ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Doğu Avrupa ziyaretinin ilk durağı Moldova'nın başkenti Kişinev'de Cumhurbaşkanı Maia Sandu ile görüştü.
Ziyaret, Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin'in, Batı’nın tedarik ettikleri silahları Ukrayna’nın Rusya'yı vurmak için kullanmasına izin vermesi halinde küresel bir çatışma tehdidi konusunda uyarıda bulunduğu sırada başladı.
Washington daha önce Kiev'den, ABD silahlarını Rusya'ya doğrudan saldırılarda kullanmamasını talep ettiğini söylemişti. Ancak Blinken bir basın toplantısında Washington'un bu konudaki mevcut duruşu sorulduğunda “ayarlamalar ve düzenlemeler olacağını” söyledi.
Blinken, “İki yıldan fazla bir süredir gördüğünüz gibi, savaş alanının doğası değiştikçe, Rusya'nın kullandığı yerler ve araçlar değiştikçe, biz de buna uyum sağladık. İleride de aynen böyle yapacağız” dedi.
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg bu hafta ittifak üyelerini, Ukrayna'nın Rusya içindeki “meşru askeri hedefleri” vurmasına izin vermek için silahlarının kullanımı üzerindeki kısıtlamaları kaldırmaya çağırmıştı.
Kiev'in en önemli silah tedarikçisi olan ABD, topçu mermisi sıkıntısını arttıran aylar süren bir gecikmenin ardından Nisan ayında 61 milyar dolarlık bir yardım paketini kabul etti.
Blinken, ABD'nin silah yardımlarının artık “gerçek bir etki” yarattığını ve Putin'in Rus güçlerinin bu ay saldırıya geçerek yeni bir cephe açtığı, Ukrayna'nın kuzeydoğusundaki Harkiv bölgesinde hedeflerine ulaşamadığını söyledi.
Blinken, “Aksine, gördüğümüz şeyin yine cephenin istikrara kavuşması ve Putin'in hedefleri açısından bir başarısızlık olduğunu düşünüyorum” dedi
Cumhurbaşkanı Sandu ile ortak basın toplantısında konuşan Blinken, Moldova’ya enerji güvenliği ve Rus dezenformasyonuna karşı 135 milyon dolar yardım sözü de verdi.
Blinken, yardımın 85 milyon dolarının enerji altyapısını güçlendirmek için kullanılacağını, 50 milyon doların ise enerji ve tarım sektörlerini elden geçirmeyi ve dezenformasyonu engellemeyi amaçladığını söyledi.
Blinken, “Bu da Moldovalılar’ın Rus müdahalesine direnme, özgür ve adil seçimler yapma, Avrupa Birliği ve Batı entegrasyonu yolunda ilerlemeye devam etme ve daha fazla ekonomik fırsat yaratma olanaklarını destekleyecek” dedi.
ABD, Rusya’nın Ukrayna savaşını başlattığı Şubat 2022'den bu yana Moldova'ya 774 milyon dolar mali yardımda bulunmuştu. Bunun 300 milyon doları enerji güvenliği için ayrılmıştı.
Yaklaşık 2,5 milyon nüfuslu Moldova, doğalgaz tedariki konusunda eskiden tamamen Rusya'ya bağımlıydı. Moskova'nın 2022 kışında tedariki önemli ölçüde azaltmasının ardından, ülke ciddi bir enerji kriziyle karşı karşıya kaldı.
Moldova'nın enerji sorunları o yıl, Sovyet döneminden kalma enerji sistemlerinin, Rus ordusu tarafından sert bir şekilde vurulan Ukrayna'nın sistemlerine bağlı olması nedeniyle geçici elektrik kesintileri yaşamasının ardından daha da kötüleşti.
Bu arada, Moskova'nın desteklediği, Moldova'nın önemli bir enerji santraline sahip tartışmalı bölgesi olan ve Rusya'nın barış gücü olarak yaklaşık 1500 asker bulundurduğu Transdinyester, Moldova'nın diğer bölgelerine elektriği kesti. Moldovalı yetkililer bu kesintilere, Rus enerjisine olan bağımlılığı azaltmaya çalışarak karşılık verdi.
