ABD Başkanı Joe Biden başkanlık koltuğuna oturduğunda Corona virüsüyle mücadele etmek için tüm ülkede kitlesel aşılamaya odaklanacağını açıklamıştı. Ancak virüsün Delta varyantının hızla yayılmaya devam etmesi ve çok sayıda Amerikalı'nın aşı olmayı reddetmesi nedeniyle Biden'ın bu stratejisi yakın mercek altında.
Demokrat Partili Biden, 20 Ocak'ta başkanlık görevini Cumhuriyetçi Partili selefi Donald Trump'tan devraldığında ABD'de yaklaşık 400 bin kişi, Corona virüsü salgını nedeniyle yaşamını yitirmişti. Her gün binlerce kişi yaşamını yitirmeye devam ediyor, aşılama çalışmalarıysa yeni başlıyordu.
Biden ve ekibi, kitlesel aşılamayı hızla öne çıkardı ve 42 bin eczane, çok sayıda kitlesel aşı merkezi, ulaşım paylaşımı şirketleri, bir bira imalatçısı ve 5 bin 100 askerin de katılımıyla çalışmalar hızlandırıldı. Üst düzey yetkililer tüm ülkeyi dolaşarak aşı olmanın normal hayata geri dönmek anlamına geldiği mesajını yaymaya başladı.
Amerika'nın birçok bölgesinde bu strateji işe yaradı. Milyonlarca Amerikalı aşı kuyruğuna girerken aşılanma oranları arttı, enfeksiyon vakaları, hastaneye yatış ve ölüm oranları azaldı.
Ancak odağın aşılara yöneltilmesi sonucu Corona virüsü testlerinin oranı azaldı. Maske kullanımı konusunda kafa karıştırıcı mesajlar verilirken aşı karşıtlığının ne kadar güçlü olabileceği, öngörülemedi. Dezenformasyon ve virüsün mutasyon kabiliyeti, pandemiyle mücadele stratejisini sekteye uğratmaya başladı.
California Üniversitesi bulaşıcı hastalıklar uzmanı Profesör Peter Chin-Hong, "Ülkeyi Covid'den korumak için çeşitli stratejilere ihtiyacınız var. Pandemideki diğer stratejiler pahasına aşılara yoğunlaşıp fazlaca heyecana kapıldık" dedi.
ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri'ne (CDC) göre ABD'nin yüzde 90'ında vaka sayıları artıyor. Kitlesel aşılanma oranlarının düşük olduğu bölgelerde salgın hızla yayılıyor.
Vaka sayılarındaki artış, ekonomik toparlanmayı gölgelemeye başladı. Pandemi döneminde verilmeye başlanan işsizlik yardımları ve diğer desteklerin süresi dolmaya başladıkça tüketicilerin daha dikkatli olmaya başlaması ve harcamaları azaltması, ekonomik iyileşme yolunda risk oluşturabilir.
Beyaz Saray Corona virüsü testleri koordinatörü Carole Johnson, "Aşılama, virüsün yayılmasının önündeki en önemli engel olarak kalmaya devam ediyor.Bu nedenle aşılamayı desteklemek için tüm fırsatları kullanmalıyız" dedi.
Aşı karşıtı hareket yeterince ciddiye alınmadı
Bazı Amerikalılar'ın ücretsiz, rahatça erişilebilen, ağır hastalık ve ölüme karşı kalkan oluşturan aşıları olmayı reddetmesi, Biden yönetiminde şaşkınlık yaratıyor.
Başkan Biden, pandemiye sık sık "aşısızların pandemisi" olarak atıfta bulunuyor.
Bulaşıcı hastalıklar uzmanı Dr. Anthony Fauci, Reuters haber ajansına yaptığı açıklamada, "İki talihsizlik bir araya geldi, virüs insandan insana bulaşmada olağanüstü etkili olacak şekilde evrimleşti. Buna, açıklaması neredeyse imkansız bir aşı karşıtlığı eklendi" dedi.
Fauci, federal hükümetin yavaşlayan aşılanma oranlarını arttırmak içinen azından okul ve işyerlerinin öğrenci ve elemanlarına aşı zorunluluğu getirebileceğini söyledi.
"İnsanları kendi rızalarıyla aşı olmaya, kendilerinin ve tüm ülkenin sağlığı için önemli olanı yapmaya ikna edemiyorsanız baskı yoluna başvurursunuz" diyen Fauci, baskının yerel idarelerin alacağı kararlarla uygulanacağını kaydetti.
CDC'ye göre ABD'de 163 milyon 300 bin kişi, yani nüfusun yüzde 49,2'si tam olarak aşılandı. Son haftalarda hem aşılanma hem de test oranlarında artış gözleniyor.
Birçok uzman, Corona virüsünün yayılmasına karşı toplumsal bağışıklık elde etmek için nüfusun yüzde 70'inin aşılanmasının, enfeksiyon geçirerek bağışıklık kazananlarla beraber yeterli olacağını öngörüyordu.
