Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis bugün Ankara’da biraraya geldi. İki liderin görüşmenin ardından yaptıkları ortak açıklamada, İsrail’in acilen ateşkes ilan etmesi gerektiğinde uzlaşılmasına karşın Hamas’ın terörle ilişkisi konusunda görüş ayrılığı dile getirildi.
Avrupa Birliği’nin (AB) çağrısı doğrultusunda, son aylarda Türkiye ile Yunanistan arasında ikili ilişkilere 7 Aralık 2023’te Atina Bildirgesi’ne imza atılmasıyla ivme kazandırıldı. Cumhurbaşkanı ve AK Parti Genel Başkanı Erdoğan’ın Yunanistan’a resmi ziyareti kapsamında imzalanmış Atina Bildirgesi uyarınca, “dostane ilişkileri geliştirme ve barış içinde yaşama anlayışı” gündemde. Bu kapsamda bugün Yunanistan Başbakanı Miçotakis, Ankara’daydı.
Cumhurbaşkanlığı’nda heyetlerarası görüşmelerin ardından Erdoğan ile Miçotakis, kameraların karşısına geçti. Ancak iki ülke ilişkilerinde Kıbrıs adası örneğinde olduğu gibi, temel anlaşmazlık başlıklarında ilerleme sağlanamadığı yorumları yapıldı.
İlişkilerdeki geleneksel anlaşmazlık başlıklarına, bugün Ortadoğu bölgesindeki İsrail– Filistin çatışmasıyla ilgili “Hamas” başlığı da eklendi.
Erdoğan ve Miçotakis’in, İsrail’in Gazze’deki sivillere zarar vermeyi sonlandırması ve acilen ateşkes ilan edilmesi gerektiği konusunda uzlaşmasına rağmen Hamas’ın örgüt niteliğinde anlaşmazlık yaşaması dikkat çekti.
Miçotakis, “Türkiye ile özellikle Ortadoğu konusunda bir görüş ayrılığı sözkonusu olmaktadır. İsrail'in bir terör saldırısında verdiği kurbanlardan sonra Gazze bölgesine girmesi ve terör örgütü olarak kabul ettiğimiz Hamas'ı Türkiye'nin değişik bir yaklaşımda, değişik bir niteleme ile gördüğünü biliyoruz. Ancak bölgede kanın durdurulması konusunda ikimiz de hemfikiriz ve Gazze'deki sivil insanların, vatandaşların korunması gerektiğinde konusunda hemfikiriz. Refah'ta gerçekleştirecek bir kara işgalinin ve taarruzunun kabul edilemez bir hareket olacağı konusunda da hemfikiriz. Uluslararası camia üyeleri olarak bu konularda mutabıkız” diye konuştu.
Türkiye’deki hastanelerde “Hamas üyelerine” tedavi
Cumhurbaşkanı Erdoğan ise, konuğu konuştuktan sonra basın açıklamasını sonlandırmak yerine yeniden söz aldı.
Miçotakis’in Hamas ile ilgili sözlerini “yanlış” bulduğunu kaydeden Erdoğan, özetle, “Mutabık olmadığımız bir husus var. Ben Hamas'ı bir terör örgütü olarak görmüyorum. Tam aksine Hamas da 1947 yılından itibaren toprakları işgal edilmiş ve bu topraklarını koruma altına alan bir direniş örgütüdür ve bu direniş örgütü ne yazık ki İsrail'in acımasız 45 bini bulan şu andaki insan kaybına karşı oraları koruma mücadelesini veren bir direniş örgütü durumundadır. Bunu görmemiz lazım. Hamas'a terör örgütü denilmesi acımasız bir yaklaşım. Şu an itibariyle de adım adım Hamas’ı takip ediyorum. Ve ülkemde şu an bini aşkın Hamas'ın mensupları hastanelerimizde. Hepsi tedavi altında böyle işi sürdürüyoruz. Ben bu yaklaşımınıza asla katılmıyorum, katılamam. Çünkü bunca Hamaslı öldürülüyor. Tüm Batı malum, bunlara her türlü silahla, mühimmatla saldırıyor” dedi.
Bu sözler üzerine Miçotakis ise, yeniden söz alarak, “İsterseniz bu konuda mutabık kalmadığımız konusunda mutabık kalalım. Ancak hemen bir ateşkes anlaşmasının imzalanması konusunda mutabık olduğumuzu söyleyebiliriz. Çünkü Filistin halkı bu acımasız politikaların kurbanıdır” yanıtını verdi.
