11 Eylül 2001’deki terör saldırılarından sağ kurtulanların ya da ölenlerin yakınlarının Suudi Arabistan’a tazminat davası açmasına izin veren yasa tasarısı, Senato’da onaylandı.
Suudi Arabistan, New York ve Washington’da 3 bine yakın kişinin hayatını kaybettiği saldırılarda sorumluluğu olmadığını savunsa da, yolcu uçaklarını Dünya Ticaret Merkezi binaları ve Pentagon’a çarpan 19 intihar eylemcisinden 15’inin Suudi vatandaşı olduğu ortaya çıkmıştı.
Yasa 11 Eylül mağdurlarına, ne rol üstlenmiş olursa olsun Suudi Arabistan hükümetine dava açma hakkı veriyor. Ancak tamamen yürürlüğe girmesi için yasa tasarısını hem Temsilciler Meclisi’nin onaylaması, hem de Başkan Barack Obama’nın imzalaması gerekiyor.
Başkan Obama, Temsilciler Meclisi’nden onay alması durumunda tasarıyı veto etmekle tehdit ediyor. Obama tasarının yasalaşmasının yurtdışındaki Amerikan vatandaşlarının başını hukuken derde sokabileceğini savunuyor.
Senato oylamasının ardından konuşan Beyaz Saray Sözcüsü Josh Earnest de, mevcut koşullar çerçevesinde Başkan Obama’nın tasarıyı imzalamasının mümkün olmadığını açıkladı.
Senato’da kabul edilen yasa, 1976 yılında kabul edilen ve bazı ülkelere Amerikan mahkemelerinde dava açılmasına uygulanan yasağa istisna hükmü getiriyor. Senato’nun getirdiği değişiklik uyarınca bu ülkelerin Amerikan vatandaşlarını öldüren terör eylemleriyle bağlantısı bulunması durumunda 1976 yasasınca kendilerine tanınan dokunulmazlığın kaldırılması öngörülüyor.
Obama hükümeti başından bu yana yeni değişikliğe destek vermemişti. Yasanın kabul edilip tazminat davaları açılması durumunda, bu tazminatların Suudi Arabistan’ın Amerika’daki devlet tahvili yatırımlarından ödenmesi söz konusu. Bundan dolayı Riyad hükümeti, yasanın yürürlüğe girmesi durumunda 750 milyar dolarlık bu mal varlıklarını elden çıkarma tehdidinde bulunuyor.
Öte yandan Obama, 11 Eylül inceleme komisyonunun on yıl kadar önce yazdığı raporun hizmete özel tutulan 28 sayfasını kısmen ya da tamamen kamuoyuna açıklama ya da açıklamama konusunda karar vermeye hazırlanıyor. Söz konusu 28 sayfa, saldırılarda Suudi hükümetinin oynadığı olası rolle ilgili ayrıntılara sahip.
