ABD ve NATO müttefikleri, Kuzey Kutbu'nda Rusya ve Çin arasındaki askeri işbirliğini daha yakından izliyor. İki ülke Kuzey Kutbu'nda ortak deniz tatbikatları, sahil güvenlik devriyeleri ve stratejik bombardıman uçakları hava eğitimleri gerçekleştiriyor.
ABD'nin Kuzey Kutbu ve Küresel Dayanıklılık'tan sorumlu Savunma Bakan Yardımcısı Iris Ferguson, bu işbirliğinin, daha yakından koordine edilen askeri tatbikatları da içerdiğini söyledi.
Ferguson, merkezi Washington'da bulunan düşünce kuruluşu Stratejik ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi (CSIS) tarafından 5 Aralık'ta düzenlenen çevrimiçi bir tartışmada konuştu.
Ferguson, “Rusya ve Çin arasındaki artan işbirliği seviyeleri ve özellikle askeri alanda benzeri görülmemiş işbirliği tarzı bizi düşündürüyor” dedi.
Ekim ayında Çin ve Rusya sahil güvenlik güçleri, ilk ortak Kuzey Kutbu deniz devriyesini gerçekleştirmişti.
Temmuz ayında Çin ve Rus askeri uçakları, Rusya'nın kuzeyindeki aynı hava üssünü ilk kez birlikte kullandı. Dört Rus ve Çin stratejik bombardıman uçağı, Çukçi Denizi ve Bering Denizi üzerinde uçtu. Çin bombardıman uçakları Alaska Hava Savunma Tanımlama Bölgesi içinde ilk kez uçtu.
Çin ve Rusya ayrıca 2022 ve 2023 yıllarında Bering Boğazı'nda ortak deniz tatbikatları düzenlemişti.
İlgili Haberler Çin 2024'te Rusya'yla ortaklığı sayesinde küresel nüfuz alanını genişlettiÇin'in Kuzey Kutbu'nda kendine ait bir toprağı yok. Ancak Çin, iklim değişikliği Kuzey Kutbu'ndaki buzulların erimesine yol açtıkça maden arama ve Avrupa'ya bir nakliye rotası oluşturma fırsatlarının artmasıyla ilgileniyor.
Merkezi California eyaletindeki Santa Monica'da bulunan düşünce kuruluşu RAND Corporation'dan Stephanie Pezard, “Bu, birkaç yıl önce bu düzeye geleceğini düşünmediğimiz bir işbirliği seviyesini gösteren ilginç bir gelişme” dedi.
Pezard, bu hafta başında VOA Mandarin'e verdiği demeçte, son birkaç yıl öncesine kadar “Rusya'nın Kuzey Kutbu'nda endüstriyel kalkınma konusunda Çin'i geçmeye çalıştığını” söyledi.
ABD Savunma Bakanlığı Temmuz ayında yayınladığı “2024 Kuzey Kutbu Stratejisi”nde, Çin ve Rusya'nın işbirliğini Kuzey Kutbu'na yönelik yeni bir stratejik yaklaşım ihtiyacını doğuran, önemli bir jeopolitik sorun olarak tanımladı.
İlgili Haberler Trump'tan BRICS üyelerine uyarıMerkezi Taipei'de olan Stratejik Araştırmalar Derneği'nden araştırmacı Chang Ching, Çin'in Kuzey Kutbu'ndaki varlığının ABD ve NATO'daki diğer ülkeler üzerinde baskı yarattığını söyledi.
Chang bu hafta VOA Mandarin'e verdiği demeçte, “Geçmişte Rusya Kuzey Kutbu'ndaki tek geleneksel düşmandı, ancak şimdi ek bir zorluk var” dedi.
Acil bir tehdit yok
Diğer NATO üyeleri Rusya ve Çin'in Kuzey Kutbu'nda artan askeri faaliyetlerine karşılık veriyor.
Kanada 6 Aralık'ta yayınladığı yeni Kuzey Kutbu Dış Politika raporunda bölgedeki benzer düşünen diğer ülkelerle artan askeri işbirliğini ele aldı.
Raporda, Kanada'nın Kuzey Kutbu'ndaki NATO ülkelerinin yanı sıra Japonya ve Güney Kore gibi benzer düşünen ülkelerle diplomatik ve teknolojik işbirliğini güçlendirmesi tavsiye ediliyor. Raporda ayrıca Kanada'nın Kuzey Kutbu'ndaki askeri varlığının arttırılması da vurgulanıyor. Kanada'nın Kuzey Kutup bölgesi, ülkenin yaklaşık yüzde 40'ını ve kıyı şeridinin yüzde 70'inden fazlasını oluşturuyor.
Kanada, Finlandiya ve ABD, Kasım ayında, en azından kısmen Rusya'nın bölgedeki etkisine karşı koyma arzusundan kaynaklanan bir kararla, buzkıran gemileri inşa etmede ortaklık yapma konusunda anlaştı.
Kuzey Kutbu'ndaki ortak askeri faaliyetlerini arttırmalarına rağmen analistler, Çin ve Rusya'nın ABD ve bölgedeki ortakları için acil bir tehdit oluşturmadığı görüşünde.
Ferguson, “Bence Çin'nin Rusya'dan aldıklarını da abartmamak gerçekten önemli. Müttefiklerle birlikte çalışmanın ne gerektirdiğini biliyoruz. Bir ittifak kurmak için yıllarca süren yatırımların, güven inşasının ve birlikte çalışabilirliğin gerekli olduğunu biliyoruz. Birlikte daire çizerek uçmaları aynı şey değil” dedi.
Çin neden Kuzey Kutbu'nda?
Çin, Kuzey Kutbu'nda etki sahibi olan ülkelerin arasına yeni katılıyor.
Pekin'in 2018 yılında yayınladığı “Kuzey Kutup Politikası Beyaz Kitabı”nda Çin'in kutup stratejisinin iklim değişikliği, çevre koruma, bilimsel araştırma, seyrüsefer rotaları, kaynak arama ve geliştirme, güvenlik ve uluslararası yönetişim gibi konulara odaklandığı belirtiliyor.
Çin Büyükelçiliği, VOA Mandarin'e Çarşamba günü e-posta yoluyla gönderdiği yanıtta, CSIS'in çevrimiçi tartışmasında yapılan yorumlara ilişkin olarak “Çin, Kuzey Kutbu meselelerini jeopolitik çıkarlarını desteklemek için kullanmayacak ve böyle bir niyeti de yok” dedi.
Büyükelçilik açıklamasında, “Kuzey Kutbu'nda yer almayan bir ülke olarak Çin, Kuzey Kutbu'nun değişim ve gelişimine bilgeliği ve gücüyle katkıda bulunan aktif bir katılımcı, kurucu ve katkı sağlayıcıdır” denildi.
Ancak Şanghay Siyaset Bilimi ve Hukuk Üniversitesi araştırmacıları Yang Zhen ve Ren Yanyan, Kuzey Kutbu'nda Çin-Rusya deniz işbirliğinin ABD'nin “deniz hegemonyası” olarak adlandırdıkları duruma karşı bir denge oluşturmanın bir yolu olduğunu öne sürüyor.
Bu arada Pekin ve Moskova, Rusya'nın Ukrayna'yı işgali nedeniyle Batı'nın uyguladığı yaptırımların Avrupa ile ticareti büyük ölçüde durdurması nedeniyle özellikle Rus petrol ve gazı için Kuzey Kutbu'nda nakliye rotaları geliştiriyor.