ABD Başkan Yardımcısı Joe Biden, İstanbul'daki ikinci gününde Başbakan Ahmet Davutoğlu ile birlikte Atlantik Konseyi Zirvesi’nin kapanış oturumuna katıldı. Başkan Yardımcısı, Atlantik Konseyi Başkanı Frederick Kempe’nin yönettiği oturumdaki konuşmasında özellikle Rusya ve enerji güvenliği üzerinde durdu.
Rusya'nın Ukrayna'daki faaliyetleriyle Kırım Bölgesi'nde hukuk dışı işgalini kabul edilmez bulan Biden, ülkesinin buna karşı mücadelesini sürdüreceğini söyledi.
‘Rusya enerji gücünü silah olarak kullanıyor’
Başkan Yardımcısı, “Avrupa ihtiyacı olan enerjiyi büyük ölçüde Rusya'dan tedarik ediyor. Rusya da bunu dış ilişkilerinde bir miktar silah olarak kullanıyor. Bu da bölgedeki milletlerin güvenliğini tehdit ediyor. Artık Avrupa gücü ele almalı. Enerji güvenliği artık Avrupa'nın entegre ve pazar genişletme projesinde bir sonra ki adım olmalı” dedi.Avrupa’nın Rusya’dan enerji ithalatını durdurmasının mümkün olmadığını kabul eden Biden’a göre, Avrupa hem kendi enerji kaynaklarını, hem enerji tedarikçilerini hem de enerji yollarını çeşitlendirmek zorunda. Amerika siyasetinin iki numaralı lideri, bu konuda elektrik tedarikinde Rusya’ya bağımlılıktan kurtulan ve bu konuda önemli ilerleme kaydeden Baltık ülkelerini örnek gösterdi.
Amerikan Başkan Yardımcısı, “Tek kaynaklı enerji uzun zamandır Avrupa'da sorun teşkil ediyor. Fakat artık harekete geçmeliyiz. Ukrayna'da olanlar ne kadar acil bir durum olduğunu bir kez daha göstermiş oldu. Rusya yine burada bir oyuncu olmaya devam etmeli ama tabi ki oyunun kurallarına uygun bir şekilde devam etmeli” diye konuştu.
‘Doğu Akdeniz, önemli bir enerji havzası’
Biden, konuşmasında son dönemde Türkiye’nin Güney Kıbrıs ve Mısır’la ters düştüğü Doğu Akdeniz’deki enerji havzalarının önemine de dikkat çekti.
Amerikan Başkan Yardımcısı, Doğu Akdeniz’de İsrail, Türkiye, Mısır, Yunanistan, ve Kıbrıs’ın (gelecekte de Lübnan'ın katılımıyla) işbirliğiyle hem bölgenin hem de Avrupa’nın enerji güvenliğinin arttırılabileceğini ve enerji kaynaklarının çoğaltılabileceğini söyledi.
‘Türkiye önümüzdeki on yıl içinde büyümesi beklenen tek piyasa’
Türkiye’nin enerji potansiyelini de öven Biden, “Türkiye, Avrupa'nın en büyük en geniş gaz pazarlarından birine sahip. Türkiye önümüzdeki on yıl içerisinde büyümesi beklenen tek piyasa. ABD de Türkiye'nin bu potansiyelini yerine getirmesi için elinden gelen her şeyi yapmaya hazır. Özel yatırımların çekilmesi gerekiyor, alt yapıların geliştirilmesi gerekiyor. Türkiye'nin de bir doğalgaz merkezi olabilmesi için de çalışmaya devam etmesi gerekiyor. Yenilenebilir enerji konusunda ABD ve Türkiye çalışmaya zaten devam ediyor” diye konuştu.
Davutoğlu: ‘Enerji habı olup barış köprüsü kurmak istiyoruz’
Biden konuşmasının neredeyse tamamını Rusya ve Avrupa’ya ayırırken Başbakan Davutoğlu ise ağırlıklı olarak Ortadoğu ve Kafkasya üzerinde durdu.
