İran’la nükleer görüşmeleri sürdüren dünya güçleri Tahran’ın nükleer silah geliştirme yeteneğiyle ilgili kaygıları giderecek bir anlaşma için çalışır ve İran yaptırımların kaldırılmasını isterken hem Amerika hem İran görüşmelerin 1 Temmuz’un ötesine uzatılmasından yana görünmüyor.
Başkan Barack Obama, bir süre önce Almanya Başbakanı Angela Merkel ile Washington’da yaptığı görüşmede bu noktayı şöyle vurguladı: “Bu aşamada taraflar temel ilkeler ve dünyanın nükleer silah geliştirmediklerinden emin olmak için istediği koşullar üzerinde anlaşamazlarsa görüşmeleri uzatmakta bir yarar görmüyorum.”
Almanya’da geçenlerde yapılan güvenlik konferansında İran Dışişleri Bakanı Cevat Zarif, daha da ileri giderek anlaşma olmazsa bunun “dünyanın sonu “ olmayacağını söyledi ve yeni bir uzatmanın kimsenin yararına olmayacağını belirtti.
Bu tür sert tutumların daha çok stratejik olduğu görüşünde olan nükleer politika uzmanı James Acton, her iki tarafın da bir anlaşma yapmak için diğerine baskı uygulamaya çalıştığını söyledi.
Bu stratejinin zayıf yanları olduğu görüşünde olan Acton, bu strateji ile ilgili esas sorunun, anlaşma tehdidini inandırıcı yapmanın çok güç olduğunu bildirdi.
Nükleer silahları önleme uzmanı Kelsey Davenport hem Amerika hem de İran’ın iç baskılar nedeniyle ikinci uzatma içinde bir anlaşmaya varmak istedikleri görüşünde. Kelsey, Amerika’da İran’ın sadece zaman kazandığı, bir anlaşma için ciddi olmadığı, belki de gizlice silah geliştirmeye çalıştığı yolunda görüş bildirdi.
Görüşmelerdeki anlaşmazlık noktalarından biri uranyum zenginleştirme düzeyi. Batılı görüşmeciler kendilerine İran’ın nükleer tesislerini silah geliştirmek için kullanamayacağı güvencesi verecek bir anlaşma istiyor.
Onlar bu sorunun çözümünü isterken İran anlaşma olacaksa yaptırımların hızla kaldırılması gerektiğini savunuyor.
James Acton eğer görüşmeler çökerse iki tarafın da çok şey kaybedeceği görüşünde. Acton, İran'ın kaybedeceğini çünkü böyle olursa yaptırımların kalkmayacağını ve askeri eylem riskinin doğacağını belirtti ve görüşmeler çökerse dünya güçlerinin de kaybedeceğini, çünkü İran’ın nükleer programına konan tüm sınırlamaların kalkacağını söyledi.
