Dokuz yıl süren şiddetten sonra dört yıldır ciddi bir çatışmanın yaşanmadığı Suriye’de iç savaş yeniden hareketlendi.
El Kaide’nin Suriye kolu Nusra Cephesi’nin kurucularından Heyet Tahrir El Şam örgütünün (HTŞ) liderlik ettiği gruplar, 27 Kasım Çarşamba günü İdlib üzerinden Suriye ordusuna karşı başlattığı saldırıda Halep’i ele geçirdi.
Bölgeden gelen bilgilere göre, Şam yönetiminin askeri güçleri isyancı gruplarla çatışmaya girmeden Hama yönüne doğru çekildi. Suriye’nin resmi haber ajansı SANA, ordunun Halep’in güneyinde bulunan İsriya-Hanasır-El Sefire yolunun güvenliğini sağlamaya çalıştığını öne sürüyor.
Suriye Milli Ordusu, SDG kontrolündeki Tel Rıfat’a saldırdı
Halep saldırısına şu anda kadar doğrudan katılmayan Suriye Milli Ordusu’nun (SMO) da Türkiye’nin PKK ile ilişkilendirdiği Suriye Demokratik Güçleri’nin kontrol ettiği Tel Rıfat bölgesine saldırıya başladığı bildiriliyor.
Türkiye ile işbirliği içindeki SMO’nun Tel Rıfat ve Münbiç arasındaki bağlantıyı kestiği, bölgedeki askeri havaalanını ele geçirdiği ileri sürülüyor.
Yerel kaynaklar, SGD/YPG’nin kontrol ettiği ana saha ile lojistik bağını kaybeden Kürt askeri gücünün bir anlaşma ile Tel Rıfat’ı terk edebileceğini iddia ediyor.
Yaklaşık 13 aydır süren İsrail-Hizbullah savaşına en azından şimdilik son veren ateşkes anlaşmasının yürürlüğe girdiği gün Suriye’nin yeniden savaş koşullarına dönmesi tesadüf mü?
Doç. Dr. Güneş: “Netanyahu, İran ve bütün vekil güçlerini değiştirecek bir büyük savaş hazırlığında. Bu plana Trump yakın görünüyor”
İstanbul Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hakan Güneş, Suriye’deki yeni sürecin en son Filistin ve Lübnan’da sertleşen İsrail-İran geriliminin bir tezahürü olduğunu düşünüyor.
VOA Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Güneş, HTŞ’nin Halep’e yönelik operasyonunun beklendiğini ve bunun konjonktürel olduğunu, bunun stratejik bir durum olup olmadığını anlamak için 2025 baharını beklemek gerektiğini söyledi. “HTŞ kendini yeniden hissettirmeye çalışıyor” diyen Güneş şunları dile getirdi:
“Bölgedeki bütün aktörler yeniden konum almaya çalışıyor. Halep düşse de bin kere el değiştirir, bu kadarını artık bu süreçte öğrendik. Yeni olan şu: Netanyahu, ‘Biz İran'a topyekün diz çöktürecek strateji içindeyiz’ diyor. Bugüne kadar bu tez Batı’da alıcı bulmadı şimdi ciddi bir alıcı çıktı: Trump. Netanyahu, İran ve bütün vekil güçlerini değiştirecek bir büyük savaş hazırlığında. Biden yönetimi Netanyahu’nun planına destek vermedi, Trump buna daha yakın görünüyor.”
Doç. Dr. Güneş, İran'a doğrudan bir kara operasyonu olmayabileceğini ancak ekonomik kaynakların felç edileceği bir hava harekatının ABD’nin desteklemesi halinde mümkün olduğunu belirtti.
Ortadoğu uzmanı Güneş, İsrail’in temel hedefinin Irak’ın işgali ve Arap Baharı sonrası vekil güçleri ile etki alanını Irak, Suriye, Lübnan’a genişleten İran’ı 2003 öncesi etki sınırlarına geriletmek olduğunu savundu.
“Türkiye'nin (Suriye’ye) bir daha girmesini engelleyecek herhangi bir güç görmüyorum”
ABD’deki başkanlık seçimini Donald Trump’ın kazanmasından bir gün sonra Macaristan ziyaretinden dönüşünde gazetecilere, “Bu 30-40 kilometrelik derinlik meselesi aynen devam edecek. Sınırlarımızın ötesinde bir ‘teröristan’ kurulmasına müsaade etmeyeceğiz” diyen Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın sözlerinden hareketle Türk Silahlı Kuvvetleri’nin Bahar Kalkanı Harekatı’ndan yaklaşık dört yıl sonra yeni bir Kuzey Suriye harekatı mümkün mü?
