Ortadoğu'da artan tansiyon, Avrupa ülkeleri tarafından da kaygıyla izleniyor.
Aralarında İngiltere, Almanya, Fransa, İspanya, İtalya, Avusturya’nın da bulunduğu çok sayıda Avrupa ülkesi lideri, İran’ın dün gece İsrail’e 200’ye yakın balistik füze fırlattığı saldırıyı kınadı. AB’li liderler, İsrail’in bu saldırı karşısında “misilleme yapacağını” açıklaması üzerine de “tüm tarafları azami itidal göstermeye” çağırdı.
Almanya, Fransa, İngiltere ve Yunanistan; İran ve Lübnan’da yaşayan vatandaşlarına derhal bu ülkeleri terk etmeleri çağrısında bulundu. Avrupa Birliği Havacılık Güvenliği Ajansı (EASA) da “yüksek riskler” nedeniyle, Avrupalı havayolu şirketlerine 31 Ekim’e kadar İran üzerinden uçmaktan kaçınmalarını tavsiye etti.
AB’nin dinamo ülkesi Almanya’nın Başbakanı Olaf Scholz, İran saldırısının “tüm Ortadoğu'yu ateşe verme” tehdidi oluşturduğunu belirterek, “saldırının şiddetle kınanması gerektiğini, çok daha kötü bir sonucun ancak İsrail'in Demir Kubbe hava savunma sistemi sayesinde önlenebileceğini, Hizbullah ve İran'ın İsrail'e yönelik saldırılarını derhal durdurması gerektiğini” söyledi.
Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Sebastian Fischer de, Almanya'nın İran'ın İsrail'e yönelik füze saldırısının ardından İran'ın Berlin Büyükelçisi’nin bakanlığa çağırıldığını duyurdu. Fischer, “Bugün İran Büyükelçisi’ni çağırdık. İran'ın İsrail topraklarına saldırısını şiddetle kınadığımızı, hiçbir şeyin bu saldırıyı haklı gösteremeyeceğini ve İran'ı başka saldırılardan kaçınmaya çağırdığımızı hatırlattık” dedi.
Elysee Sarayı’nda Savunma ve Güvenlik Konseyi’ni acil toplantıya çağıran Fransa Cumhurbaşkanı Emamnuel Macron da aynı gece İran’ın saldırısını kınadı. Macron, Hizbullah'ın İsrail'e yönelik terörist eylemlerini durdurması çağrısında bulunarak, “Fransa, İran tehdidine karşı İsrail’in güvenliği için Ortadoğu'daki askeri kaynaklarını harekete geçirdi” dedi.
Fransa Dışişleri Bakanlığı'ndan bu sabah yayınlanan basın açıklamasında da, “Fransa, İran'dan atılan balistik füzelerle İsrail'e düzenlenen saldırıyı kınıyor ve İsrail'in güvenliğine olan mutlak bağlılığını yineliyor” dedi. Açıklamada İsrail, “Lübnan'daki askeri operasyonlarını mümkün olduğu kadar çabuk sonlandırmaya” çağrılırken, Hizbullah'a ise “İsrail'e ve halkına karşı terör eylemlerini durdurma” çağrısı yapıldı.
İngiltere Başbakanı Keir Starmer, “İran'ın masum İsrailliler’e zarar verme girişimini kategorik olarak kınadığını” belirtti. Starmer, saldırının bölgeyi savaşın eşiğine daha da yaklaştıracağı yönünde uyarıda bulundu ve “Bu durum tolere edilemez” dedi. Starmer, Lübnan'da ateşkesin öneminin altını çizdi ve bir kez daha “Gazze'de ateşkes ve İsrailli rehinelerin iadesi” çağrısında bulundu.
İngiliz Savunma Bakanlığı da Fransa gibi, İsrail'i İran'a karşı korumada askeri olarak rol aldıklarını açıkladı. İngiltere Savunma Bakanı John Healey, X hesabından yaptığı açıklamada, “İngiliz kuvvetleri Ortadoğu'da gerilimin artmasını önlemek için dün gece üzerine düşen rolü oynadı” dedi. İngiliz medyasına göre, Kraliyet Hava Kuvvetleri (RAF) savaş birimine ait uçaklar İran'ın Nisan ayında İsrail'e düzenlediği önceki saldırıda olduğu gibi Salı günü de harekete geçti.
Hükümeti yakın zamanda bir Filistin devletinin varlığını tanıyan İspanya Cumhurbaşkanı Pedro Sanchez de saldırıyı kınayarak “şiddet sarmalının sona ermesi” çağrısında bulundu. Sanchez, “ancak taraflar arasında ateşkes sağlandığında bölgede kalıcı barışın sağlanabileceğini” söyledi.
