Avrupa Birliği liderleri, Fransa ve Almanya’nın önerdiği ve AB Komisyonu tarafından üye ülkelere sunulan 500 milyar Euro'su hibe, 250 milyar Euro’su ise kredi şeklinde planlanan toplam 750 milyar Euroluk yardım planını görüşmek üzere Cuma günü bir araya geliyor. Plan üzerinde ilk kez tartışacak olan liderlerin video konferans yöntemiyle gerçekleştireceği toplantının, "tutumlu" Kuzey dörtlüsü ile, "savurgan" Güney ülkelerinin tartışmasına sahne olması bekleniyor.
Corona virüsünün sert vurduğu Avrupa Birliği ülkeleri, krizin yarattığı ekonomik sarsıntının etkilerini azaltabilmek için kredi ve istihdam yardımlarının yanı sıra, krizin en çok vurduğu ülkeler ile sektörlerindeki yatırımları destekleyecek 750 milyar Euroluk hibe planını ele alacak.
AB liderler zirvesinde, Komisyon’un, birliği kuzey ve güney olmak üzere ikiye bölen hibe yardım paketi, İngiltere'nin süre uzatımına ‘’hayır’’ diyerek yıl sonunda AB'den kesin ayrılma iradesini belirttiği Brexit süreci ve İngiltere-AB ilişkilerinin geleceğiyle ilgili müzakerelerde gelinen nokta da ele alınacak. Bu akşam başlayacak zirve yarın da devam edecek.
AB Komisyonu'nun mali piyasalardan düşük faizli kredi bulması ve bu kredinin İtalya ve İspanya başta olmak üzere, Corona virüsünden en çok zarar gören ülke ve bölgelere dağıtılmasını içeren plan, tüm birlik başkentlerinde tartışıldı. Liderler zirvesinde planın ele alınacağı Cuma günkü oturum, bir tarafta Almanya ve Fransa'nın başını çektiği plan yanlısı Güney ülkeleri ile kendisini AB içinde İngiltere'den boşalan liberal çizginin yeni savunucusu olarak gören Hollanda'nın başını çektiği Kuzey ülkeleri arasında tartışmaya sahne olacak.
Hollanda ve Avusturya'ya giderek, yardım planına karşı çıkan ülkelerle görüşen Fransa'nın Avrupa'dan sorumlu devlet bakanı Amelie de Montchalin, Ouest France gazetesine verdiği söyleşide, Kuzey ülkelerinin de Corona virüsüne karşı dev bir kalkınma planı hazırlanması konusunda hemfikir olduklarını iddia etti. Montchalin, "Mesela Hollanda'nın İtalya ile 12 milyar Euroluk bir ticaret hacmi var. Eğer İtalya ayağa kalkmazsa, bu Hollanda ekonomisini de vurur. Herkes artık bu durumun farkında" dedi.
Montchalin, birkaç aydır devam eden müzakerelerin ardından bugün artık hiçbir üyenin ortak borçlanmaya karşı çıkmadığını belirterek, "Ancak bundan sonra hangi oranlarda dağıtılacak bunun konuşulması gerekiyor. Biz devletlerin bütçe açıklarını ödemek için değil, yatırım yapılması için bu hibelerin kullanılacağını söylüyoruz" dedi.
Fransa ve Almanya, Avrupa Komisyonu ile birlikte, Amerika ve Çin karşısında pazar payını kaybetmeyecek kadar rekabetçi bir pozisyonu korumak için, üye ülkeleri desteklemek istiyor. Macron ve Merkel, bu hibe yardımının hayati önem taşıdığını savunuyor.
"Tutumlular" karşı çıkacak
Ancak Kuzey ülkeleri, bu hibenin yatırım amaçlı olarak ve baştan belirlenen bir planla İtalya ve İspanya'ya verilmesini istiyor. Üstelik bunun karşılığında hibeden faydalanan ülkelerin, borçlarını kapatmak için reforma gitmeleri şartının anlaşmada yer almasını istiyor.
Financial Times gazetesine bir makale yazan tutumlu dörtlü Avusturya, İsveç, Danimarka ve Hollanda Başbakanları, 750 milyar Euroluk yeni ek hibe paketi üzerindeki pozisyonlarının değişmediğini dile getirdi.
Almanya Başbakanı Merkel, Federal Meclis’e zirve hakkında bilgi verirken, Cuma günü yapılacak görüşmelerde ülkelerin ilk kez plan üzerinde görüşlerini aktaracağını, bu ilk turun ardından, AB Konseyi Başkanı Charles Michel'in ülkelerle plan üzerinde çalışmaya devam edeceğini, Temmuz ayı sonunda da, liderlerin Brüksel'de yüz yüze gerçekleştireceği bir zirvede planın kabul görmesini hedeflediğini dile getirdi.
Brexit’te ‘’anlaşmasızlık’’ ihtimali
AB üyesi 27 ülkenin Avrupa işleri bakanları, zirve öncesi, Brexit müzakerelerini yürüten Michel Barnier ile geçen Salı günü bir araya gelerek, görüşmelerde gelinen noktayı değerlendirdi. AB üyeleri bu anlaşmaya AB'den çok, İngiltere'nin ihtiyacı olduğunu belirtiyor. Ancak yıl sonuna kadar bir uzlaşma olmazsa ve "No Deal" yani anlaşmasız ayrılık senaryosu gerçekleşirse, Covid-19'dan sonra, AB'yi ikinci bir şok dalgası daha vuracak.
Fransız bakan Montchalin, "Biz nereye gittiğimizi biliyoruz ve son derece serinkanlıyız. 27 üye tümüyle görüş birliği içinde. Bundan sonra olacaklar İngilizler’in takvimiyle ilgili. Top onlarda" diyerek müzakereleri İngiltere'nin belirleyeceğini vurguluyor.
Çinli şirketlere karşı koruma kalkanı
Öte yandan Avrupa Birliği, Çinli şirketlerle eşit rekabet şartlarını oluşturmak ve Pekin tarafından sübvanse edilen şirketler karşısında AB'li şirketleri korumak için yeni bir plan açıkladı. Planı basın toplantısı ile duyuran ekonomiden sorumlu AB Komiseri Thierry Breton ve rekabetten sorumlu Komiser Margrethe Vestager, "AB şirketleri son derece katı kurallara uyarken, devlet tarafından desteklenen Çin şirketleri bu kurallara tabi değil. Bu da haksız rekabet ortamı yaratıyor, Dünyaya mesajımız açık. Herkes hoş geldi ama işte kurallarımız! " dedi. Bu kuralların Brexit sonrası müzakereleri süren İngiltere'yi de kapsadığı belirtildi.
Plan doğrultusunda 2021 yılında yeni yasal düzenlemeler yapılması öngörülüyor. Yeni plan AB Komisyonu'na, "devletlerden büyük teşvikler alan yabancı şirketlerin, AB'deki şirketleri satın almasına ya da kamu ihalelerinde fiyat kırma girişimlerine’’ müdahale yetkisi gibi yeni yetkiler getiriyor.
