Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, söküm işlemleri için Brezilya'dan İzmir'in Aliağa ilçesindeki tersaneye getirilmesi planlanan Brezilya donanmasına ait Nae Sao Paulo adlı geminin Türk karasularına girişine izin vermeyeceklerini açıkladı.
Bakan Kurum, yayınladığı basın açıklamasında, "Uluslararası bağımsız denetim kuruluşları ve Bakanlığımız denetim ekipleri gözetiminde notifikasyon şartında yer almasına rağmen ikinci bir denetim sürecinin İŞLETİLMEMESİ; tekrar istenen asbest ve diğer tehlikeli maddelerin bulunduğu yerlerin gemi planı üzerinde gösterilerek ve numune alınan noktaların fotoğraflanarak hazırlanması gereken ‘Tehlikeli Madde Envanter Raporunun’ Bakanlığımıza sunulmaması nedeniyle; “NAE Sao Paulo” isimli gemi için verilmiş olan şartlı notifikasyon onayının iptal edilmesine karar verilmiştir. Bu karar doğrultusunda; geminin Türk karasularına girmesine izin verilmeyecektir" dedi.
Sök Denizcilik ve Tic. Ltd. Şti. tarafından 2 milyon dolara satın alınan ve söküm işlemlerinin yapılması üzere İzmir'in Aliağa ilçesindeki tersaneye getirilecek olan, Brezilya donanmasına ait eski uçak gemisi Nae Sao Paulo, içerdiği kanserojen asbest ve başka zehirli maddeler nedeniyle tartışma yaratmıştı.
Bakan Murat Kurum, şimdiye kadar Türkiye'ye başka gemilerin de getirilmesine her zaman mevzuata ve uluslararası hukuka uygun şekilde hareket edildiğinin altını çizdi ve yazılı açıklamasında "Sadece NAE Sao Paulo gemisinde değil; tüm gemilerde de sürecin her aşamasını yakından takip ettik; çevremize, insanımıza zarar verecek hiçbir adıma izin vermedik. Milletimiz müsterih olsun. Bundan sonra da İZİN VERMEYİZ" vurgusu yaptı.
Bakan Kurum, 30 Mayıs 2022'de, geminin söküm işlemlerinin yapılması amacıyla ithal edilmesi için sunulan notifikasyon başvurusuna şartlı onay verildiğini hatırlattı ve geminin Türkiye'ye girişine, "Karasularımıza girmeden denetim yapılması ve Bakanlık tarafından görevlendirilen uzmanlarının gözetiminde söküm yapılması koşuluyla" onay verildiğini belirtti.
Türkiye'nin de taraf olduğu, atık maddelerin bir ülkeden diğerine nakliyesi öncesinde, atığın gideceği ülkeye önbildirim yapılmasını öngörülen Basel Anlaşması'nı gündeme getiren Bakan Kurum, "Uluslararası hukuktan doğan haklarımızı ifade ettik, tehlikeli herhangi bir olumsuzluğun olması durumunda, gemiyi hiçbir tereddüte yol açmadan kabul etmeyeceğimizi ve ülkemiz karasularına girmeden geri göndereceğimizi defaatle paylaştık. Gemiyle ilgili Brezilya Federal Bölge Mahkemesinin ihtiyati tedbir kararı alması üzerine, verdiğimiz şartlı onayın yerine getirilmesi amacıyla 9 Ağustos 2022 tarihli yazımızla Brezilya Yetkili Otoritesi IBAMA’ya ve Sök Denizcilik ve Tic. Ltd. Şti. firmasına mahkeme kararlarının ve geminin ülkemize gelmeden önce yeniden hazırlanmış 'Tehlikeli Madde Envanter Raporu’'nun tarafımıza sunulmasını istedik" dedi.
Şartlı notifikasyon onayının iptali kararı aldıklarını kaydeden Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, açıklamasında, asbest içeren Brezilya gemisinin Türk karasularına giriş izni verilmemesinin nedenlerini de açıkladı.
Kurum bu gerekçeleri, ”Uluslararası bağımsız denetim kuruluşları ve Bakanlığımız denetim ekipleri gözetiminde notifikasyon şartında yer almasına rağmen ikinci bir denetim sürecinin işletilmemesi; tekrar istenen asbest ve diğer tehlikeli maddelerin bulunduğu yerlerin gemi planı üzerinde gösterilerek ve numune alınan noktaların fotoğraflanarak hazırlanması gereken ‘Tehlikeli Madde Envanter Raporunun’ Bakanlığımıza sunulmaması” olarak sıraladı.
