göre hekimine danışması ve değerlendirme ve kararının doktorlar tarafından yapılması uyarısında bulunuyor.
"Türkiye Corona testi açısından ABD’den iyi durumda”
Birçok çevre, Amerika Birleşik Devletleri’nde salgının hızlı ilerlemesini test kiti yetersizliğine bağlıyor.
Harvard Tıp Fakültesi’nde İç Hastalıkları Uzmanı olarak görev yapan Doktor Furkan Burak, Corona test kiti eksikliği eleştirilerine katılırken Türkiye’nin bu konuda Amerika’dan daha iyi konumda olduğuna dikkat çekiyor:
“Türkiye ABD’den çok daha iyi durumda Test kiti açısından. Hala test yeterli yapılamıyor Amerika’da. Türkiye’nin elinde çok daha fazla test kiti var.”
Sağlık Bakanlığı tarafından bugün açıklanan hızlı test kitlerini de değerlendiren Burak, bu testlerin güvenilirliklerinin daha az olduğunu ancak, semptom, maruz kalma, seyahat öyküsü gibi etkenler bir araya getirildiğinde ‘iyi bir tarama testi’ olabileceğini söylüyor.
“Havaalanı veya hastanede çalışan birinin bulaşıcılığı korkunç düzeyde”
Corona’yla ilgili dikkat çekici bilgilerden biri de taşıyıcı kişinin virüsün kendisine bulaştığında dair hiçbir belirti göstermemesine rağmen 14 gün boyunca çevresindekilere bunu bulaştırabilme ihtimali.
Dr. Burak’a göre, bu oran bazı sektörlerde çalışanlar için çok daha yüksek.
“Havaalanında hastanede çalışan birinin bulaştırıcılığı çok korkunç. Boyutlara bulaşabilir. İlk 5 gün semptomsuz, özellikle ikinci gün bulaştırıcılığı yükseliyor. Bu ciddi bir risk. Zaten toplumu asıl tehdit eden bu.”
“İzolasyonu becerebilen toplumlar erken kurtulacak”
Türkiye’nin sağlık sistemi altyapısının kuvvetli olduğunu vurgulayan Burak, kaliteli sağlık personelinin de avantaj olmasına karşın çok ciddi bir salgın ve buna bağlı hasta yükünün tüm ülkeler gibi Türkiye’yi de ciddi bir şekilde zorlayacağını söylüyor:
“Yüzde 80’i hastaneye bile gerek duymuyor, yüzde 20 hastaneye, yüzde 5 yoğun bakım ihtiyacı. Enfekte olanların yüzde 95’i hastaneye gelmeyecek. Korkulan senaryoların gerçekleştiği takdirde ne ABD ne Türkiye ne de dünyada hiçbir ülkenin sağlık sisteminin bu yükü kaldırma şansı var.’’
“İzolasyon toplumun bazı kesimine değil tamamına olmalı”
Harvard Tıp Fakültesi doktoru, Corona sağlığı ile mücadele insanlığın en büyük ihtiyacının ‘zaman’ olduğunu düşünüyor:
“Zaman kazanmamız gerekiyor mevcut ilaçları denemek, hastaneye gelen hasta sayısını azaltıp sağlık personelini kaybetmemek için, ölüm sayısını minimumda tutmak için. İzolasyonu becerebilen toplumlar erken kurtulacak, beceremeyenler çok uzun süre mücadele edecek. Enfeksiyon durumlarında toplumun bir kısmı evde durup diğeri dışarıda devam ediyorsa bir çuval inciri berbat ediyor.”
"Üç hafta evinde duran biri bilsin ki hayat kurtarıyor"
Corona hakkında görüş bildiren tüm doktorlar gibi Dr. Mehmet Furkan Burak da ‘evde kal’manın ve sosyal izolasyonun bu hastalıkla mücadele hayati bir role sahip olduğunun altını çiziyor:
‘‘Sosyal izolasyon toplumun yaşlı ve hasta astım gibi genç hastalar. Siz hiç semptomsuz geçirebilirsiniz. Ben şu anda dışarıda dolaşarak taşıyıcılığımı sürdürüyorum. İnsan hissetmediği üzerine aksiyon alması zor. Yaratılışı gereği. Burada her şeyi devletten beklemeden herkesin kendini izole etmesi lazım ki rakamlar sağlık personelinin mücadele edebileceği düzeyde kalsın. İki üç hafta evinde duran biri bilsin ki dışarıda birilerinin hayatını kurtarıyor.’’