Avusturya, İtalya, Çek Cumhuriyeti de İran’ın saldırısını kınayan Avrupa ülkeleri arasında yer aldı. İtalya Başbakanı Giorgia Meloni de, “saldırıyı kınayan” bir açıklama yaptıktan sonra G7 liderlerini acil toplantıya çağırdı.
G7 zirvesinin ardından yapılan açıklamada, “Bölgesel ölçekte bir çatışmanın” kimsenin çıkarına uymadığını belirtilerek, “politik çözümün hala mümkün olduğu” vurgulandı.
AB’de görüş ayrılığı: Ortak açıklama çıkmadı
Ortadoğu'da gerilim devam ederken, Avrupa Birliği (AB) üye ülkeleri, İsrail'in Lübnan'daki saldırısını kınayacak ortak bir deklarasyon üzerinde anlaşmaya varmayı başaramadı.
AB Dışişleri Bakanları arasındaki görüşmelerin ardından Avrupa Birliği Dışişleri Yüksek Komiseri Josep Borrell, 27 üyenin konuyla ilgili ortak bir bildiri yayınlayacağını duyurdu.
Ancak, İsrail’in güçlü destekçisi olarak bilinen Çek Cumhuriyeti, Macaristan, Avusturya gibi ülkelerin, İsrail'in “nihayet Hizbullah'la mücadele etmesini desteklemesi” nedeniyle Birliğin, gerilimi düşürmeye yönelik somut adımlar atması da sağlanamadı.
Kınama metni üzerinde oy birliği sağlayamayan Borrell, sonuçta AB ve üye devletler adına değil, kendi adına açıklama yaptı.
Borrell, AB’nin, İran'ın saldırısını mümkün olan en güçlü şekilde kınadığını belirterek, “Devam eden bombardımanın bölgesel olarak kontrol edilemeyen bir gerilimi körükleme riski taşıdığını” söyledi. Borrell, “İsrail'in güvenliğine olan bağlılığımızı yineliyoruz. Bu tehlikeli saldırı/misilleme döngüsü, her şeyin kontrolden çıkması riskini taşıyor. Bölge genelinde derhal ateşkes sağlanması gerekiyor. Tüm tarafları en büyük itidali göstermeye çağırıyoruz” dedi.
Avrupa Konseyi Başkanı Charles Michel, bölgesel bir savaşın kimsenin çıkarına olmadığını belirterek, “AB'nin gerilimi düşürme çabalarını desteklemeye hazır olduğunu” söyledi.
AB Komisyonu Başkanı Ursula Von der Leyen de, “Tüm tarafları masum sivillerin hayatlarını korumaya çağırıyorum” dedi.
Avrupa vatandaşlarına “İran’ı ve Lübnan’ı terk edin” çağrısı
Lübnan’ın güneyinde Hizbullah ve İsrail birlikleri arasındaki çatışmaların yoğunlaşması üzerine İngiltere, Fransa ve Almanya, vatandaşlarını uyararak, İran ve Lübnan’ı derhal terk etmelerini istedi.
İngiltere Dışişleri Bakanı David Lammy, X hesabı üzerinden Lübnan'da bulunan İngiliz vatandaşlarına seslenerek, “İngiliz vatandaşlarını Lübnan'ın dışına taşıyan ilk charter uçuşu şu anda yola çıktı. Talep olduğu ve güvenli olduğu sürece önümüzdeki günlerde başka uçuşlar da ayarladık” dedi.
Fransa’nın Tahran Büyükelçiliği de İran’daki vatandaşlarına, “seyahatlerini sınırlamalarını, herhangi bir toplantıdan kaçınmalarını ve her şeyden önce hava sahası açılır açılmaz İran topraklarını mümkün olan en kısa sürede terk etmelerini” tavsiye eden bir basın açıklaması yayınladı.
Gün içinde benzer bir açıklama da Almanya’dan geldi. Alman hükümeti, vatandaşlarına “derhal İran’ı terk etmeleri ve bu ülkeye planlanan tüm gezilerden vazgeçmeleri” çağrısında bulundu.
Yunanistan da, Lübnan'da ikamet eden vatandaşlarını tahliye etmesine yardımcı olmak için Kıbrıs yönetimine bir askeri nakliye uçağı gönderdi. Yunanistan Savunma Bakanı Nikos Dendias, Kıbrıslı mevkidaşının talebi üzerine X hesabından, “Yunan Hava Kuvvetleri, Lübnan'daki Kıbrıs vatandaşlarının kurtarılması için bir C-130 nakliye uçağı sağlayacak” bilgisini paylaştı.
Forum