6 Ocak Kongre saldırısını soruşturan komisyonun son oturumunda eski Başkan Donald Trump’ın saldırıyı önlemek için harekete geçmediği anlar dakika dakika irdelendi. Komisyon Trump'ı “saldırıyı durdurmamayı tercih etmekle” suçladı.
Komisyonun sekizinci oturumu, halka açık ilk oturumda olduğu gibi televizyonların en çok izlendiği saat diliminde yani prime time’da yayınlandı. Oturumun odağında Trump’ın danışmanları ve hatta ailesinden gelen çağrılara rağmen Kongre saldırısını durdurmak için herhangi bir adım atmaması vardı.
COVID-19 testi pozitif çıktığı için oturuma video konferans yöntemiyle katılan komisyonun Demokrat başkanı Bennie Thompson, Trump’ın kızı Ivanka Trump ve oğlu Donald Trump Jr.’ın çağrılarına rağmen Kongre’ye giden kalabalığı durdurmak için bir şey yapmadığını söyledi.
Komisyonun Cumhuriyetçi başkan yardımcısı Liz Cheney, oturumun başında eski Senato çoğunluk lideri Cumhuriyetçi Mitch McConnell’ın 13 Şubat 2021 günü yaptığı konuşmadan, “Bir güruh onun adına Kongre’ye saldırıyordu. Bu suçlular onun pankartlarını taşıyor, ona sadakatlerini haykırıyordu. Başkan Trump’ın buna son verebileceği çok aşikardı” dediği bölümleri paylaştı.
“İlgili bakanları ya da askeri yetkilileri aramadı”
Oturumdan önce gün içinde içerikle ilgili bilgi paylaşan Liz Cheney, “Orduyu aramadı. Savunma Bakanı herhangi bir talimat almadı. Adalet Bakanı’nı aramadı. İç Güvenlik Bakanlığı’yla görüşmedi” demişti.
Oturumda ifade kayıtlarının bazı bölümleri paylaşılan eski Beyaz Saray yetkilileri, Trump’ın, taraftarları 6 Ocak günü Kongre binasını basarken bu bakanlık ve birimlerle irtibata geçmediğini söyledi.
Komisyonun Demokrat Partili üyelerinden Elaine Luria, “Üst düzey güvenlik ve askeri liderler, Başkan Yardımcısı Mike Pence’in personeli ve hükümet yetkilileriyle yaptığımız çeşitli görüşmelerde, hiç kimsenin o gün Donald Trump’tan haber almadığını doğruladık. Kimseyi talimat vermek ya da destek vermek için aramadı” diye konuştu.
Genelkurmay Başkanı: “Ne bir telefon ne başka bir şey”
Oturumda ABD Genelkurmay Başkanı Orgeneral Mark Milley’nin komisyona verdiği ifadede, Kongre saldırı altındayken Trump’ın kendisini hiç aramamasına şaşırdığını anlattığı ve bunu başkomutan olarak Trump’ın görevini yerine getirmediği şeklinde değerlendirdiği anlar paylaşıldı.
Komisyona kapalı kapılar ardında ifade veren ABD Genelkurmay Başkanı Milley, “Başkomutansınız. Amerika Birleşik Devletleri’nin Kongresi’nde bir saldırı yaşanıyor ve hiçbir şey yok. Ne bir telefon ne de başka bir şey. Sıfır” ifadelerini kullandı.
“Şok içindeydik, ne anlama geldiğini hepimiz biliyorduk”
Önceki oturumlarda, Başkan Donald Trump’ın Kongre binasına yürümek istediği ancak Gizli Servis’in buna karşı çıktığı gündeme gelmişti.
Oturumda sesi değiştirilerek ses kaydı paylaşılan Beyaz Saray güvenlik yetkilisi buna ilişkin sorulan soruya verdiği yanıtta, “Doğrusunu söylemek gerekirse hepimiz şok içindeydik. Bunun ne anlama geldiğini hepimiz biliyorduk. Yani Kongre’ye yürümesi halinde bunun artık bir miting olmadığını, başka bir şeye dönüşeceğini biliyorduk. Buna isyan, darbe deyin, ne derseniz’’ ifadelerini kullandı.
“Kongre saldırı altındayken televizyonun karşısındaydı”
Komisyon üyeleri komisyona bilgi veren görgü tanıklarının ifadelerine dayanarak, Trump’ın kongre saldırısından önce düzenlediği mitingden sonra Gizli Servis kendisini Kongre binasına götürmeyi reddedince Beyaz Saray’a döndüğünü belirtti.
O anlarda oturumda Trump’ın üzerinde paltosuyla Oval Ofis’teki bir fotoğrafı paylaşıldı ve Beyaz Saray yetkilisinin Trump’a Oval Ofis’e döner dönmez Kongre binasına baskını haber verdiği belirtildi.
