ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Fransa, Türkiye ve Gürcistan ziyaretlerinden sonra İsrail’e geçti. Pompeo, Kudüs’te İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu ve Bahreyn Dışişleri Bakanı Abdüllatif El Zayani ile biraraya geldi. Pompeo’nun ziyareti sırasında Batı Şeria’daki İsrail yerleşim birimlerini ve Golan Tepeleri’ni de ziyaret edebileceği belirtiliyor.
Bahreynli yetkililerin İsrail’le ilişkilerin normalleştirilmesinin ardından İsrail’e bu ilk ziyaretinde ayrıca Bahreyn ve İsrail’de karşılıklı büyükelçiliklerin açılacağı ve online vize sistemine geçileceği açıklandı.
Görüşme öncesinde İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu, Washington’da imzalanan Abraham Anlaşmaları kapsamında ilişkilerin normalleşmesinin ardından Bahreynli yetkililerin ilk ziyaretinin tarihi önemine dikkat çekti. Netanyahu, Dışişleri Bakanı Pompeo ile Başkan Donald Trump’a ve anlaşmanın imzalanmasında kilit rol oynayan ekibin başındaki Beyaz Saray danışmanı Jared Kushner’e teşekkür etti.
ABD Dışişleri Bakanı Pompeo da görüşme öncesindeki basın toplantısında Kudüs’ten ‘‘Yahudiler’in vatanının meşru başkenti’’ diye söz etti. Pompeo, Abraham Anlaşmaları kapsamında iki ayda üç barış anlaşmasının imzalandığını ve yeni anlaşmaların da yapılmasını umduklarını kaydetti.
Pompeo, Bahreyn, Birleşik Arap Emirlikleri ve İsrail’in birlikte çalışmaya başlamalarından duyduğu memnuniyeti dile getirdi ve bu ülkeler arasındaki anlaşmaların ticaret ve ekonomik gelişme konusunda müthiş fırsatlar yaratacağını söyledi.
Pompeo ayrıca bu tür barış anlaşmalarının bölgede İran gibi ülkelerin etkisinin azalmasını ve daha fazla tecrit edilmelerini sağlayacağını da sözlerine ekledi.
Dini özgürlüklere de değinen Pompeo, anlaşmaların bu konuda da ilerleme sağlayacağını ve bundan böyle Abu Dabi’den, Manama’dan giden Müslümanlar’ın El Aksa Camisi’nde daha kolay ibadet edeceklerini kaydetti.
‘‘Bahreyn ve İsrail’de karşılıklı büyükelçilikler açılıyor’’
Bahreyn Dışişleri Bakanı Abdüllatif El Zayani de 1 Aralık’tan itibaren Bahreyn ve İsrail vatandaşlarının karşılıklı olarak online vize alabileceklerini bildirdi. Ayrıca İsrail’de Bahreyn büyükelçiliği açılması için başvuruda bulunduklarını ve krallığın başkenti Manama’da bir İsrail büyükelçiliğine onay vereceklerini bildirdi.
Gelecek ay Manama’yı ziyaret etmesi beklenen İsrail Savunma Bakanı Gabi Askenazi ise büyükelçiliklerin açılış törenlerinin 2020’nin sonunda olabileceğini kaydetti.
Bahreyn heyeti Gulf Air’in İsrail’e ilk seferiyle Tel Aviv’e gitti.
El Zayani, gelecek haftadan itibaren bu uçuşların sayısının haftada 14’e çıkartılacağını ve İsrail’de Hayfa ile Eilat gibi diğer yerlere de uçuşlar düzenlenmesinin planlandığını bildirdi.
Pompeo Batı Şeria’daki yerleşimlere gidecek mi?
Pompeo’nun İsrail’in Batı Şeria’daki yerleşim birimlerinde yer alan bir şarap üretim tesisi ve üzüm bağını ziyaret edebileceği İsrail basınında gündeme geldi, ancak ziyaret resmen doğrulanmadı.
Bu, Amerikalı bir yetkilinin İsrail’in Batı Şeria’daki yerleşim birimlerine ilk ziyareti olacak.
