Birleşmiş Milletler'de doğanın korunmasına milyarlarca dolar yönlendirilmesinin görüşüldüğü zirvede küresel bir anlaşma onaylandı ancak büyük tropikal yağmur ormanlarına evsahipliği yapan önemli Afrika ülkelerinden gelen itirazlar, anlaşmanın nihai geçişini geciktirdi.
Çin ve Kanada liderliğindeki Kunming-Montreal Küresel Biyoçeşitlilik Çerçeve Anlaşması'nın amacı 2030'a kadar küresel koruma çabalarına rehberlik etmek. Anlaşma dört yıllık çalışmanın sonucunda oluşturuldu.
BM'nin desteklediği COP15 biyoçeşitlilik konferansına katılan ülkeler, Pazar günü önerilen bir metni değerlendirdi, anlaşmanın ayrıntılarının ele alındığı görüşmeler ise bu sabaha kadar sürdü.
Delegeler, on yılın sonuna kadar dünya karalarının ve denizlerinin yüzde 30'unu koruma hedefi üstünde anlaştı. "30'a 30" olarak bilinen bu hedef, anlaşmanın en iddialı kısmıydı.
Tartışmalar son dakikaya kadar sürdü
Bununla birlikte, gelişmekte olan ülkelerdeki doğayı koruma çabalarının mali olarak nasıl karşılanacağı konusundaki bölünme, zirvenin son dakikasına kadar yoğun tartışmalara yol açtı.
COP15 başkanı Çin'in Ekoloji ve Çevre Bakanı Huang Runqiu, Demokratik Kongo Cumhuriyeti delegasyonunun itirazlarını dikkate almadı ve destekleyemeyeceklerini söylemelerinin ardından birkaç dakika sonra anlaşmanın geçtiğini ilan etti.
Kongolu bir temsilci, gelişmiş ülkelerin gelişmekte olan ülkelerdeki doğa koruma çabalarına daha fazla kaynak sağlaması gerektiğini savundu.
Dünyanın ikinci en büyük tropikal orman ülkesi olan ve Afrika'nın tropikal yağmur ormanlarının büyük bir kısmına ev sahipliği yapan Demokratik Kongo Cumhuriyeti, gezegenin biyolojik çeşitliliğinin geleceğinde çok önemli bir rol oynuyor.
Huang daha sonra Meksika'nın nihai anlaşmayı destekleyen sözlerine istinaden sabahın erken saatlerinde anlaşmanın kabul edildiğini açıklayarak diğer Afrikalı delegelerin tepkisini çekti.
Kamerun'dan bir temsilci, tercüman aracılığıyla anlaşmanın "zorla"
geçtiğini söyledi.
Ugandalı bir temsilci, Uganda'nın prosedürü desteklemediğinin kaydedilmesini talep etti.
Anlaşmazlıklara rağmen BM'nin anlaşmanın hayatta kaldığını açıklamasının nedeninin hiçbir delegasyonun resmi itirazda bulunmaması olduğu belirtildi.
Demokratik Kongo Cumhuriyeti bu değerlendirmeyi reddetti ve sözlerinin resmi bir açıklama olduğunu belirtti.
Latin Amerika heyetleri ise dönüm noktası olarak değerlendirilen anlaşma konusunda çıkan görüş ayrılıklarından ve başkanlığın ani eylemlerinden duyduğu rahatsızlığı ifade etti.
AB Çevre Komiseri Virginijus Sinkevicius "Tabii resmi açıklamayı bekleyeceğiz çünkü bu aşamadaki açıklama çok zayıftı" diye konuştu.
Kanada Çevre Bakanı Steven Guilbeault ise anlaşmanın geçtiğinin açıklanma biçiminin BM'nin "kabul" tanımıyla uyumlu olduğunu söyledi.
Anlaşmanın hayatta kalacağına inanıp inanmadığı sorulduğunda Guilbeault "Evet, kesinlikle" yanıtını verdi ve "Bazı görüş ayrılıkları vardı, bunlar bir BM toplantısında yaşanan ilk ve son görüş ayrılıkları olmayacaktır" dedi.
Anlaşma hem kamu hem de özel sektörden biyoçeşitlilik girişimleri için ülkeleri yılda 200 milyar dolar ayırmaya yönlendiriyor.
Gelişmiş ülkeler, 2025'ten itibaren yılda 25 milyar dolar ve 2030'a kadar yılda 30 milyar dolar kaynak sağlayacak.
Toplamda 23 hedefi içeren anlaşma, 2020'ye kadar doğanın korunmasına rehberlik eden 2010 Aichi Biyoçeşitlilik Hedefleri'nin yerine geçecek. Bu hedeflerin hiçbiri gerçekleşmedi ve 20 Aichi hedefinin tamamına hiçbir ülke tarafından varılamadı.
Ölçülebilir hedefler
Aichi'nin aksine bu anlaşmada doğaya zararlı endüstri sübvansiyonlarını yılda en az 500 milyar dolar azaltmak gibi takibi ve raporlaması daha kolay, daha ölçülebilir hedefler yer alıyor.
Bilimadamlarının "altıncı kitlesel yok oluş" olarak adlandırdıkları olayda, yüzyılın sonuna kadar 1 milyondan fazla türün sonu gelebilir.
Dünyadaki arazilerin yüzde 40 kadarı bozuldu ve yaban hayatı nüfusu 1970'den bu yana önemli ölçüde azaldı.
