Son dönemde Türk-Amerikan ilişkileri denince akla gelen ilk isim olan ABD Başkan Yardımcısı Joe Biden, bu akşam eşiyle birlikte İstanbul’a geldi. Biden, Başbakan Ahmet Davutoğlu’yla akşam yemeğinde görüşmek üzere doğrudan Dolmabahçe’deki Başbakanlık Çalışma Ofisi’ne geçti.
Yemek öncesi Davutoğlu’yla birlikte kameraların karşısına geçen ABD Başkan Yardımcısı sıcak mesajlar verdi.
Biden: ‘Askeri ortaklığımız güçlü, karşılıklı olarak güveniyoruz’
Türkiye’yle ABD’nin uzun zamandır dost olduğunu belirten Biden, “Hem dost hem de NATO müttefiki olan Türkiye'de bulunduğum için çok mutluyum. Dostlar birbirlerini merakta bırakmaz. Türkiye ile Bosna ve Kosova'daki ortak çalışmalar yaptık. Birçok hem bölgesel hem ulusal çok zor konularda birlikte ve her zaman çok iyi çalıştık. Askeri ortaklığımız çok güçlü ve birbirimize karşılıklı çok güveniyoruz” dedi.
‘Dışişleri bakanıyken başbakan olan Davutoğlu’ndan ders almalıyım’
ABD Başkan Yardımcısı, “En son başbakanı gördüğüm zaman kendisi dışişleri bakanıydı. Kendisi bir üst kademeye geçti ama ben hala başkan yardımcısıyım. Bu konuda kendisinden ders almalıyım” sözleriyle de sıcak yaklaşımını sürdürdü.
Fas ve Ukrayna’nın ardından Türkiye’ye gelen Biden’la bir araya gelen Başbakan Ahmet Davutoğlu ise Türkiye ile ABD ilişkilerinin, uluslararası sistemin en iyi yapılandırılmış ilişkileri arasında geldiğini ve çok köklü geleneğe sahip olduğunun altını çizdi.
Davutoğlu: ‘Suriye rejiminin işlediği suçlar konusunda temas halindeyiz’
İki ülkenin Bosna, Kosova başta olmak üzere uluslararası krizlerde ortak çözümler ürettiğini ve 11 Eylül'den sonra Afganistan başta olmak üzere uluslararası teröre karşı ortak mücadele ettiğini vurgulayan Başbakan Davutoğlu, “Şimdi de Ortadoğu başta olmak üzere uluslararası birçok kriz bölgesinde ortak yaklaşımlarla bu krizleri çözmeye çalışıyoruz. Son dönemde özellikle Suriye ve Irak'ta IŞİD terör örgütüne karşı yürütülecek mücadele ve Suriye'de rejimin işlediği suçlar konusunda yakın temas ve işbirliği içindeyiz” dedi.
Beyaz Saray: IŞİD'le mücadele konularında anlaşma
Beyaz Saray'dan yapılan açıklamada da Başkan Yardımcısı Biden'ın, Başbakan Davutoğlu'yla, Irak ve Suriye'de IŞİD'le mücadele, Kıbrıs'ta çözüm görüşmeleri ve enerji güvenliği konularını ele aldığı bildirildi. Açıklamada, iki liderin, IŞİD'i zayıflatma ve yenilgiye uğratma gereksinimi, Suriye'yi siyasi geçiş dönemine hazırlama, Irak güvenlik kuvvetleri ve ılımlı Suriye muhalefetine destek sağlama konularında da anlaştığı belirtildi.
Başkan Yardımcısı Biden'ı Ukrayna'dan Türkiye'ye götüren Air Force One uçağı İstanbul'a varmadan önce uçakta ziyareti değerlendiren bir "üst düzey Amerikalı yetkili" Irak ve Suriye'de IŞİD'le mücadelede daha çok çaba gösterilmesi konusunda Türkiye'yle anlaştıklarını, ılımlı Suriye muhalefetini destekleme ve güçlendirme konularında da daha fazla adım atılması yönünde da aynı görüşü paylaştıklarını dile getirdi. Türkiye'yle aynı amaçları paylaştıklarının altını çizen yetkili, asıl sorunun bu hedeflerde başarıya ulaşmada en iyi nasıl bir mekanizma oluşturulması olduğunu belirtti.
Adı açıklanmayan yetkili, IŞİD'le mücadelede başarıya ulaşılması için Türkiye'yle ortak çalışma ve tesislerini kullanma konularında görüşmeler yürüttüklerini belirtti ve "Bizim görüşümüz, hedeflerimize ulaşmada ortak temelden başlayarak buna en iyi nasıl ulaşacağımız konusunda oldukça sıkı bir diyalog sürdürmek" diye konuştu.
ABD: 'Esat konusunda farklı görüşte değiliz, ama öncelik IŞİD ve Irak'
Yetkili ayrıca "Esat'ın içinde olmadığı bir siyasi geçiş süreci konusunda Türkler'le anlaştıklarını", bu konuda farklı görüşte olmadıklarını söyledi. Beyaz Saray yetkilisi, öncelikli hedeflerinin Irak ve Suriye'de IŞİD'in zayıflatılıp yenilgiye uğratılması olduğunu kaydetti. Yetkili, "Stratejimiz önce IŞİD ve Irak, ama yalnızca IŞİD ve Irak değil" diye konuştu.
