Ekonomik veriler ülkede salgın dönemine kıyasla iyileşme gösterse de son yılların rekor seviyesindeki enflasyon bunu gölgeliyor. Birçok ürünün fiyatı halkın pek de alışık olmadığı oranda yükselmiş durumda.
Amerika, 20 trilyon dolarla dünyanın bir numaralı ekonomisi…
Her ekonomi gibi salgın döneminde eski günlerini aradı ama toparlanıyor.
Bununla birlikte ekonomik veriler biraz karışık.
Ekonomisi bu yıl 1984’ den bu yana en hızlı büyümesini yakalayabilir.
Merkez Bankası yetkilileri 2021’de yüzde 7 büyüme bekliyor.
Ancak çok sayıda Amerikalı Mart ayında yürürlüğe giren yaklaşık 2 trilyon dolarlık ekonomik pakete rağmen günlük yaşamlarında ekonomideki büyümeyi hissetmiyor.
Nedeni 1991’den bu yana en yüksek seviyesinde olan enflasyon. Tüketici fiyatlarındaki artış bu yıl Haziran ayı itibarıyla yüzde 5.4.
Yakıttan, gıdaya, araç fiyatlarından ev fiyatlarına kadar birçok kalemde rakamlar önemli oranda yükselmiş durumda.
Durum, anketlere de yansıyor.
Amerikalıların yüzde 45’i ekonominin iyi görünümde olduğunu düşünüyor, yüzde 54’ü ise olumsuz görüş belirtiyor.
Bununla birlikte Biden’ın ekonomiyi ele alış şekline yüzde 52 destek var, yüzde 47 ise desteklemiyor.
Cumhuriyetçiler enflasyondan Biden yönetiminin harcamalarını sorumlu tutuyorlar ve 4 trilyon doları aşan altyapı planlarının fiyatları daha da arttıracağını iddia ediyorlar.
Bir yandan da delta varyantının neden olduğu endişe ekonomi üzerindeki kara bulutların tam olarak dağılmasını engelliyor.
Hastalıkları Kontrol ve Önleme Merkezi CDC, salgının etkili olduğu bölgelerde kapalı ortamlarda yeniden maske takılmasını tavsiye etti.
Ana okul ve ortaokullarda da öğrenci, öğretmenlere maske takmaları tavsiyesi geldi.
Eyaletler, belediyeler, kurumlar çalışanlarına aşı zorunluluğu getirmeye başladı.
Piyasa konusunda uzman Ed Moya, “Amerikan ekonomisiyle ilgili bir ay önce ne düşünüyorduk. Amerika çok iyi bir yaz geçirecek gibi görünüyordu. Uluslararası ulaşımın toparlanacağına inanç vardı çünkü dünyanın geri kalanı da aşıya ulaşıyordu. Ama ne oldu, maalesef delta varyantı dünya için büyük bir engel oluşturdu. Aşıların düşük olduğu eyaletlerde güçlü vaka artışları görüyorsunuz. Bu da önümüzdeki aylarda Amerika ekonomisinde tüketici açısından enflasyon baskısının ne kadar güçlü olacağı sorununu karmaşıklaştırıyor” diyor.
Merkez Bankası Başkanı Jerome Powell ise sürecin başından beri enflasyon artışının geçici olacağı konusunda ısrarlı.
Powell Kongre’deki bir komisyon oturumunda, “Enflasyon önemli ölçüde arttı ve önümüzdeki aylarda düşmeden önce yüksek seyredecek. Enflasyon geçici olarak salgın bağlantılı sert fiyat artışlarından kaynaklandı. Buna ilaveten üretimin darboğazda olduğu sektörlerdeki yüksek talep veya tedarikteki darlık üretimi kısıtladı ve bu da bazı hizmetle ürünlerde hızlı fiyat artışına neden oldu. Uzun dönemde enflasyon beklentisi yüzde 2. Uzun dönemli enflasyon hedefi Federal Serbest Pazar Komitesi’nin hedefleriyle tutarlı” ifadelerini kullanıyor.
Ekonomi konusunda karamsar tablo çizenlere karşı iyimser olanların yardımına Uluslararası Para Fonu IMF yetişti. IMF gelişmiş ülkelerin büyüme beklentilerini daha yukarı çekti. Bu ülkeler arasında Amerika da var.
Buna göre IMF, 2021’de Amerikan ekonomisinin yüzde 7 büyüyeceğini öngörüyor. Bu daha önceki ön görünümünden 0,6 daha fazla.
Daha önemlisi Uluslararası Para Fonu 2022’de Amerikan ekonomisinin yüzde 4,9 büyüyeceğini öngörüyor ki bu da, Nisan ayındaki tahmininden yüzde 1,4 daha yüksek.
IMF, ön görünümlerindeki değişiklikleri Biden’ın 4 trilyon doları aşan altyapı paketlerinin Kongre’den geçeceğini düşünerek gerçekleştirdi.
IMF Baş ekonomisti Gita Goponath, “Küresel ekonomi toparlanmaya devam ediyor. Fakat gelişmiş ekonomilerle gelişmekte olan ekonomiler arasında ara açılıyor. Bu yıl küresel beklentimizde bir değişiklik yok, yüzde 6 ama kompozisyonda bir değişiklik var. Bu yıl gelişmiş ekonomiler için yarım puanlık bir ilerleme söz konusu. Ama gelişmekte olan ekonomiler için aşağıya doğru bir durum var. 2022 için küresel büyümeyi yüzde 4,9 olarak ön görüyoruz. Daha önceki ön görümüz yüzde 4,4’dü” sözleriyle gelişmeleri özetledi.
IMF’nin Amerikan ekonomisi için atıfta bulunduğu 4 trilyon doları aşan altyapı paketleri ise henüz Kongre’den geçmiş değil. Eylül’de Biden’ın masasına imza için gönderilmeleri planlanıyordu ancak o plan yavaş ilerliyor.
Biden, paketlerin Amerikan ekonomisine yıllarca sürecek destek sağlayacağı inancında.
Ed Moya, “Piyasaları şekillendiren bir çok itici unsur var. Bu nedenle bu hareketler arasında tam bir fikir birliği yok. Piyasada hala çeşitli ilginçlikler var. Şimdi yabancı yatırımcılar için, durumlarına baktığınızda Amerikan hisse senetleri hala çekici. Ama çok dalgalı bir piyasa ve şu anda Merkez Bankası’ndan bir netlik görene kadar sanırım bunu görmeye devam edeceksiniz. Muhtemelen çok dalgalı bir piyasa olacak” diyor.
Gelecek yıl yapılacak ara seçimlerde Temsilciler Meclisi’nin tamamı ve Senato’nun bir bölümü yenilenecek.
Biden’a destek anketlerde yüzde 50’nin üzerinde ancak ekonomi Amerikalılar için belki de en önemli öncelikli konu.
Bu nedenle Biden yönetiminin ekonomik büyümeyi halka da yansıtması gerekiyor gibi ama bunun için de her geçen gün vakti azalıyor.
Siyasetçiler için sürekli artan bir enflasyonla seçime girmek kabus, üstelik Amerika’da, piyasaların pek de alışık olmadığı oranlarda artan enflasyon politikacıların siyasi gelecekleri açısından daha da tehlikeli olabilir. Enflasyon ve gelecek yılki seçimlerde Biden’ın siyasi geleceğini yakından ilgilendiriyor.