Ortak basın toplantısında Moldova Cumhurbaşkanı Maia Sandu da, ülkesinin enerji kaynaklarını genişletmesine ve ekonomisini güçlendirmesine yardımcı olduğunu söylediği mali desteği için ABD'ye teşekkür etti.
Sandu, “Enerji güvenliğimizi Rus enerji kaynaklarına olan tam bağımlılıktan kurtararak güçlendirmeyi başardık” dedi ve ABD dahil çeşitli kaynaklardan doğalgaz tedarik ettiklerini kaydetti.
Moldova Cumhurbaşkanı, “Amerika'nın 80 milyon dolarlık mali yardımı sayesinde geçen kış vatandaşlarımızın enerji faturalarını karşılamayı başardık” diye konuştu.
Blinken'ın Çek Cumhuriyeti'nin başkenti Prag'da katılacağı NATO Dışişleri Bakanları toplantısının hemen öncesindeki Kişinev ziyareti, Moldova ve bir başka eski Sovyet cumhuriyeti olan Gürcistan'ın, Rusya'nın yeni tehditleriyle karşı karşıya olduğu endişelerinin yaşandığı bir dönemde yapıldı.
Blinken iki hafta önce Ukrayna'yı ziyaret ederek Kiev'e, kuzeyinde artan Rus saldırıları karşısında Washington'un desteğini teyit etmişti.
Rusya'nın, Moldova'da yeni eylemler planlayabileceğine ve Gürcistan'da Batı karşıtı hareketlerin arkasında olduğuna dair işaretler mevcut.
Her iki ülke de 27 ülkeli Avrupa Birliği’ne katılmak için aday statüsünde.
ABD'nin Avrupa ve Avrasya'dan Sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı James O'Brien geçen hafta yaptığı açıklamada “Şu anda gördüğümüz doğrudan bir askeri tehdit yok, ancak devam eden Rus nüfuz operasyonları var ve bu endişe verici” demişti.
Moldova defalarca Rusya'yı, ülkeye karşı “hibrit savaş” yürütmekle, yerel seçimlere karışmakla ve hükümeti devirmek ve AB'ye katılma yolunu raydan çıkarmak için geniş dezenformasyon kampanyaları yürütmekle suçladı.
Blinken, “Rusya, Moldova'nın altını oymaya, demokratik kurumlarını zayıflatmaya, çeşitli hibrit araçlar kullanarak kendi geleceği hakkında karar verme yeteneğini zayıflatmaya çalışıyor” dedi ve Moldova'nın bu saldırıların birçoğuna karşı koyma konusunda kaydadeğer bir iş çıkardığını söyledi.
Rusya suçlamaları reddediyor; ancak Moldova hükümeti, özellikle de Transdinyester yetkililerinin Şubat ayında Kişinev'in artan baskısı nedeniyle Moskova'dan “koruma” talep etmelerinin ardından temkinli.
Blinken Çarşamba günü Prag'a geçerek NATO dışişleri bakanlarının gayrıresmi toplantısına katılacak. Bu toplantı, Temmuz ayında Washington'da NATO'nun 75. yıldönümünü kutlamak üzere düzenlenecek zirvenin hazırlıklarına odaklanacak.
James O'Brien geçen hafta yaptığı açıklamada, Temmuz’daki zirve için, "Ukrayna'ya NATO'ya katılması için bir davet geleceğini tahmin etmiyoruz, ancak savaşı kazanmaya çalışan Ukrayna'ya önemli bir destek gösterisi olacağını düşünüyoruz" demişti.
O’Brien, bu kapsamda NATO'nun Ukrayna'nın gelecekteki kuvvetlerinin inşasına destek vereceğini ve Ukrayna'nın Avrupa Birliği ve NATO'ya katılabilmesi için gerekli reformları yapmasına yardımcı olacağını söylemişti.
Forum