“Hiçbir zaman çevremizde ne halkına zulmederek büyük mülteci akınlarına yol açan rejimler görmek istiyoruz ne de bu güç boşluğundan istifa eden terör örgütleri görmek istiyoruz” diyen Davutoğlu, İpek Yolu gibi bir Enerji Yolu peşinde olduğunu söylediği Türkiye’nin asıl hedefinin bir enerji habı (dağıtım merkezi) olduğunu ilan etti. Türkiye’nin enerji habı olma konusunda en önemli adımlarından biri Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı Projesi ya da kısa adıyla TANAP. Davutoğlu, Kafkasya’daki doğal gazı Balkanlara ulaştıracak bu enerji projesiyle Türkiye’nin iki bölgede bir barış köprüsü kuracağını ifade etti.
Davutoğlu: ‘İstikrarlı bir Irak dünyanın en hızlı yükselen ülkelerinden olur’
Davutoğlu’nun konuşmasında Irak’a özel önem verdi.
Önceki gün Irak Başbakanı Haydar İbadi’yle bir araya geldiğini belirten Başbakan Davutoğlu, “Ortadoğu'da ülkeler birçok şeylerden şanslı, bir konudan veya diğer konudan, ama en şanslı ülke Irak. Ortadoğu'da öyle ülkeler var ki, insan kaynağı bakımından zengin, Türkiye, Mısır gibi. Öyle ülkeler var ki, doğal kaynak bakımından zengin. Ama tek bir ülkede hem insan kaynağı zenginliği var hem de doğal zenginlik var. Irak'ta istikrarın sağlanması dünyanın en hızlı yükselen ülkeleri arasına girebilir. Yeter ki Irak içindeki siyasi gruplar, partiler, bölgeler birbirlerine güvensinler” dedi.
‘Irak’taki gelişmeleri oturup seyredemeyiz’i
Davutoğlu, Irak merkezi yönetimiyle Kürt bölgesel yönetim arasında enerji antlaşmasına varılmasının Türkiye’nin en çok arzu ettiği şey olduğunu belirtti ve “Herkesin şunu bilmesi lazım. Türkiye'nin enerji arzına ihtiyacı var ve çevremizde bu kadar çok enerji varken biz oturup gelişmeleri seyredemeyiz. Irak'taki enerjinin Türkiye üzerinden Avrupa'ya ulaşması ve Türkiye tarafından kullanılması merkezi hükümetin de çıkarınadır, bölgesel yönetimin de çıkarınadır. Kimse bize bu kadar büyüyen bir ekonomi içinde ‘siz Ankara'da oturun, Irak'taki enerji kaynakları da atıl kalsın anlaşma da yapmayın. Aralarındaki anlaşmazlık 50 yıl sürsün, bekleyin’ diyemez” dedi.
Dünyanın bir ekonomik krizin içinde olduğunu, durgunluk ve resesyonun hala devam ettiğini söyleyen Başbakan, siyasi çalkantılar yüzünden birçok devletin efektif yönetme kabiliyetini kaybettiğini ve bunun en çarpıcı örneğinin de Suriye olduğunu belirtti.
Davutoğlu’ndan Güney Kıbrıs’a uyarı
Biden’ın gündeme getirdiği Doğu Akdeniz’deki enerji havzaları Davutoğlu’nun da gündemindeydi. Güney Kıbrıs’ın tek taraflı yaptığı anlaşmalara atıfta bulunan Türkiye Başbakanı, “Kıbrıs Rum Yönetimi’ne çağrıda bulunuyorum. Tek taraflı olarak, sanki bu kaynak sadece onlara aitmiş gibi ihalelere çıkarak, Kıbrıs Türklerinin de hakkı olduğu o kaynakları tek taraflı olarak dünya piyasalarına sunmak isterse, biz de aynı yerde Kıbrıs Türkleri’yle beraber araştırma yapar ve orada biz de aynı hakkı kullanırız” dedi.
Hiç kimsenin enerjiyi bir silah olarak kullanmaması gerektiğini söyleyen Davutoğlu , “Ben enerjiyi elde edeyim, karşı tarafa istediğimi empoze edeyim denirse bu Kıbrıs Müzakerelerine en büyük darbeyi vurur” sözleriyle de Kıbrıs Rum Yönetimi’ne enerjiyi silah olarak kullanılmaması uyarısında bulundu.
