ABD Ulusal Ulaşım Güvenliği Kurulu'nun (NTSB) yürüttüğü soruşturma sonrasında yayımlanan ön raporda, 5 Ocak tarihinde Alaska Havayolları'na ait Boeing 737 MAX 9 yolcu uçağının uçuş sırasında kopan bir kapı panelinin, dört ana cıvatasının eksik olduğunun saptandığı bildirildi.
Kongre üyeleri ve kamuoyu, Boeing için tam anlamıyla bir güvenlik ve itibar krizine dönüşen olayda, Alaska Havayolları'na ait yeni bir uçağın gövde panelinin kopmasına neyin sebep olduğu sorusuna yanıt arıyor.
Bağımsız ABD Ulusal Ulaşım Güvenliği Kurulu raporuna göre, Salı günü yayımlanan fotoğraf kanıtları, üretim sürecinde hasar gören perçinleri düzeltmek için çıkarılan kapı tapasında cıvataların eksik olduğunu gösteriyor.
Raporda, "Soruşturma, perçinlerin yeniden işlenmesi sırasında tapanın açılıp kapanmasına izin vermek için hangi üretim belgelerinin kullanıldığını belirlemek amacıyla devam ediyor" denildi.
ABD Federal Havacılık Dairesi (FAA), olaydan sonra çoğu Amerikan havayolu şirketleri , United ve Alaska Airlines tarafından işletilen 17 adet Boeing 737 MAX 9 uçağının uçuşunu incelemeler için durdurmuştu. Bu uçakların Ocak ayı sonunda hizmete dönmelerine izin verildi.
Boeing Başkanı ve CEO'su Dave Calhoun Salı günü yaptığı açıklamada "Nihai sonuçlar ne olursa olsun, Boeing yaşananlardan sorumludur. Fabrikamızdan çıkan hiçbir uçakta böyle bir olay yaşanmamalıdır" dedi.
Boeing, "Tüm 737-9 orta çıkış kapı tapalarının spesifikasyonlara göre takılmasını sağlamak için bir kontrol planı uyguladığını" da bildirdi.
NTSB, Alaska Havayolları'na ait MAX 9 modeline opsiyonel bir çıkış yerine takılan panelin uçaktan nasıl ayrıldığına odaklanmıştı. Tapa, dört cıvata ile tutturulmuş ve daha sonra tapa ve kapı çerçevesi boyunca 12 farklı noktada "durdurma bağlantı parçaları" ile sabitlenmişti.
Cıvataları olay yerinde bulamayan NTSB, kazadan önce cıvataların mevcut olup olmadıklarını ya da olay sırasında çözülüp çözülmediklerini belirlemek için kapsamlı test ve analizler yaptı.
NTSB, Ocak ayında yaptığı açıklamada, olay sırasında 12 adet durdurma bağlantı parçası tertibatının tamamının devre dışı kaldığını kaydetmişti.
Tapa, Boeing'in yan kuruluşu olan ve 2005'te Boeing'den ayrılan Spirit AeroSystems tarafından üretilmişti. Parça, şirketin Malezya'daki tesislerinde üretilmiş ve Mayıs 2023'te Spirit'in Kansas eyaletinin Wichita kentindeki tesisine teslim edilmişti.
Söz konusu kapı tapası, Boeing'in Washington eyaletinin Renton fabrikasına 31 Ağustos'ta ulaştı. NTSB raporuna göre, 1 Eylül'de oluşturulan bir kayıt, tapanın çerçevesindeki perçinlerde hasar olduğunu gösterdi. Hasarın onarılması için dört cıvatanın sökülmesi gerekmiş ve raporda yer alan bir fotoğrafta, cıvataların eksik olduğu üç görünür nokta gösterilmiş, dördüncü yer ise yalıtımla kapatılmış.
Raporda, "Boeing'den elde edilen fotoğraf belgeleri, sol taraftaki MED (orta çıkış kapısı) tapasının görünür üç yerde hiçbir tutma donanımı (cıvata) olmadan kapatıldığına dair kanıtlar göstermektedir" denildi.
Hem United Airlines hem de Alaska Havayolları, patlamadan sonraki günlerde, uçuşu durdurulan çok sayıda MAX 9 uçağında gevşek parçalar bulduklarını bildirmişti.
Boeing'e karşı geçmişte olduğundan daha sert bir tutum takınan FAA, Ocak ayı sonunda, kalite sorunları nedeniyle Boeing'in 737 MAX uçaklarının üretimini genişletmesini yasaklamıştı. Bu yasak, Boeing'in MAX modellerini mevcut hızında üretmeye devam edebileceği, ancak bu oranı arttıramayacağı anlamına geliyor.
FAA Yöneticisi Mike Whitaker Salı günü Kongre üyelerine yaptığı açıklamada, "Mevcut sistemin çalışmadığına kesinlikle katılıyorum, çünkü güvenli uçaklar teslim etmiyor. Bu nedenle bu konuda değişiklik yapmak zorundayız" dedi.
FAA, Boeing'deki üretimin tüm unsurlarını ve tedarikçisi Spirit'teki gövde üretimini inceleyen, 737 MAX üretimine yönelik bir denetim yürütüyor.
Salı günkü işlemlerde yüzde 1,5 artış gösteren Boeing hisseleri, 2024 yılı başından bu yana değerinin yüzde 20'sinden fazlasını kaybetti.
Forum