Erdoğan ve Miçotakis, Hamas’ın terörle ilişkisi konusunda anlaşamamış olsa da “terörle mücadele” başlığında olumlu mesajlar paylaştı. Bu konuda, Erdoğan, “Terörle mücadele konusunda Yunanistan ile anlayış birlikteliğimiz gün geçtikçe güçleniyor. Komşumuz ve NATO müttefikimiz Yunanistan ile işbirliğimizi ilerletmek istiyoruz” mesajını verdi.
Türk yetkiliden Erdoğan’ın sözlerine düzeltme
Erdoğan’ın bini aşkın Hamas mensubunun Türkiye’deki hastanelerde tedavi gördüğünü söylemesinin ardından Reuters’a konuşan bir Türk yetkili, Cumhurbaşkanı’nın “yanlış ifade ettiğini” belirterek, Erdoğan’ın genel olarak Gazzeliler’in Türkiye'de tedavi edildiğini kastettiğini söyledi.
Kariye Camisi ve azınlıklar meselesinde görüş farklılıkları ön plandaydı
Erdoğan ve Miçotakis, 6’ncı yüzyılda kilise olarak inşa edildikten sonra defalarca restore edilmiş İstanbul’daki Kariye Camisi başlığını da ele aldıklarını açıkladı.
İlk önce Erdoğan, “Sayın Başbakan'a da belirttiğim üzere Kariye Cami’mizi 2020 yılında aldığımız karar sonrasında titiz bir restorasyon çalışması sonucu yeniden ibadete ve ziyarete açtık. UNESCO kültür varlığı olan her bir eserin korunmasına Kariye Camisi de yeni kimliğiyle herkesin ziyaretine açıktır. Biz pozitif gündeme bu minvalde somut ve yapıcı fikirlere yoğunlaşmakta kararlıyız” dedi.
Sonrasında ise Miçotakis, “Ne yazık ki Türkiye'deki Hristiyan azınlığın sayısı ufalmıştır. Ancak burada da tabi ki dini özgürlüğü önemsiyoruz. Hristiyan eserlerinin UNESCO anlaşmalarında ve şartlarında öngörüldüğü gibi koruma altına alınması gerektiğine inanıyoruz. Çünkü açıklıkla ve samimiyetle dile getirdiğim gibi Sayın Cumhurbaşkanı Kariye Camisi'nin tekrar bir ibadet yeri olarak işlev görmesi bizim için üzüntü yaratan bir gelişme oldu. Bu olağanüstü mekanın bütün insanlığa ait bir insanlık eseri olduğuna inanıyorum” eleştirisini paylaştı.
Miçotakis ayrıca, “Azınlıklar meselesinde de dile getirdiğiniz gibi beşeri bir dostluk köprüsü rolünü üstleneceklerini sanıyorum. Azınlıklar iki ülkenin renkliliğine katkıda bulunmakta. Trakya'da Hristiyan ve Müslüman nüfus çok ahenkli bir şekilde birarada yaşamlarını sürdürmektedir. Dini bir azınlık olduğunu Lozan Anlaşması çerçevesinde görebiliriz. Eşit vatandaşlık ilkesi ışığında bu Müslüman vatandaşlarımıza Yunan devleti tarafından iyi davranıldığına inanıyoruz. Müslüman azınlığın Yunanistan’ın kültürel ve sosyal hayata katkısı çok büyüktür” ifadesini kullandı.
Erdoğan ise, “Azınlık konusunu iki ülke arasında beşeri bir dostluk köprüsü olarak görüyoruz. İlişkilerimizdeki olumlu atmosferin Yunanistan'daki Türk azınlık ve soydaşlarımızın haklarının karşılanmasına katkı sağlamasını bekliyoruz” dedi.
Kıbrıs sorununda anlaşmazlık detaylarına girilmedi
Erdoğan, “Kıbrıs sorununun adadaki gerçekler temelinde adil ve kalıcı bir çözüme kavuşturulması mühimdir. Böyle bir adımın atılması tüm bölgemizin istikrar ve huzurunu güçlendirecektir” mesajını verdi.
