ABD'de işverenler, Nisan ayından sonra ilk kez geçen ay eleman azaltmaya giderek 140 bin çalışanın işine son verdi. Bu gelişme, Corona pandemisinin tüketiciler ve şirketler üzerindeki etkisini ağırlaştırdığı bu dönemde ekonominin tökezlediğinin kanıtı olarak değerlendirildi.
Bununla birlikte, ABD Çalışma Bakanlığı'nın açıkladığı veriler, işsizlik oranının yüzde 6,7 seviyesinde kalmaya devam ettiğini ve Nisan ayından bu yana ilk kez gerilemediğini gösteriyor.
Çalışma Bakanlığı verileri ayrıca Corona pandemisinin patlak verdiği ilkbahar aylarında 22 milyondan fazla çalışanı işten çıkaran işverenlerin, bu elemanları, ekonomik güçlerinin elverdiği azami düzeyde yeniden işe aldığını ortaya koyuyor. Son birkaç aydır tüketici harcamalarının çok az arttığı gözönünde bulundurulduğunda firmaların çoğunun yeni eleman işe almak için fazla gerekçesi olmadığı anlaşılıyor. Şu anda ABD ekonomisinin istihdam ettiği çalışan sayısı, Corona pandemisi öncesine kıyasla 9 milyon 900 bin daha az.
Pandeminin ekonomiyi kış aylarında, hatta ilkbaharın başına kadar zayıflatmaya devam etmesi bekleniyor. Ancak ABD Merkez Bankası yetkilileri ve birçok iktisatçı, Corona virüsü aşılarının daha yaygın şekilde dağıtılmaya başlanmasıyla beraber 2021'in ikinci yarısından itibaren geniş kapsamlı ekonomik iyileşmenin kendini hissettirmesi gerektiği beklentisi içinde. 20 Ocak'ta başkanlığı devralacak Joe Biden'ın ve Demokrat Parti kontrolundaki Senato ve Temsilciler Meclisi'nin Corona yardım paketini ve harcama yasalarını Kongre'den geçirmesi ve bu adımların ekonomik gelişmeyi hızlandırması bekleniyor.
Ancak şimdilik Corona vakalarındaki hızlı artış ve soğuk hava şartlarının hakim olduğu kış mevsimi, milyonlarca tüketicinin restoranlarda yemek yemekten, alışverişe gitmekten ve seyahat etmekten uzak durmasına neden oldu. Alınan yeni önlemler nedeniyle çok sayıda restoran, bar ve benzeri işletmeler kapandı.
Mali hizmetler firması TD Securities'den iktisatçılar, ABD'de Eylül ayında eyaletlerin dörtte birinin ondan fazla kişinin biraraya gelmesini yasakladığını, şimdi bu uygulamanın eyaletlerin yarısından fazlası tarafından yürürlüğe konulduğunu vurguluyor. New York kenti ve California eyaleti, geçtiğimiz ay restoranlara sıkı kısıtlamalar getiren yerlerden sadece ikisi.
Noel alışverişi de işe yaramadı
Son aylarda tüketici harcamalarının gerilemesi en çok perakendecilere zarar verdi. Yatırım bankacılığı firması JP Morgan Chase tarafından 30 milyon hesaptan toplanan banka ve kredi kartı verilerine göre Amerikalı tüketiciler, Noel döneminde normalde yoğun olan alışveriş faaliyetlerini yavaşlattı. Alışveriş, bir yıl öncesine kıyasla 2020 Aralık ayında yüzde 6 daha az olarak kayda geçti. Bu oran, Ekim ayında yüzde 2'ydi.
Restoran rezervasyon sitesi OpenTable'a göre restoranlardaki faaliyetler, bir yıl öncesine kıyasla yüzde 60 oranında geriledi. Bu oran, iki ay önceyse yüzde 35'ti.
İktisatçılar, Kongre'nin geçen ay geçirdiği 900 milyar dolarlık Corona yardım paketinin ekonomik iyileşmeye destek olması gerektiğini düşünüyor. Paket, haftada 300 dolarlık federal işsizlik sigortasının yanı sıra yine haftada 320 dolarlık eyalet sigortası sunuyor. Öte yandan ABD Maliye Bakanlığı, Perşembe günkü açıklamasında, milyonlarca Amerikalı'nın 600 dolarlık doğrudan ödeme alacağını, bu ödemelerin 8 milyon kişiye bu hafta dağıtılmaya başlandığını bildirdi.
Goldman Sachs ABD büyüme oranı tahmini revize etti
Yatırım bankacılığı firması Goldman Sachs, Çarşamba geç saatlerde, 2021 yılı ekonomik büyüme oranını, daha önce yüzde 5,9 olarak belirlediği seviyeden yükselterek yüzde 6,4'e çıkardı. Bu öngörünün nedenlerinden biri, Biden yönetiminin ilave ekonomik teşvik paketleri hazırlama beklentisi.
Ancak şimdilik Amerika'da yaklaşık 11 milyon kişi, resmi olarak işsiz sayılıyor. Milyonlarca kişiyse iş bulamayacaklarını düşündükleri ya da Corona enfeksiyonuna yakalanacakları korkusuyla iş aramayı bıraktı. Ancak bu kişiler, işsiz sayılmıyor.
Donald Trump'ın başkanlığının bu son istihdam raporu, Amerika'da dört yıl öncesine göre 3 milyon daha az iş olduğunu ortaya koyuyor. Bu veriler, Trump'ı, Büyük Buhran'ın ilk yıllarında, 1929-1933 arasında başkanlık yapan Herbert Hoover'dan bu yana net istihdam kaybı yaşandığı bir dönemde ülkenin başında bulunan ilk başkan yapıyor.
Trump yönetimi dönemindeki tüm istihdam kayıpları, Corona pandemisinin etkili olmaya başlamasından sonra yaşandı. Bu dönemden önce işsizlik oranı, yüzde 3,5 ile son 50 yılın en düşük seviyesine gerilemişti. Trump yine de yeniden seçildiği takdirde ikinci dört yıllık başkanlık süresi boyunca 25 milyon insana iş sağlama vaadinde bulunuyordu.
