PARİS - Fransa'da hükümet, yıllardır getirmek istediği ancak "sosyal patlama" endişesiyle ertelediği tartışmalı emeklilik yasasını sonunda açıkladı.
Başbakan Elisabeth Borne, emeklilik yaşını 62'den 65'e çekmeyi öngören emeklik yasası üzerinde sendikalarla son görüşmeleri yaptıktan sonra, 23 Ocak'ta yasayı Bakanlar Kurulu'na getireceklerini duyurdu.
Başbakan, Fransızların ve tüm sendikaların karşı olduğu 65 yaş sınırı konusunda ise, tartışmalara açık olduklarını ancak "65 yaşında emekliliğin bir tabu olmadığını" dile getirdi.
Kamu radyosu France Info'ya konuk olan Başbakan Borne, "Bizim için 65 yaşında emeklilik bir totem değil. Ancak hedefimiz dev açığa ulaşan emeklilik sistemini kurtarmak. Hedefimize ulaşmamıza yardımcı olabilecek, 2030'a kadar emeklilik sistemimizin dengesini kurabilecek başka çözümlere de açığız. Tam emekli maaşı almak için pirim ödeme süresinde 43 yılın ötesine geçmeyeceğiz. Kimse 47-48 yıl çalışmak zorunda kalmayacak. Tam bir kariyer yapmamış birinin indirimsiz ayrılmasına izin veren yaş ise değişmeyecek, 67'de kalacak" diye konuştu.
Sendikalarla son istişare
Başbakan Elisabeth Borne, reformun bütün detaylarını işveren örgütleri, sendikalar ve siyasi partilerle görüşmeye devam ederek ortak bir çözüm yolu bulmaya çalışacaklarını da söyledi.
Hükümet, emeklilik reformu hakkındaki nihai tartışmaları 10 Ocak'a kadar tamamlayarak son halini resmen kamuoyuna açıklamayı, ardından reform tasarısını 23 Ocak'ta Bakanlar Kurulu'na, Şubat ayı başında da Meclis'e getirerek, yazın da yürürlüğe koymayı planlıyor.
İlk iktidarı döneminde, yasayı getiren ancak sosyal patlamalar nedeniyle yasayı geri çeken Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, 31 Aralık'ta yaptığı Ulusa Sesleniş konuşmasında "2023'ü çalışma yılı" ilan ederek, tüm risklere rağmen yasayı getirmekte kararlı olduklarını açıkladı. Ancak tüm sendikalar ve Fransız kamuoyu emeklilik yaşını yükselten bu yasaya karşı çıkıyor.
Araştırma şirketleri: "65 yaş bir provokasyon"
Ülkenin büyük araştırma şirketleri, enerji krizi ve yüksek enflasyon nedeniyle yaşanan alım gücü zorluklarına dikkat çekerek, böyle bir ortamda bir de sert emeklilik yasasının gelmesinin ülkede sosyal patlamalara yol açabileceği uyarısında bulunuyor.
Ipsos araştırma şirketi Başkanı Brice Tenturier, France Info radyosuna yaptığı açıklamada, "Fransızlar için 65 yaş bir provokasyon. Çoğunluk anketlerde bu reforma karşı. Onlar için acımasız, sert bir önlem. Cumhurbaşkanı, seçim kampanyasında bu sözü verdi ancak ilk turda yüzde 28 oy aldı. İkinci turda aldığı yüzde 58 oy bu reforma verilmedi. Yani Macron'un bu reformu getirmesi meşrudur diyemeyiz. Sonuçta 65 yaş sert ve acımasız bir reform. Bu reforma sert bir tepki geleceğini söyleyebiliriz" dedi.
Tenturier hükümetten sosyal taraflarla müzakereye gitmesini isteyerek, "Belki 64 yaşa inilirse, her şeye rağmen bir danışma, bir uzlaşma arayışı içinde olunduğu gösterilir. Beki o zaman reform daha kolay geçebilir" diye ekledi.
IFOP Araştırma şirketi başkanı Jerome Fourquet de, Fransa'da emekli maaşlarında reform yapmanın "satın alma gücü ve ücretler üzerindeki güçlü gerilimlerin damgasını vurduğu bir ortamda her zaman çok karmaşık olduğu" uyarısı yaptı.
Sarı Yelekliler geri gelir mi?
Hükümet, sendikaları ikna etmek için 10 Ocak'a kadar istişarelerini sürdürecek.
Reformu desteklemesi için ülkenin merkez sağ partisi Cumhuriyetçiler'in (LR) desteğine güvenen Başbakan Borne, tartışmalı yasayı 11 kez kullandığı kanun hükmünde kararname ile (49/3) değil, Meclis çoğunluğuyla geçirmeyi umut ediyor. Bu nedenle de sendikaların yanı sıra siyasi partilerle görüşmeye de ağırlık verecek.
Ancak ülkede, 12 yıldan bu yana ilk kez tüm sendikal konfederasyonlar emeklilik yaşına karşı birlikte eylem çağrısı yaptı. Aralık ayı başında yapılan ortak toplantının ardından, CFDT, CGT, FO, CFE-CGC, CFTC, Unsa, Solidaires ve FSU sendikaları, "yasal emeklilik yaşının herhangi bir şekilde uzatılmasına ve emeklilik yaşının yükseltilmesine karşı olduklarını" açıkladı. Uzlaşma metnine 5 öğrenci sendikası ile liseli öğrenciler hareketi (Unef, Fage, VL, Fidl, MNL) de destek verdi.
Yeşiler Partisi'nin (EELV) yeni lideri Marine Tondelier, emeklilik reformunu "geri almanın ancak sokakta seferberlik yoluyla mümkün olacağını" açıklayarak herkesi eyleme çağırdı. Radikal sol La France Insoumise'ın lideri Jean-Luc Mélenchon da "Ocak ayında Fansa ısınacak" diyereki bu reforma sert muhalefet çağrısını yineledi.
Emeklilik reformunun yanı sıra, artan enerji fiyatlarının tetiklediği enflasyon rakamlarının da yılın ilk yarısında zirve yapması bekleniyor. Ülkeyi yıllarca sarsan Sarı Yelekliler hareketi ise, yılın ilk Cumartesi günü yükselen fiyatlar ve enflasyona karşı eylem çağrısı yaptı.
İşverenler reforma destek veriyor
Reforma destek veren İşverenler Sendikası MEDEF Başkanı Geoffroy Roux de Bezieux ise, "Hükümetin birkaç aydır söylediği gibi, 64 veya 65 yıla yükseltme konusundaki tartışmalara açık olduklarını" dile getirdi.
Küçük ve Orta Ölçekli Sanayiciler Konfederasyonu da (CPME) "Belirli önlemlerin sürdürülmesi şartıyla kademeli olarak emeklilik yaşının yükseltilmesine karşı olmadıklarını" açıkladı.
