Demokratik Toplum Partisi’nin Anayasa Mahkemesi tarafından kapatılmasına Avrupa Birliği’nden olumsuz tepkiler geldi. Avrupa Birliği Dönem Başkanı İsveç, yaptığı yazılı açıklamada, alınan karardan duyulan endişeyi dile getirirken siyasi parti kapatmanın, itidalle kullanılması gereken olağanüstü bir önlem olduğunun altını çizdi. Türkiye’ye siyasi partilerle ilgili yasasını, Venedik Komisyonu önerilerine ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne uygun hale getirmesi çağrısında bulunan İsveç, gelişmeleri yakından izlemeyi sürdüreceğini kaydetti. Avrupa Birliği Dönem Başkanı, şiddet ve terörü kınadığını da açıkladı.
Dönem Başkanlığı, karara tepki verirken Avrupa Birliği Komisyonu sessiz kalmayı tercih etti. Komisyon sözcüsü Amadeu Altafaj Tardio, kararın bütün boyutlarıyla inceleneceğini, bu nedenle şu aşamada açıklama yapmayacaklarını söyledi.
Avrupa Parlamentosu ise karara sessiz kalmadı. Avrupa Birliği-Türkiye Karma Parlamento Komisyonu Eş Başkanı Helene Flautre, kararı “demokratik açılımın sabote edilmesi” olarak yorumladı. “Bu karar son derece vahimdir ve Türkiye’deki demokratik açılıma yönelik bir sabotajdan başka bir şey değildir,” diyen Fransız parlamenter, siyaset yasağı getirilen Ahmet Türk ve Aysel Tuğluk’un Kürt sorununa barışçıl çözüm bulunması için çalıştığına vurgu yaptı. Leyla Zana’nın da Avrupa Parlamentosu’nun verdiği Sakharov Ödülü’nü aldığını hatırlatan Flautre, DTP’yi Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne başvurmaya teşvik etti. Yeşiller üyesi Flautre, hükümete de siyasi partiler yasasını değiştirme ve anayasal reform yapma çağrısı yaptı.
Avrupa Parlamentosu Türkiye raportörü Hollandalı parlamenter Ria Oomen-Ruijten ise karardan büyük üzüntü ve aşırı düzeyde endişe duyduğunu belirterek “Bu demokratik açılımı felç edecektir. Yetkililere bir an önce yargı reformu yapmaları çağrısında bulunuyorum” dedi.
Avrupa Birliği’nde Nasıl Bir Uygulama Var?
Avrupa Birliği ülkelerinde siyasi partilerin kapatılmasıyla ilgili kanunlara pek rastlanmıyor. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin kapatılan siyasi partilerin açtığı davalarda aldığı kararlar, bu alanda asıl belirleyici rolü oynuyor ve yol haritası görevi yapıyor. Bu kararlarda dikkate alınan üç ana unsur ise demokratik kurallara bağlı kalınması, şiddete teşvik etmemek ve teröre destek vermemek.
DTP’nin durumuyla sıkça karşılaştırılan parti ise İspanya yargısı tarafından kapatılan ve yasağı AİHM tarafından onaylanan Herri Batasuna. AİHM, bu parti hakkında aldığı kararda da öncelikle bu unsurları göz önünde bulundurdu. Batasuna’nın kapatılmasına onay verilmesinde etkili olan unsurlar ise şunlar oldu:
-Partiden yapılan açıklamalarda AB’nin de terör listesinde yer alan ETA’ya destek verilmesi.
-Parti üyelerinin ETA’ya destek amaçlı gösterilere katılması.
-Batasuna’nın yönetimindeki bölgelerde ETA üyelerinin fahri hemşeri ilan edilmesi.
-Batasuna ile ETA arasında organik bağ belirlenmesi.
ABD: 'Türkiye'nin İç Meselesi Ama...'
Öte yandan Amerika Dışişleri Bakanlığı'nın Anayasa Mahkemesi'nin kararına tepkisi daha temkinli oldu. Bakanlıktan yapılan yazılı açıklamada, kararın Türkiye'nin 'iç meselesi' olduğunun altı çizildi ve ayrıntıları hakkında yorum yapılmayacağı açıklandı.
Bununla birlikte açıklamada, "Türkiye'nin demokratik sisteminin tüm vatandaşları için siyasi özgürlükleri genişletmeye devam etmesi gerektiğine inanıyoruz. Bu özgürlüklerin kısıtlanması yönündeki önlemlerin ihtiyatla alınması gerekir," denildi.
Amerika Dışişleri Bakanlığı'nın açıklamasında ayrıca, "Türkiye'nin tüm vatandaşlarının hak ve sorumluluklarını kullanabilmesini güvence altına almasını teşvik ediyoruz. Ayrıca Türkiye'deki tüm siyasi unsurları uzlaşmaya, demokratik değerleri yansıtmaya, şiddeti kullanmak ve teşvik etmekten kaçınmaya çağırıyoruz," ifadelerine yer verildi.