Psagot şarap tesislerinin bir bölümü Filistinliler’in yerel halktan çalındığını iddia ettiği topraklarda yer alıyor. Uluslararası toplumun büyük kısmı İsrail’in Batı Şeria’daki yerleşim birimlerini uluslararası hukukun ihlali ve barışın önünde önemli bir engel olarak değerlendiriyor.
Ödüllü şarap tesisi, İsrail’in bölgede turizmi geliştirme çabalarına katkı olarak şarap üretiminin yanı sıra turlar düzenliyor ve etkinlikler için mekan sağlıyor.
Pompeo’nun olası ziyareti İsrail basını tarafından gündeme getirildi, ancak resmen doğrulanmadı. Pompeo’nun şarap bağını ziyaret etmesi Demokrat ya da Cumhuriyetçi olsun eski yönetimlerden radikal bir ayrılığa işaret edecek. Eski ABD yönetimleri İsrail’i Batı Şeria’daki yerleşim birimleri nedeniyle eleştiriyordu.
Ancak Başkan Donald Trump, tartışmalı Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanıyarak ABD’nin büyükelçiliğini Tel Aviv’den Kudüs’e taşımıştı. Trump’ın bu adımı ABD’nin yıllardır sürdürdüğü İsrail yerleşimlerinin uluslararası hukuku ihlal ettiği söylemine aykırı olarak değerlendiriliyor. Trump yönetimi ayrıca Golan Tepeleri’nin 1967 savaşıyla Suriye’den ilhakını da tanımıştı. Pompeo’nun ziyareti sırasında Golan Tepeleri’ni de ziyaret edebileceği belirtiliyor.
Filistinliler tarafından reddedilen Başkan Trump’ın Ortadoğu planı İsrail’in kendisine ait tüm yerleşimler dahil Batı Şeria’nın neredeyse üçte birini ilhak etmesinin önünü açabilir.
Pompeo’nun ziyaret etmesi beklenen bu tesis geçen yıl Bakan’ın adıyla bir şarap serisi üretmişti.
Şarap bağının önemli yatırımcılarından birinin, Duty Free Americas mağazalarının da sahibi Floridalı Falic Ailesi olduğu belirtiliyor. AP haber ajansının geçen yıl yaptığı bir araştırma ailenin son 10 yılda Batı Şeria ve Doğu Kudüs’teki İsrail yerleşimlerine en az 5,6 milyon dolar; 2000 yılından bu yana ABD’de aralarında Donald Trump’ın da bulunduğu Cumhuriyetçi ve Demokrat İsrail yanlısı siyasetçilere en az 1,7 milyon dolar bağışta bulunduğunu ortaya koymuştu.
Pompeo’dan Gürcistan’da adil seçim vurgusu
Avrupa ve Ortadoğu turu kapsamında Pompeo İsrail’den önce Gürcistan’daydı. ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada
Pompeo’nun Gürcistan Başbakanı Giorgi Gakharia ve Dışişleri Bakanı David Zalkaliani ile Tiflis’te biraraya geldiği belirtildi.
Bakan Pompeo’nun görüşmeleri sırasında özgür, adil ve şeffaf parlamento seçimlerinin önemine dikkat çektiği ve demokrasilerde bağımsız yargının önemini vurguladığı belirtildi.
Pompeo’nun Corona virüsü salgınıyla mücadelede alınan önlemlerin sürdürülmesi ve siber güvenliğin arttırılması konularını da gündeme getirdiği kaydedildi.
Ayrıca açıklamada görüşme sırasında Pompeo’nun olası bir Rus işgali karşısında Gürcistan’ın egemenliği ve toprak bütünlüğüne ABD’nin tereddütsüz destek vereceğini kaydettiği aktarıldı.
Pompeo Gürcistan’ın ardından İsrail’e gitti. Pompeo, ülkeyi kapsayan turunda Birleşik Arap Emirlikleri, Katar ve Suudi Arabistan’a geçerek devlet ve hükümet başkanları ve dışişleri bakanlarıyla biraraya gelecek.
