Rusya'dan bugün yapılan açıklamada, topçu ateşine maruz kalan Ukrayna'daki Zaporijya nükleer enerji santralinin kapatılabileceğini gündeme getirdi. Kiev ise santralin kapatılmasının bölgede nükleer felaket riskini beraberinde getireceği uyarısında bulundu.
Rusya ayrıca Zaporijya nükleer enerji santrali civarındaki bölgenin askerden arındırılması yönündeki uluslararası çağrıları reddetti. Rusya'nın savaşın başında ele geçirdiği nükleer santral, halen Rus işgali altında Ukraynalı mühendisler tarafından işletiliyor.
Zaporijya nükleer santrali, büyük bir baraj gölünün Rusya kontrolundaki güney kısmında bulunuyor. Ukrayna kuvvetleriyse gölün kuzey kesimini kontrol altında tutuyor.
Karşılıklı suçlamalar
Son günlerde tesise yönelik topçu saldırıları nedeniyle Rusya ve Ukrayna birbirini suçlamaya devam ediyor.
Rusya, Ukrayna güçlerinin santrale pervasızca ateş açtığını söylerken Ukrayna, Rusya'nın reaktör kompleksini bölge halkına karşı kasıtlı saldırılar düzenlemek için üs olarak kullandığını söylüyor.
Yabancı ülkeler ve Birleşmiş Milletler, Moskova'ya, tesise uluslararası denetçilerin girişine izin vermesi çağrısında bulundu.
Tesisteki askeri durum ve saldırılardan hangi tarafın sorumlu olduğu, bağımsız kaynaklardan teyit edilebilmiş değil.
Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü, Zaporijya nükleer tesisi civarının askerden arındırılması çağrısının "kabul edilemez" olduğunu söylerken Savunma Bakanı, daha fazla saldırıya maruz kalması durumunda tesisi kapatabileceklerini belirtti.
Ukraynalı yetkililer Rusya'yı santrali kapatarak Ukrayna'nın elektrik şebekesinden ayırmayı ve Rusya'nın elektrik şebekesine bağlamayı planlamakla, bir bakıma tesisin ürettiği elektrik enerjisini çalma planı yapmakla suçluyor.
Santralin kapatılması soğutma çalışmalarını riske atabilir
Ukrayna devletine ait nükleer enerji şirketi Energoatom, Zaporijya nükleer santralinin kapatılmasının "Avrupa'nın en büyük nükleer tesisinde radyasyon felaketi" riskini arttıracağı uyarısında bulundu.
Energoatom, tesisin jeneratörlerinin Ukrayna elektrik ağıyla olan bağlantısını kesmenin, tesiste elektrik kesintisi olması durumunda jeneratörlerin devreye girerek nükleer yakıtı soğutmak için kullanılmasını engelleyeceğini bildirdi.
Nükleer tesiste güvenliğin sağlanması, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres'in iki günlük Ukrayna ziyaret sırasında ele alınacak gündem maddelerinin başında geliyor.
Rusya Savunma Bakanlığı, Kiev'i, Guterres'in Ukrayna'ya yapacağı ziyaret sırasında bölgede "provokasyon" planlamakla suçladı. Ukraynalı bir yetkiliyse Moskova'nın "kinayeli" olarak tanımladığı iddiasını reddetti.
Guterres, Ukrayna'yı daha önce Nisan ayında ziyaret etmişti. Bu ziyaret sırasında Rusya, Kiev'da bir apartman binasına füze fırlatmış, olayda 10 kişi yaralanmıştı.
Guterres, o esnada, füzenin vurduğu binanın hemen yakınında Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski'yle yaptığı görüşmeyi tamamlıyordu.
Füze saldırısını "şoke edici" olarak tanımlayan Guterres, Moskova'yı Birleşmiş Milletler'i küçük düşürmeye çalışmakla suçlamıştı.
Sivilleri hedef almadığını kaydeden Rusya ise saldırının zamanlamasının Guterres'in ziyaretine denk getirildiği iddiasını reddetmişti.
