Uluslararası Atom Enerjisi Dairesi (IAEA) Ukrayna'da Rus işgali altındaki Zaporijya kentinde yer alan Avrupa'nın en büyük nükleer santralı civarında güvenli bölge oluşturulması çağrısında bulundu. Santralı geçtiğimiz hafta ziyaret eden IAEA yetkililerinin büyük zarar tespit ettikleri kaydedildi.
IAEA'nın Zaporijya nükleer santralında geçen hafta yaptığı gözlemlerin ardından beklenen raporda, Rusya ve Ukrayna'nın santral civarına açılan topçu atışıyla ilgili birbirlerini suçlamalarına rağmen zararın sorumlusu konusunda açıklama yapılmadı.
Ukrayna işgalinin ilk günlerinden bu yana Rusya'nın elindeki santral hala Ukraynalı mühendisler tarafından işletiliyor.
Müfettişler santralda Rus birliklerinin ve malzemelerinin bulunduğunu, bunlar arasında türbin koridorlarına park edilmiş askeri araçların olduğunu belirtti. Raporda ayrıca, olası bir insan hatasının önlenmesi için çalışan Ukraynalı personelin koşullarının iyileştirilmesi gerektiğine dikkat çekildi.
Raporda, Rus işgali altındaki Ukraynalı santral çalışanlarının yoğun stres ve baskı altında oldukları ve sayılarının kısıtlı olduğu belirtildi. ''Bu sürdürülebilir değil ve nükleer güvenlik için sonuçlar doğurabilecek insan hatasına yol açabilir" denildi.
Uluslararası Atom Enerjisi Dairesi (IAEA) geçen hafta cephe hattındaki karşılıklı ateşe rağmen santrala misyon göndermiş, heyete IAEA Başkanı Rafael Grossi liderlik etmişti. Kurumun temasları sonucu iki IAEA uzmanının santralda uzun vadeli olarak kalması kararı alınmıştı.
Santral civarında patlamalar
Zaporijya'da meydana gelen patlamalar ve elektrik kesintisi de endişeleri arttırdı. Patlamalar IAEA'nın Zaporijya nükleer santralıyla ilgili raporu beklendiği sırada meydana geldi.
Santral, Rusya'nın elinde tuttuğu bir baraj kıyısında oluşturduğu cephenin içinde yer alıyor. Karşı kıyıda ise Ukrayna mevzileri bulunuyor.
Yakındaki Enderhodar kentinin Ukraynalı Belediye Başkanı Dimitro Orlov, sosyal medyadan yaptığı açıklamada öğleden sonra saatlerinde güçlü bir patlamanın meydana geldiğini bildirdi. Kent sakinleri elektriksiz ve susuz kaldı.
Rusya ve Ukrayna'dan karşılıklı suçlamalar
Moskova uzun süredir Ukrayna güçlerinin tesisi ateş altında tuttukları iddiasını yineledi.
Kiev ise Moskova'nın Ukrayna'ya uluslararası desteği baltalamak ve santralı Ukrayna elektrik şebekesinden keserek, üretimini çalmak için bu tür saldırılarda bulunduğunu öne sürüyor.
Rusya, uluslararası toplumun santraldan askerlerini çekme ve bölgeyi silahsızlandırma taleplerini şimdiye kadar geri çevirdi.
Zelenski'den felaket uyarısı
Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski dün santralda bir radyasyon felaketi uyarısında bulunmuş ve Rusya'nın bombardımanının IAEA'nın yorumlarını önemsemediğini gösterdiğini söylemişti.
Zelenski, IAEA yetkililerinin santralın yedek güç hattının bir yangını söndürmek için kesilmesinden sonra, kalan tek reaktörün devre dışı kaldığını açıklamasından sonra konuşmuştu.
IAEA yetkilileri hattın kendisinin hasar görmediğini söyleyerek yeniden bağlanacağını ve tesisin güvenli bir şekilde çalışması için yeterli elektriğe sahip olduğunu belirtmişti. Reaktörün yedek enerji kaynağı geri geldiğinde şebekeye yeniden bağlanacağı belirtilmişti.
IAEA'nın merkezinin bulunduğu Viyana'daki uluslararası örgütlerde Rusya'yı temsil eden diplomatik misyon ise Telegram'dan yaptığı açıklamada Ukrayna'ya ait üç top mermisinin santralın yakıt depolama bölümü, atık deposu ve güç kaynaklarından birinin yakınına düştüğünü bildirdi.
Rusya iddiasıyla ilgili görüntü de paylaşırken, Reuters haber ajansı tarafların açıklamalarını bağımsız kaynaklarca doğrulayamadı.
Rusya'nın Ukrayna'da Şubat ayında başlattığı ''özel askeri operasyon'' binlerce kişinin ölümüne milyonların da Ukrayna'yı terk etmesine neden oldu.
Çatışmalar güneye kaydı
Geçen hafta çatışmalar güneye kaydı. Ukrayna bu bölgede topraklarını Rusya'dan geri kazanmak için uzun zamandır beklenen karşı taarruzuna başlamıştı.
Ukrayna'nın operasyonuyla ilgili çok az bilgi kamuoyuyla paylaşıldı, Kiev gazetecilerin cephe hattına girişini yasakladı.
Rusya ise saldırıyı geri püskürttüğünü öne sürdü. Batılı askeri uzmanlar Ukrayna'nın Rus askerlerini Dinyeper Nehri'nin batı kıyısında tuzağa düşürmeyi ve sevkiyat hatlarını kesmeyi hedeflediğini belirtiyor.
Harkiv'de gece boyunca topçu atışı
Öte yandan Rusya, Ukrayna'nın başka bölgelerindeki bombardımanını sürdürdü. Ukrayna'nın ikinci büyük kenti Harkiv'in Belediye Başkanı Ihor Terekhov, gece boyunca süren Rus topçu atışının ardından yıkılan bir apartmanın enkazında bir kadının cesedine ulaşıldığını bildirdi.
Ukraynalı yetkililer Cumhurbaşkanı Zelenski'nin memleketi olan Kriviy Rih'te ise bir yakıt deposunun Rusya tarafından hedef alındığını kaydetti. Yerel yetkili Valentin Rezniçenko depoda büyük bir yangının meydana geldiğini, itfaiye ekiplerinin olay yerinde çalışmalarını sürdürdüğünü kaydetti. Olayda can kaybı olup olmadığı ise henüz bilinmiyor.
Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin ise Savunma Bakanı Sergey Şoygu ile birlikte Rusya'nın Uzak Doğu'sundaki bir tatbikata katıldı.
New York Times gazetesi, ABD istihbarat kaynaklarına dayandırdığı haberinde, Rusya'nın Ukrayna'daki operasyonlarını sürdürme kabiliyetinin yaptırımlar nedeniyle azalması sonucunda Kuzey Kore'den topçu mühimmatı satın almayı düşündüğünü bildirdi.
