Afgan ulusal güvenlik güçlerinin eğitilmesini amaçlayan uluslararası faaliyetlerin geleceği, ABD Savunma Bakanlığı yetkililerinin diğer öncelikleri öne çıkarması nedeniyle giderek daha belirsiz bir hal almaya başladı.
ABD Merkez Komutanlığı'na göre 2015 yılı Ocak ayında başlatılan Kararlı Destek misyonu; bütçe planlama, şeffaflık, lojistik süreklilik, istihbarat ve stratejik iletişim gibi alanlarda uzun yıllardır Afgan güvenlik güçlerine eğitim, tavsiye ve destek veriyor.
Bazı liderler, bu eğitim programının ABD ve NATO askerlerinin çekilmesinden sonra da Afganistan sınırları dışında devam edebileceği beklentisini öne çıkarıyordu. Hatta NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Salı günkü açıklamasında, NATO'nun "Özel Operasyon Güçleri'ne odaklanan askeri eğitim ve talimin Afganistan dışında nasıl sağlanabileceğine baktığını" söyledi.
Ancak ABD Savunma Bakanlığı, önceliklerinin farklı olduğunu vurguluyor.
ABD Savunma Bakanlığı Sözcüsü John Kirby, Çarşamba günkü basın brifinginde, "Şu anda Afgan Ulusal Güçleri, Ulusal Savunma ve Ulusal Güvenlik Güçleri'ne çekilme sonrası verilecek destek; mali yardıma ve uçak bakım ve onarımı gibi lojistik konulara odaklanacak” dedi. Kirby, Afgan güçlere eğitim verilmesi konusunda kendisine yeniden soru yöneltilmesi üzerine ”Bunun ötesinde konuşacağım herhangi bir karar yok" şeklinde yanıt verdi.
ABD ve NATO'nun Afganistan'daki askeri güçleri geri çekmesi için önünde üç aylık süre var.
"Eğitime devam etme konusunda yüzde yüz emin değiliz"
ABD Genelkurmay Başkanı General Mark Milley, geçen ay gazetecilere yaptığı açıklamada ordunun Afganistan'taki ABD Büyükelçiliği'ni açık tutmayı, "Afgan hükümeti ve güvenlik güçlerini mali yardımla desteklemeye devam etmeyi" planladığını söylemişti.
Milley, "Afgan güçleri başka yerlerde eğitme konusuna da bakmaya devam edeceğiz ama bu konuda yüzde yüz net bir karara varmadık" şeklinde konuştu.
Afganistan'dan asker çekme sürecinin tamamlanmasına aylar kala ABD Savunma Bakanlığı'nın eğitim ve destek planı oluşturmak için zamanı giderek daralıyor.
Başkan Joe Biden, Nisan ayında, ABD askerlerinin yaklaşık 20 yıllık askeri varlığını sürdürdükten sonra 11 Eylül'e kadar Afganistan'dan çıkacağını açıklamıştı.
ABD Merkez Komutanlığı'ndan Salı günü yapılan açıklamada çekilmenin yüzde 30 ila yüzde 44 oranında tamamlandığı bildirildi.
Eski Savunma Bakanı Leon Panetta, Demokrasileri Savunma Vakfı'nın Çarşamba günü düzenlediği etkinlikte yaptığı konulmada, ABD'nin 2010'lu yıllarda Irak'ta olduğu gibi Afganistan'da da yeniden savaşa girmesinin engellenmesi gerektiğini vurguladı. Panetta, atılacak adımlardan birinin Afgan güçlere eğitim vermek olduğunu söyledi.
Panetta, "Afgan güçlere askeri yardım ve eğitim verin. Afganistan'da nüfus yoğunluğu yüksek kentleri koruyan stratejiler geliştirmeye çalışın" dedi.
Panetta, "Afganistan'da bir şekilde varlığımız olmalı, en azından orada ölen askerlerimizin bir hiç uğruna can vermediklerini göstermek için" şeklinde konuştu.
Taleban'ın son zamanlarda elde ettiği kazanımlara işaret eden Panetta, bunun Taleban savaşçılarının "Afganistan'da kontrolu kazanmada tahmin edilenden çok daha hızlı hareket ettiklerinin göstergesi" olduğunu ve bu durumun ABD için gerçek bir ikilem yaratacağını belirtti.
Eski Savunma Bakanı Panetta'nın sözleri, geçen ay gazetecilere Taleban'ın kazanması ve Kabil'in düşmesinin "kaçınılmaz son olmadığını" söyleyen Genelkurmay Başkanı General Milley'in açıklamasıyla ters düşüyor.
Afgan güvenlik güçleri Taleban'a ve Afganistan-Pakistan bölgesinde faaliyet gösteren yaklaşık 20 terör örgütüne karşı yıllardır mücadele ediyor.
Taleban, Afganistan'ın kuzeyindeki Bağlan, güneydeki Helmand, batıdaki Farah ve doğudaki Lağman bölgelerinde toprak kazanımları elde etti.
Uzmanlar, ABD ve NATO'nun Afganistan'dan çekilmesinden sonra Afgan güçleri başka bir ülkede eğitme planının ne kadar etkili olacağı konusunda farklı görüşlere sahip.
Yeni Amerikan Güvenliği Merkezi'nden Jason Dempsey, VOA'e yaptığı açıklamada, "Afgan güvenlik güçlerini küçük bölümler halinde alıp yurt dışında eğitmek ve sonra yeniden Afganistan'a göndermek, eğer kim için savaştıklarını, hangi savaş tacirinin hükümetin kontrolunu ele geçirdiğini bilmiyorlarsa, onlara çok da fazla destek vermediğimiz anlamına gelir. Bunun etkili olabileceğinden emin değilim" şeklinde konuştu.
Demokrasileri Savunma Vakfı'ndan savunma uzmanı ve Afgan Savaşı eski muharibi Bradley Bowman, bu konuda aynı görüşü paylaşmıyor. VOA'e konuşan Bowman, Afgan hükümeti ve güvenlik güçlerine verilecek mali ve lojistik desteğin "önemli" olduğunu ancak "ABD ve diğer uluslararası güçlerin geri çekilmesi sonrasında Afganistan'da bir felaketi önlemeye büyük olasılıkla yetmeyeceğini" söylüyor.
Bowman, "ABD ve müttefiklerimiz en azından Afganistan toprakları dışında Afgan güçlere eğitim vermeye devam etmelidir" diyor.
ABD Savunma Bakanlığı, Afganistan'a 3 milyar 300 milyon dolarlık askeri yardım sağlanması talebinde bulundu. Bu miktar, son mali yılda Afganistan'a yapılan yardımdan 300 milyon dolar daha fazla. Kongre'nin onaylaması durumunda bu destek, eğitim için ayrılacak ödeneği de içerecek.