Bir nükleer enerji santralini kapatmak, zincirleme nükleer tepkimelerini durdurmayı, bu sırada nükleer erimeyi önlemek için nükleer yakıtın ısınmasını engellemeyi gerektiren, karmaşık bir işlem.
Carnegie Uluslararası Barış Vakfı bünyesindeki Nükleer Politika Programı'ndan uzman Mark Hibbs, Reuters haber ajansına yaptığı açıklamada, "Rusya'nın nükleer tesisi Ukrayna enerji sisteminden zorla çıkarmak için adım atması, tesisin işlevsel güvenliğini tehdit edebilir, Ukrayna'nın içinde bulunduğu enerji krizini kış aylarına girerken tırmandırabilir" ifadelerini kullandı.
Radyoaktif serpinti uyarısı
Rusya Radyoaktif Kimyasal ve Biyolojik Savunma Kuvvetleri Başkanı İgor Kirillov ise tesisin yedek destek sistemlerinin topçu ateşi nedeniyle zarar gördüğünü söyledi.
Düzenlenen bir brifingde durumu slaytlarla aktaran Kirillov, bir kaza halinde Almanya, Polonya ve Slovakya'nın radyoaktif serpintiye maruz kalabileceği uyarısı yaptı.
Ukrayna Dışişleri Bakanı Dimitro Kuleba ise Zaporijya tesisine bir heyet göndermeye hazır olan Uluslararası Atom Enerjisi Dairesi Başkanı'yla konuştuğunu söyledi.
Kuleba, paylaştığı Twitter mesajında, "Rusya'nın saldırılarının neden olduğu nükleer güvenlik tehditlerinin giderilmesi için heyetin misyonunun ne kadar acil olduğunu vurguladım" dedi.
"Nükleer silahlar sadece 'acil durumlarda' kullanılabilir"
Rusya Dışişleri Bakanlığı'ndan bugün yapılan bir başka açıklamada da Moskova'nın nükleer silahlarını sadece "acil durumlarda" kullanabileceği, NATO ve ABD ile doğrudan yüzleşmek gibi bir niyetin bulunmadığı bildirildi.
Rusya Savunma Bakanı Salı günü yaptığı açıklamada Moskova'nın Ukrayna'daki askeri harekatı sırasında nükleer silah kullanmaya "ihtiyacı olmadığını" söylemiş ve Moskova'nın çatışmada nükleer ya da kimyasal silah kullanabileceği yönündeki medya spekülasyonlarını "tamamen yalan" olarak nitelendirmişti.
Bakanlık Sözcüsü İvan Neçaev de nükleer silahların sadece "karşılık" adımı olarak kullanılabileceğini kaydetti.
Neçaev, "Rus askeri doktrini, nükleer yanıtın sadece kitlesel imha tehdidi durumunda ya da ülkenin varlığının tehdit edilmesi halinde kullanımına izin veriyor. Bu, nükleer silahların kullanımının sadece bir saldırıya karşılık meşru müdafaa amacıyla ve sadece acil durumlarda kullanımının mümkün olması anlamına geliyor" şeklinde konuştu.
"Harkiv'deki topçu saldırısında üç kişi öldü"
Öte yandan Ukrayna'nın kuzeydoğusundaki Harkiv'de sabaha karşı Rusya’nın düzenlediği topçu saldırısında üç sivilin öldüğü, 17 sivilin yaralandığı bildirildi.
Harkiv'deki acil durum dairesi, Facebook üzerinde yaptığı paylaşımda, sekiz kişinin enkaz altından kurtarıldığını aktardı.
Rusya'nın Harkiv'e dün yaptığı saldırıda da 12 kişinin öldüğü bildirilmişti.
Bölge valisi Oleh Sinehubov, Telegram üzerinden paylaştığı mesajında, "Dün gece, Harkiv'de tüm savaşın en trajik gecelerinden biriydi" dedi.
Ukrayna Cumhurbaşkanı Zelenski, Ukrayna'nın en büyük ikinci kenti Harkiv'e dünkü saldırıyı "hiçbir gerekçe olmadan sivillere yönelik sinsi ve alçakça saldırı" olarak niteledi ve "Affetmeyeceğiz, intikam alacağız" dedi.