Trump’ın mitingde sahneden indikten 15 dakika sonra Kongre binasının saldırı altında olduğundan haberdar olduğunun altı çizildi.
Görgü tanıklarının Trump’ın Oval Ofis’teki özel yemek odasına geçip saat 4’e kadar orada kaldığını, masada televizyonun karşısındaki her zamanki yerine oturduğunu ve öğleden sonra da televizyonda Fox News’un açık olduğunu anlattıkları belirtildi.
Eski basın danışmanı: “Trump istese dakikalar içinde halka seslenebilirdi”
Oturumda dönemin ulusal güvenlik danışmanı yardımcısı Matt Pottinger ve eski basın danışmanı yardımcısı Sarah Matthews canlı yayında ifade verdi.
Kendisini Cumhuriyetçi olarak tanımlayan Sarah Matthews, Trump’ın 6 Ocak günü istese anında açıklama yapabilecek imkana sahip olduğunu, bir dakika içinde Oval Ofis’ten basın odasına geçebileceğini veya Beyaz Saray muhabirlerini çağırarak birkaç dakika içinde Oval Ofis’ten açıklama yapma imkanına sahip olduğunu anlattı.
Eski ulusal güvenlik danışmanı yardımcısı Matt Pottinger, Trump’ın Başkan Yardımcısı Mike Pence için “korkak” dediği Twitter mesajını gündeme getirdi. Bu paylaşımın Kongre saldırısı günü “yangına körükle gittiğini” söyledi.
Trump’ın bu tweetinin istifa etmesine yol açtığını belirten Pottinger, “O günün Beyaz Saray’daki son günüm olacağını biliyordum” dedi.
"Seçim artık bitti" ifadesini kullanmak istemedi
Donald Trump'ın kongre saldırısından bir gün sonra halka seslendiği konuşmasının kayda alındığı anlar da oturumda ilk kez kamuoyuyla paylaşıldı.
Yayınlanan görüntüde Trump'ın kamera karşısında konuşması kaydedilirken metinde yazan ''Bu seçim artık bitti'' ifadesini söylemek istemediği görüldü.
Gizli Servis’in telsiz konuşmaları
Oturumda ilk kez Gizli Servis’in telsiz konuşmalarından bazı ayrıntılar paylaşıldı.
Bu kayıtlara göre Gizli Servis görevlileri, Kongre binasına giren Trump destekçilerinin polisle karşı karşıya kaldığı anda, dönemin Başkan Yardımcısı Mike Pence’in Kongre binasından nasıl çıkarılacağına karar vermeye çalıştıkları görüldü.
“Baraj artık yıkılmaya başladı”
6 Ocak Komisyonu’nun sonbahar aylarında başka oturum düzenleyebileceği belirtiliyor. Komisyon ara raporunu Eylül ayında açıklayacak ve çalışmalarını bu tarihten sonra da sürdürecek.
Komisyonun Cumhuriyetçi başkan yardımcısı Liz Cheney, bu akşamki oturumda süreç içinde yeni delillerin ellerine ulaştığını ve Ağustos ayında komisyonun Eylül ayında oturumlara yeniden başlamadan önce yeni bilgileri değerlendireceğini belirtti.
Liz Cheney, “Kapılar açıldı, yeni celpler çıkarıldı ve baraj artık yıkılmaya başladı” ifadesini kullandı.
Adalet Bakanı: “Kimse hukukun üstünde değil”
6 Ocak Komisyonu’nun Kongre saldırısıyla ilgili olarak eski yetkililer ya da Trump hakkında bir suçlama getirme yetkisi yok. Ancak Adalet Bakanlığı da Kongre saldırısıyla ilgili kendi soruşturmasını yürütüyor.
Bugüne kadar kongre saldırısıyla bağlantılı olarak 840'tan fazla kişi federal suçlarla suçlandı. 330 kişi suçunu itiraf etti, 200'den fazla sanık ceza almayı bekliyor. Yaklaşık 100 kişi de hapis cezasına çarptırıldı.
ABD tarihinde bugüne kadar görevde bulunan ya da eski bir başkan Adalet Bakanlığı tarafından federal olarak soruşturulmadı.
Adalet Bakanı Merrick Garland Çarşamba günü yaptığı açıklamada, 6 Ocak soruşturmasının bakanlığın yürüttüğü en kapsamlı ve en önemli soruşturma olduğunu söyleyerek, “Kimse hukukun üstünde değildir, bunu daha açık şekilde söyleyemem” dedi.
Adalet Bakanı Garland, “Bu işi doğru yapmak zorundayız. Meşru bir seçimin sonuçlarını geçersiz kılmaya çalışmaktan cezai olarak sorumlu olanların hesap vermesini sağlamalı ve bunu dürüst ve profesyonel şekilde yapmalıyız” ifadelerini kullandı.