Ancak Corona virüsünün yeni ve çok daha kolay bulaşan varyantlara dönüşecek şekilde evrim geçirmesi, toplumsal bağışıklığa ulaşılıp-ulaşılamayacağı konusunda kaygı oluşturmaya başladı.
Reuters haber ajansının analizine göre 27 Temmuz itibarıyla ABD'de toplumun yüzde 70'inin aşılanması, 16 Aralık'a kadar sürebilir. Bu tarih, gelişmiş ülkelerin birçoğuna kıyasla çok daha geç.
Bazı Cumhuriyetçi Kongre üyeleri ve siyasetçilerse aşı olup-olmadıklarını açıklamayı reddediyor ve Biden'ın daha fazla kişiyi aşılama çabalarına karşı çıkıyor.
Dezenformasyonun yayılması, Biden yönetimini en sert eleştiren siyasetçilerden biri olan Cumhuriyetçi Parti'nin Senato'daki lideri Mitch McConnell'ın aşı olunmasını destekleyen kamu spotları hazırlanmasını desteklemeye yöneltti.
Ancak ABD'deki aşı karşıtlığı, birdenbire ortaya çıkmış değil. Reuters'ın anket şirketi Ipsos'la yaptığı kamuoyu yoklamalarına göre aşı karşıtlığı, 2020 ve 2021'in başında da vardı.
Beyaz Saray, dezenformasyonla özellikle sosyal medya platformlarında mücadele ediyor.
Aşı uzmanı ve Baylor Tıp Fakültesi Tropik Tıp Bölümü Dekanı Dr. Peter Hotez, Biden yönetiminin aşı karşıtlığı hareketinin "korkunç etkisinin" farkında olmasının önemli olduğunu, ancak hükümetin elinden daha fazlasının gelmesi gerektiğini söylüyor.
Dr. Hotez, "Bilim karşıtlığı ölüme yol açan etkenlerin önde gelenlerinden biri, ancak bu gerçeği gözardı ediyoruz. Bilim karşıtlığını küresel terörizm, nükleer silahların yayılması ya da siber saldırılar gibi tehditlerle aynı seviyede değerlendirmiyoruz" dedi.
Kaiser Vakfı, bu ayın başında, Demokrat Partililer'in Cumhuriyetçiler'e kıyasla aşı olduklarını açıklama konusunda çok daha açık olduklarını bildirdi.
Trump yönetiminin eski yetkilileri, Biden'ın selefi eski Başkan Donald Trump yandaşları arasındaki aşılanma oranlarını arttırmak için aşıların hızla geliştirilmesini sağlaması nedeniyle Trump'a hakkını vermesi gerektiği görüşünde.
Donald Trump, halkı aşı olmaya teşvik etmek için kamu spotlarında yer almayan hayattaki tek ABD Başkanı.
Beyaz Saray ise Trump'ın daha fazla katılımını sağlamaya çalışmadığı şeklindeki eleştirileri reddediyor.
Maskeden kurtulma ödülü
Biden yönetimi, ilkbaharda, CDC kılavuzuyla uyumlu olarak, aşı olanların maske takmak zorunda olmayacağını açıklayarak siyasi yelpazenin tamamını aşı olmaya teşvik etmeye çalışmıştı. Biden, 13 Mayıs'ta yaptığı açıklamada, "Eğer tam aşılıysanız maske takmak zorunda değilsiniz" demişti.
Ancak maske kullanımı konusundaki kılavuz, kafa karışıklığına yol açtı.
CDC, Salı günü yön değiştirerek Delta varyantının hızla yayıldığı bölgelerde kamuya açık olan kapalı mekanlarda aşılıların maske kullanmaya başlaması tavsiyesinde bulundu.
Ancak Emory Üniversitesi'nden bulaşıcı hastalıklar epidemiyolojisi uzmanı Carlos del Rio, insanlara yeniden maske takmaya ikna etmeyi "Diş macununu tüpün içine geri sokmaya çalışmaya" benzediğini söyledi.
Öte yandan Delta varyantının yayıldığı bu dönemde test sayılarının düşüklüğü, belirtisiz vakaları takip etmeyi zorlaştırıyor.
Gen uzmanı Eric Topol, aşılı kişilerin seyahat etmeden ya da bir restoranda yemek yemeye gitmeden önce hızlı test yaptırmasının işe yarayacağı görüşünde. Ancak uzmana göre bu gibi önlemlerin eksikliği göze batıyor.
ABD'li yetkililer, 2020 sonuna kadar test kapasitesini ayda 200 milyona çıkarmak için çok sayıda ucuz ve hızlı antijen testini ruhsatlandırmaya çalışmıştı. Ancak aşılama oranlarının artmasıyla beraber testlere olan talep azaldı. Abbott Laboratuvarları, talebin düşmesi nedeniyle bu ayın başında test imalatı yapılan iki tesisinde 400 çalışanı işten çıkardığını açıkladı.