'Tampon bölge talebine Beyaz Saray formülü'
Başkan Yardımcısı Biden'ı taşıyan Air Force One uçağında Beyaz Saray muhabirlerinin sorularını yanıtlayan "üst düzey yetkili" Türkiye'nin uzun süredir ısrar ettiği diğer talebe, "Uluslararası toplumun Suriye'nin kuzeyinde bir güvenli bölge oluşturması" talebine de özel bir formül sundu.
Suriye'deki muhalefet gruplarının önceliğinin IŞİD'i hedef almak değil, ama kendi topraklarıyla toplumlarını korumak olduğunu kabul eden Amerikalı yetkili, bir çözüm önerisi dile getirdi. "Benim görüşüme göre, Suriye'nin kuzeyinde güçlü bir muhalefete destek verirseniz, bu muhalefet faalyet gösterebileceği güvenli bir bölgeyi de denetimi altına almış olur. Bu uluslararası toplumun bir yeri güvenli bölge ilan etmesinden farklı bir model" diye konuşan yetkili, bu bölgenin belli yöntemlerle güvenliğinin sağlanabileceğini söyledi. Adı açıklanmayan yetkili, "Hedef, muhalefet gruplarına Suriye'nin kuzeyinde etkili bir şekilde denetleyebilecekleri, savunabilecekleri ve yerleşebilecekleri alanlar kazandırmak ve ailelerinin geri dönebilecekleri güvenli bölgeler oluşturmalarını sağlamak. Bu bölge Suriye'yle Türkiye arasında tampon oluşturursa, bu noktada "eğitim ve teçhizat sağlama" görevi bu amaca hizmet eder, çünkü sonuçta bölgeyi savunabilecek, kendi ayakları üzerinde durabilecek ortaklara ihtiyacınız olacak" dedi.
Türkiye'nin tesislerinden yararlanabilmenin muhalefete destek vermede ve IŞİD'le mücadelede Amerika'nın elini güçlendireceğini kaydeden yetkili, Kobani'yi örnek gösterdi ve Kobani'de "IŞİD'le savaşmada kararlı ve azimli" diye tanımladığı Kürt güçlerinin varlığına işaret etti.
Biden, Erdoğan’la da görüşecek
İki ülkenin istihbarat, diplomasi ve askeri yetkililerinin Washington ve Ankara'da çok yoğun görüşmeleri olduğunu ifade eden Davutoğlu, Biden'in bu ziyaretinin bütün bu altyapı üzerinde daha kapsamlı bir istişare için çok uygun bir zemin oluşturduğunu söyledi.
Yarın bir görüşme daha yapacak olan iki lider, Atlantik Konseyi toplantısında konuşma yapacak. Biden Pazar günü de Cumhurbaşkanı Erdoğan’la bir görüşme yapacak.
HKP’den protesto, TGB’den ‘çuvalını al gel’ eylemi
Biden’ın ziyareti Türkiye’deki bazı sol grupların tepkisine neden oldu. Polis, ellerinde ‘Biden ülkemizden defol’ pankartıyla Amerikan Başkan Yardımcısı’nı protesto etmek için Dolmabahçe’ye yürümek isteyen Halkın Kurtuluş Partisi üyesi bir gruba izin vermedi.
Geçtiğimiz hafta üç Amerikalı askere çuval geçirmeye teşebbüs eden Türkiye Gençlik Birliği de yarın 13’te Taksim Tünel’de büyük bir eylem yapmaya hazırlanıyor. TGB, ‘çuvalını al gel’ sloganıyla İstanbulluları ABD Başkan Yardımcısı’nı protesto etmeye çağırdı.
Özür polemiği
ABD Başkan Yardımcısı Biden son dönemde Türkiye’yle ilgili polemikleriyle öne çıkmış bir devlet adamı. Ekim başında Harvard Üniversitesi’nde yaptığı konuşmada Türkiye’yle ilgili ‘Bizim en büyük sorunumuz bölgedeki müttefiklerimizdi. Türkler, Suudiler, Birleşik Arap Emirlikleri, Esat’ı devirmeye o kadar kararlıydılar ki, temelde taşeronlar vasıtasıyla Sünni-Şii savaşına giriştiler. Ne yaptılar? Yüz milyonlarca dolar para ve binlerce ton silahı, Esat’a karşı savaşan herkese akıttılar. Ama desteklenenler El Nusra, El Kaide, dünyanın farklı yerlerinden gelen aşırılıkçı, cihatçı unsurlardı’ demişti.
Bu sözlerinin Türkiye kamuoyuna yansıması üzerine Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın tepkisini çekmesi üzerine ofisinden yapılan açıklamada Erdoğan’dan özür dilediği belirtilmiş ancak 3 Kasım’de CNN International yayına katılan ABD’nin 2 numaralı ismi ‘Erdoğan’dan özür dilemedim’ demişti.
