Rusya ve ABD Nükleer Silah Anlaşmasını Uzatacak mı?

Rusya, ABD'ye "Yeni START" nükleer silahların azaltılması anlaşmasının yerine geçecek bir anlaşmanın müzakere edilmesi için zamanın daraldığı ve yerine yeni bir anlaşma yapılmadan 2026'da sona ermesi halinde küresel güvenliğin zayıflayacağı uyarısında bulundu.

2011'de imzalanan Yeni START Anlaşması, ABD ve Rusya'nın kıtalararası balistik füze, denizaltından fırlatılan balistik füze ve nükleer silahlarla donatılmış ağır bombardıman uçakları konuşlandırmalarını sınırlandırmalarını zorunlu kılıyordu.

Anlaşma ayrıca konuşlandırılan bu füze ve bombardıman uçaklarındaki nükleer başlıklara ve bu füzelerin fırlatıcılarına da sınırlamalar getiriyordu. Her iki taraf da 5 Şubat 2018 itibariyle anlaşmanın merkezi sınırlamalarına ulaşmış ve anlaşma 4 Şubat 2026'nın sonuna kadar uzatılmıştı.

Peskov: “Çok az zaman kaldı”

Kremlin sözcüsü Dimitri Peskov gazetecilere yaptığı açıklamada "Moskova defalarca bu tür müzakerelerin mümkün olan en kısa sürede başlatılması gerektiğini dile getirdi çünkü çok az zaman kaldı" dedi.

Peskov, "Eğer anlaşma, yerine sağlam bir şey konmadan sona ererse, bu dünya güvenliği ve istikrarı üzerinde en olumsuz etkiye sahip olacaktır" diye konuştu.

Yeni START geçen yıl yenilendiğinde süresinin dolmasına sadece günler kalmıştı ve yeni bir anlaşmanın uzun müzakereler ve zaman alan bir onay süreci gerektirmesi de muhtemel.

ABD Başkanı Joe Biden dün yaptığı açıklamada Rusya ile yeni bir nükleer silah anlaşması yapmaya hazır olduğunu söyledi ve Moskova'yı iyi niyetle hareket etmeye çağırdı. Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin de herhangi bir nükleer savaşın kazananı olmayacağını söyledi.

Her iki lider de diplomatların Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması'nı (NPT) gözden geçirmek üzere bir ay sürecek Birleşmiş Milletler konferansı için toplandıkları sırada yazılı açıklama yaptı. Konferansın 2020'de yapılması gerekiyordu ancak COVID-19 salgını nedeniyle ertelenmişti.

Guterres: “Nükleer imhadan sadece bir yanlış hesaplama uzaktayız”

BM Genel Sekreteri Antonio Guterres konferansta yaptığı konuşmada, "Soğuk Savaş'ın zirve yaptığı dönemden bu yana görülmemiş bir nükleer tehlike dönemindeyiz. İnsanlık nükleer imhadan sadece bir yanlış anlama, bir yanlış hesaplama uzakta" dedi.

Guterres, Rusya'nın Ukrayna'daki savaşı, Ortadoğu ve Kuzey Kore’ye atıfta bulunarak "nükleer tonları olan" krizlerin arttığı uyarısında bulundu.

Putin: “Nükleer savaşın kazananı olmaz”

Rusya'nın 24 Şubat'taki işgalinden birkaç gün sonra Putin, NATO liderlerinin saldırgan açıklamalarını ve Batı'nın Moskova'ya ekonomik yaptırımlarını gerekçe göstererek ülkenin nükleer silahları da içeren caydırıcı güçlerini yüksek alarm durumuna geçirmişti.

Ancak Putin, NPT gözden geçirme konferansına katılanlara gönderdiği mektupta, "Nükleer bir savaşın kazananı olamaz ve asla serbest bırakılmamalıdır ve biz dünya toplumunun tüm üyeleri için eşit ve bölünmez güvenlikten yanayız" ifadelerini kullandı.

Biden: “Rusya müzakereye hazır olduğunu göstermeli”

Biden, "Yönetimim, 2026 yılında süresi dolacak olan Yeni START'ın yerini alacak yeni bir silah kontrol çerçevesini süratle müzakere etmeye hazırdır. Ancak müzakere için iyi niyetle hareket eden istekli bir ortak gerekir" dedi.

Biden, Rusya’nın ABD ile nükleer silahların kontrolu konusundaki çalışmalara yeniden başlamaya hazır olduğunu göstermesi gerektiğini kaydetti.

Ancak Rusya'nın Birleşmiş Milletler misyonu, ABD'nin müzakereye hazır olup olmadığını sorguladı ve Washington'u Ukrayna çatışması nedeniyle Moskova ile stratejik istikrar konusundaki görüşmelerden çekilmekle suçladı.

Rusya'nın BM misyonundan yapılan açıklamada "Washington'un kararını vermesinin, acele etmeyi bırakmasının ve bize ne istediklerini açıkça söylemesinin zamanı geldi. Uluslararası güvenlik alanında durumu tırmandırmak mı istiyorlar, yoksa eşit müzakerelere başlamak mı?" denildi.

ABD’den Çin’e çağrı

Biden ayrıca Çin'i "yanlış hesap riskini azaltacak ve istikrarı bozan askeri dinamikleri ele alacak görüşmelere katılmaya" çağırdı.

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken da dün BM konferansında yaptığı açıklamada, Washington'un nükleer silah sahibi ülkeler arasında güvenli iletişim kanallarını içeren kapsamlı bir risk azaltma paketi arayışında olduğunu söyledi.

Blinken, "Risk azaltma ve stratejik istikrar çabaları konusunda Çin ve diğerleri dahil tüm ortaklarımızla birlikte çalışmaya hazırız" şeklinde konuştu.

Blinken ayrıca 2015 nükleer anlaşmasına geri dönülmesinin ABD, İran ve dünya için en iyi sonuç olduğunu söyledi ve Kuzey Kore'yi yedinci nükleer denemeye hazırlanmakla suçladı.