İran'ın Katar Dünya Kupası'na katılan futbol takımı, İngiltere ile açılış maçı öncesinde ulusal marşlarını söylemeyi reddederek, ülkedeki rejim karşıtı protestolara desteklerini gösterdi.
Birçok futbol taraftarı takımı muhalif gösteriler karşısında rejimin baskı ve şiddet politikasını desteklemekle suçlamıştı.
İran'da Eylül ayında 22 yaşındaki Kürt asıllı Mahsa Amini'nin ahlak polisi tarafından İslam kurallarına uygun giyinmediği gerekçesiyle gözaltına alındıktan sonra hayatını kaybetmesi nedeniyle protesto gösterileri ülke geneline yayılmıştı.
İran'da bugüne kadar aralarında atletler ve sanatçıların olduğu çok sayıda kamuya mal olmuş kişi gösterilere destek verdi.
Ancak futbol milli takımı bugün yapılan maça kadar desteğini göstermemişti.
Maç öncesinde de İranlı oyuncuların hiçbiri 1979'daki İslam Devrimi'nden bu yana rejimin karşılaştığı en büyük meydan okumalardan olan protestolara ilgili konuşmamıştı.
Ancak maçta tüm takım oyuncuları ulusal marş çalındığı sırada sessiz kaldı.
İran devlet televizyonu Katar'da futbolcuların ulusal marşı söylemek için sıraya girdikleri ancak sessiz kaldıkları anları yayınlamadı.
Geçmişte İran futbol milli takımı ülke genelinde ulusal gururun bir kaynağıydı. Ancak şimdi rejim karşıtı kitle gösterilerinin sürdüğü sırada birçokları takımın dünya kupasından çekilmesini umuyordu.
Doha'ya seyahat etmeden önce takım, sertlik yanlısı İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ile biraraya gelmişti. Reisi'nin oyuncularla fotoğrafları sosyal medyada yayılmış ve tepki toplamıştı.
Twitter'da birçok İranlı öldürülen çocukların fotoğraflarını "Onlar da futbolu severdi ancak İslam Cumhuriyeti tarafından öldürüldüler" mesajlarıyla birlikte paylaştı.
Reuters haber ajansına telefonda konuşan bazı İranlı gençler, "İşlerinin futbol oynamak olduğunu biliyorum ancak İran'da öldürüle tüm çocukları düşününce İran halkına destek olmalıydılar. Özellikle de İngiltere takımı İran'a destek için diz çökerken nasıl olur da bizim milli takımımız desteğini göstermez?" diye konuştu.
İranlıların bazıları FIFA’nın protestolar ve rejimin insan hakları ihlalleri nedeniyle takımın Dünya Kupası’na katılmasına izin vermemeleri gerektiğini de savundu.
Dünya Kupası için Katar'a giden bazı İranlı futbolseverler de gösterilere desteklerini saklamadı.
İranlı taraftarlar "Kadın, Yaşam, Özgürlük" pankartları açarken bir kadın taraftar "İran'a Özgürlük. Sokaklarda çocukları öldürmeyi durdurun!" diye bağırdı.
Yüzünü İran bayrağının renklerine boyayan bir diğer İranlı kadın taraftar, ülkesinin daha önce futbol tutkunu bir millet olduğunu ancak bu yıl her şeyin farklı olduğunu söyleyerek, "Tek düşündüğümüz devrim ve halkın özgürlüğüne yeniden kavuşması, sokaklarda korkmadan yürümesi ve istedikleri gibi giyinerek istediklerini söyleyebilmesi" dedi.
Başkent Tahran'da ise milli takımın flamaları bazı öfkeli gruplar tarafından ateşe verildi.
Aktivistlerin haber ajansı HRANA, protestoların başlamasından 19 Kasım’a kadar 410 göstericinin hayatını kaybettiğini ve bunların 58'inin çocuk yaşta olduğunu bildirdi.
HRANA'ya göre güvenlik güçlerinin 54 üyesi hayatını kaybetti, 17 bin 251 kişiyse gözaltına alındı. Yetkililer henüz kapsamlı bir ölü sayısı tahmini yapmadı.
"İran'daki gösteriler halk ayaklanmasına dönüştü"
Öte yandan İsrail askeri istihbaratının başkanı Aharon Haliva, protesto gösterilerinin bir halk ayaklanmasına dönüşmekte olduğunu söyledi. Haliva, gösterilerin şimdilik İran rejimi için tehlike oluşturmadığını kaydetti.
Tel Aviv Üniversitesi Ulusal Güvenlik Çalışmaları bölümünün konuğu olan Aharon Haliva, "Bazı olaylara, bunların meydana gelme saatine, ulusal kurumlara ve devletin sembollerine verdiği zarara, ölenlerin sayısına baktığınızda burada rejimi rahatsız eden farklı bir şeyin olduğunu görüyoruz" dedi.
"Tarihin bu noktasında rejime gerçek bir tehdit görmüyorum’’ diyen Haliva, ancak toplumsal davranışları içeren kehanetlerin askeri istihbarat şeflerine bağlı olmadığını söyledi.
İran'la onlarca yıldır Soğuk Savaş dönemi benzeri bir çatışma içinde olan İsrail bir yandan dünya güçlerini Tahran'a karşı politikalarını katılaştırmaya ikna etmeye çalışırken diğer yandan ülkedeki gelişmeleri yakından izliyor.