2020’deki operasyonun Trump’ın yazdığı mektupla sona erdiğini hatırlatan Doç. Dr. Güneş, şu değerlendirmeyi yaptı:
“Türkiye'nin bir daha girmesini engelleyecek herhangi bir güç görmüyorum. Nereden hareketle söylüyorum? Bundan önce yaptıklarından hareketle söylüyorum. Yine yapar. Evet, kısmen Trump Bahar Kalkanı Harekatı’nı durdurdu ama sonra iki tane daha cep açıldı, değil mi? Kobani'ye kadarki hat birleştirildi. Geriye Rakka çölleri ile ciddiye alınabilecek Haseke sahası kaldı. Yeniden yapmasının önünde radikal büyük bir engel görmüyorum. Tonlarca silah yardımı yapıldı Suriye Demokratik Güçleri’ne ama hiçbir Amerikan makamı hiçbir zaman Kürtler’in statüsüne ilişkin tek bir cümle kurmadılar. Şimdi başka bir denklem var. Ana belirleyen konu İran meselesi. İran ve müttefiklerinin dizginlenmesi meselesi. Bu temel konu. Ve Trump bu temel konuda daha çok Netanyahu yanlısı görünüyor.”
Dr. Cevizci: “Türkiye’nin operasyon yapacağını tahmin ediyorum”
Suriye sahasını çok iyi bilen Suriye Türkmen Dernekleri Federasyonu Başkanı Tarık Sülo Cevizci de Türkiye’nin Tel Rıfat sonrası SDG’nin Kobani olarak tanımladığı Ayn el Arab’ı hedef alacağı, sonrasında daha doğuya yönelebileceği görüşünde.
VOA Türkçe’ye konuşan Cevizci, Halep'te ılımlı bir yönetim başa gelmezse ve bunun yerine radikal bir yönetim oluşursa 2016 yılındaki Rakka senaryosunun tekrarlanacağı öngörüsünde bulundu.
Cevizci, “Amerika'nın ya da Batı güçlerinin yeni bir koalisyon oluşturup Halep'te Nusra'yı vurması konusuna dönüşebilir. Bu koalisyonda karada partner olarak Suriye PKK’sını (YPG/SGD) alabilir. Dolayısıyla PKK'nın sınırlarını genişletme projesine de dönüşebilir. Türkiye bu tehditleri gözardı edemez. Bu nedenle buraya Türkiye'nin yeni bir operasyon yapacağını tahmin ediyorum. İlk etapta Tel Rıfat, sonrasında da Ayn El Arab (Kobani) ve Münbiç gelir diye düşünüyorum En sonra da Kamışlı'yı bırakır diye yorumluyorum” dedi.
“Rusya sanki Esat'ı yalnızlığa terk etmiş gibi gözüküyor”
SGD/YPG kontrolündeki Şeyhmaksut ve Eşrefiye mahalleleri dışındaki tüm Halep’in HTŞ liderliğindeki güçler tarafından ele geçirildiğini belirten Suriye Türkmen Dernekleri Federasyonu Başkanı, Suriye’deki sürecin nereye gideceği yönünde erken yorum yapmanın yanıltıcı olabileceğini düşünüyor.
Dr. Tarık Sülo Cevizci, “Halep operasyonu bölgesel gelişmelerden bağımsız değil. Uluslararası gelişmeler de burada etkili olmuştur. Oyun büyük oynanıyor, öyle söyleyeyim. Çok fazla ayrıntılarına hakim değiliz. Rusya sessizliğini koruyor, herhangi bir destek vermedi sahada. Şu an sanki Esat'ı Halep meselesinde yalnızlığa terk etmiş gibi gözüküyor. Zaten Esat da bu durumu bildiği için ciddi bir mukavemet göstermedi. 2013'te en zayıf olduğu dönemlerde bile Halep'te bir tane bile karakolu bırakmayan Esat, bu kez kocaman bir şehri bıraktı gitti. Belki de birtakım uluslararası anlaşmalar etrafında bu operasyonun gerçekleşmiş olmasını göz önünde bulunduruyorum. Halep dediğiniz İdlib'e benzemez. Halep’i bırakıp gitmek Suriye'nin yarısını bırakıp gitmeye benzer” ifadelerini kullandı.
Bu röportajdan hemen sonra yerel kaynaklar, Rusya’nın özellikle İdlib’i hedef alan hava saldırıları düzenlediğini bildirdiler.
Forum