Miçotakis ise, “Henüz çözüme kavuşmamış Kıbrıs konusunda da uluslararası mevzuat ışığında bir çözüm bulmak çok önemli oldu. Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreter Yardımcısı’nın da söylediği gibi, Güvenlik Konseyi’nin öngördüğü yapıcı görüşmeler sayesinde iki tarafın bu sorunu bir çözüme bağlayacağını umduğunu söylemişti. Biz de buna katılıyoruz” dedi.
Yunanistan’dan Türkiye’ye “göçmenler” mesajlı AB desteği
Yunanistan Başbakanı Miçotakis, Ege Denizi’ndeki insan kaçakçılığı meselesi üzerinden “Özellikle düzensiz göç meselesine değinme fırsatımız oldu. Ümitsiz insanların acısının istismarını yapan insan tacirlerini durdurmak için sarf ettiğimiz çabalar çok çok olumlu sonuçlar vermeye başladı. Türkiye bu konuda çok kararlı bir şekilde ve çok pozitif katkıda bulundu. Biz Avrupa kararları ışığında da Türkiye'nin Avrupa fonlarından bu konuda faydalanabilmesi için çalışıyoruz” açıklamasında bulundu.
Miçotakis ayrıca, “(Yunanistan) İlişkilerde var olan zorluklara rağmen Türkiye'nin Avrupa Birliği’ne ortaklık sürecine destek vermeye devam etmektedir. Avrupa-Türkiye ilişkilerinin yakın gelecekte çok olumlu bir şekilde tekrar hayata geçirileceğine inanıyoruz. Bu perspektife inanıyoruz. Sayın dostum, Sayın Türkiye Cumhurbaşkanı ile görüş ayrılıklarımıza rağmen, ‘kazan- kazan’ zemininde bir işbirliğine açık olduğumuzu bu aşamada bile ispat etmiş olduğumuzu söyleyebiliriz” diye konuştu.
Her iki taraf da “ekonomi odaklı işbirliği” mesajını paylaştı
Erdoğan ile Miçotakis’in Türkiye ile Yunanistan ilişkilerinde uzlaştığı ve ortak hedef gösterdiği başlık ise ekonomi oldu.
Erdoğan, “Türkiye-Yunanistan arasındaki işbirliği ruhunun güçlenmesinin hem her iki ülke hem de tüm bölgemiz için hayırlı olacağı inancındayız. Geçtiğimiz yıl yaklaşık 6 milyar dolar olarak gerçekleşen Yunanistan ile ikili ticaretimizi 10 milyar dolara çıkarma hedefiyle çalışıyoruz. Dış Ekonomik İlişkiler Kurulumuz ile Yunan Ticaret Odaları Birliği arasında imzalanan Ortak İş Konseyi kurulmasına ilişkin anlaşma, çabalarımıza büyük katkı sağlayacaktır” dedi.
Bunun yanısıra Erdoğan, ikili anlaşmalar bakımından, “Deprem kuşağında yer alan ülkelerimiz tabii afetler karşısında komşuluk hukukunun gereğini hep yerine getirmiş, birbirlerinin yardımına ilk koşan ülkelerden olmuşlardır. Yine bugün imzalanan afet ve acil durum yönetimi alanında mutabakat zaptı bu kulvardaki ahdi zeminimizi sağlamlaştırmıştır” bilgisini verdi.
Miçotakis ise, Atina Bildirgesi’ni anımsatarak, “Özellikle güven arttırıcı önlemler ve başka pozitif işbirliği ajandası bizim yöremizde istikrarı sağlayacak önemli önlemlerdir. Bu yaklaşımı elle tutulur, sonuç vermiş bulunuyor ve tabi ki bu sonuçları ‘kazan- kazan’ zemininde elde etmiş bulunuyoruz. Mesela; ekonomi ki siz kendiniz buna değindiniz Sayın Cumhurbaşkanı, yatırımlar artmıştır ve ekonomik anlamda işbirliği, ticaret işbirliği hacmi gün be gün gelişmektedir. Aynı zamanda geçen Mart ayında Türk ve Yunan işadamları çok önemli bir konsey gerçekleştirmiş bulundu. Ve tabii ki bu konsey çalışmaları sayesinde ortaya koyduğumuz hedefi gerçekleştirmek konusunda kararlı olduğumuzu da tekrar edebilirim” diye konuştu.
Miçotakis de, Yunanistan’ın 10 Ege adasında Türk yurttaşlarına vize kolaylığı sağlandığını anımsatarak, bunun da önemli bir ekonomik ilişki olduğunu sözlerine ekledi.
Forum