Almanya'da netzpolitik.org adlı haber sitesinde görevli iki gazeteciye karşı devletin gizli sırlarını sızdırdıkları gerekçesiyle vatana ihanetten soruşturma açılması üzerine başlayan basın özgürlüğü tartışması Federal Başsavcı'nın görevinden alınması ile yeni bir boyut kazandı.
Adalet Bakanı Heiko Maas, soruşturmayı açan Federal Başsavcı Harald Range'ya artık güveni kalmadığını gerekçe göstererek, emekliye sevk ettiğini duyurdu ve görevinden aldı. netzpolitik.org sitesi iç istihbarattan sorumlu Anayasayı Koruma Teşkilatı’na ait ve internet üzerinden iletişimde devlet takibini artırmaya yönelik planları ifşa eden haberler yayınlamış, kurumun gizli belgelerinden alıntılara yer vermişti.
Başsavcı Range söz konusu haberlerin devlet sırrı kapsamına girdiğini savunarak, sitenin yöneticilerini vatana ihanetle suçlayarak, soruşturma başlatmıştı. Federal Başsavcı, kamuoyundan bunun basın özgürlüğüne müdahale olduğu şeklinde gelen yoğun tepkiler üzerine önce soruşturmanın geçici olarak durdurulduğunu ve yayınlanan belgelerin gerçekten devlet sırrı olup olmadığının gözden geçirilmesi ve inceleme başlatılması konusunda bilirkişi heyeti görevlendirildiğini bildirdi.
Range’nin soruşturması geçen günlerde Almanya’da basın özgürlüğü ile bağlantılı tartışmaları alevlendirirken, Başbakan Angela Merkel devreye girdi ve basın özgürlüğünü ‘en yüksek değer’ olarak vurguladı. Ardından Adalet ve İçişleri Bakanları da Başsavcı Range'yi eleştiren açıklamalar yaptılar. Alman Gazeteciler Birliği Başkanı Michael Konken soruşturmanın basın özgürlüğüne bir saldırı olduğunu ve derhal durdurulması gerektiğini açıkladı.
Range ise dün basın toplantısı düzenleyerek, bağlı bulunduğu Adalet Bakanlığı’nı ve genel olarak siyaseti soruşturmayı etkilemekle suçlayarak, “Basın özgürlüğüne sonsuz saygım var, ancak Başsavcılığa yapılan da hukukun bağımsızlığına kabul edilemez bir müdahaledir” şeklinde eleştirdi. Bunun üzerine Adalet Bakanı Heiko Maas, Başsavcının sözlerinin kabul edilemeyeceğini belirtti ve “Kendisine güvenim kalmadı. Görevine derhal son verilmesi için işlem başlattım” dedi. Yeşiller’den Federal Parlamento eski milletvekili ve hukukçu Memet Kılıç, Başsavcının görevden alınmasında basın özgürlüğü tartışmalarının ve kamuoyunun duyarlılığının önemli rol oynadığı görüşünde.
Almanya’da ceza yasası, vatan hainliğini “ülkenin dış güvenliği ve bütünlüğüne yönelik ajanlık, yabancı bir güce ve aracılarına devlet sırlarını sızdırmak veya kamuoyuna açıklamak” şeklinde tanımlanıyor. Gazetecilerin devlet sırlarını kamuoyuna sızdırması kendi başına suç teşkil etmiyor ve haklarında soruşturma açılabilmesi için vatana ihanet şüphesi gerekiyor. Memet Kılıç konuyla ilgili tartışmaların Türkiye’de de büyük yankı bulduğunu, ancak bazı medya kuruluşları tarafından yanlış yorumladığını savunuyor.
Almanya’da en son 1962 yılında Der Spiegel dergisi hükümetin savunma politikasını sorgulayan haberlerle devlete ait gizli bilgilerin ifşa edilmesinden suçlanmış, üç gazetecinin geçici olarak tutuklandığı olaydan sonra, operasyonun arkasındaki kişi olduğu ortaya çıkan dönemin Savunma Bakanı Franz-Josef Strauss istifa etmek zorunda kalmış, ondan kısa bir süre sonra yapılan seçimde Hıristiyan Birlik Partisi’nin yenilgisi bu olaya bağlanmıştı.
