Ukrayna'daki savaş sonrasında Rusya'yı, "doğalgazı silah olarak kullanmakla" suçlayan Avrupa ile Moskova arasındaki "doğalgaz hesaplaşmasında" yeni bir kriz başladı.
Avrupa'ya doğalgaz tedarik eden Rus firması Gazprom, Kuzey Akım 1 boru hattı üzerinden Avrupa'ya gaz dağıtımını üç gün boyunca "bakım amaçlı" durdurdu.
Avrupa enerji bakanları, Moskova ve Brüksel arasındaki ekonomik savaşı yoğunlaştıran bu gelişme üzerine acil toplanıyor.
Rus enerji devi Gazprom, 31 Ağustos Çarşamba günü, "bakım çalışması yapılması gereken" Kuzey Akım 1 boru hattı üzerinden Avrupa'ya gaz dağıtımını 2 Eylül tarihine kadar kesti.
Gazprom, bu kesintinin, Rusya'da bulunan bir kompresör istasyonunda, gazın daha sonra diğer Avrupa ülkelerine ihraç edildiği Sibirya gaz sahalarını doğrudan Almanya'nın kuzeyine bağlayan borunun "tamir ve bakımı" nedeniyle yapıldığını açıkladı.
Rus şirketi, bu sabah Telegram hesabından yaptığı açıklamada, "kompresör istasyonunda planlanan çalışmanın başladığını" duyurdu. Avrupa gaz taşıma ağı Entsog ve Nord Stream şirketinin sitesi tarafından yayınlanan verilere göre, gaz akışı Çarşamba sabahının erken saatlerinde fiilen "sıfıra" düştü.
Avrupa'ya gaz arzına yönelik daha fazla kısıtlama, geçen Ağustos ayından bu yana toptan gaz fiyatlarını zaten yüzde 400'ün üzerinde arttıran, tüketiciler ve işletmeler için sert bir maliyet krizi yaratıyor. Hükümetler ise hane halkları ve sanayi üzerindeki yükü hafifletmek için milyarlarca Euro harcamak zorunda kalıyor.
İlgili Haberler Avrupa’da Enerji Krizi: Hangi Ülke Ne Önlem Alıyor ?Krizin merkez üssü Almanya
Gazprom, Nord Stream tarafından teslim edilen gaz miktarlarını son birkaç ayda yüzde 80 oranında azalttı. Alman Enerji Ağı Ajansı patronu Klaus Müller, teknik açıdan "yapılan işlemin bakım amaçlı olduğu gerekçesi anlaşılır gibi değil. Gözlemlerimiz, bu sözde bakım kararının politik olduğunu gösteriyor" diyerek endişeleri dile getirdi.
Rusya'nın Avrupa'ya giden vanaları kısması nedeniyle, önümüzdeki kış enerji kıtlığı riski ile karşı karşıya kalan Avrupa'da, bu korkulara ek olarak, son günlerde rekor seviyelere ulaşan elektrik fiyatları da eklendi. Elektrik fiyatlarında yaşanan sıçramanın doğalgaz fiyatlarını da tetiklemesi, Avrupalı tüketicilerin faturalarının yükselmesi riskini de beraberinde getiriyor.
3 günlük sürenin uzaması endişesi
Moskova'ya göre, bir tirbündeki arıza, "Yaptırımlar nedeniyle Rusya'ya gönderilmeyen bir parçadan" kaynaklanıyor. Almanya ise, "tam tersine bu parçanın geri dönüşünü engelleyenin Moskova olduğunu" iddia ediyor. Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, "üç günlük aradan sonra akışlar normale dönecek mi?" sorusuna, "Batılı başkentlerin Rusya'ya uyguladığı ambargo, bakım çalışmalarının normal seyrinde ilerlemesine izin vermiyor" yanıtını verdi.
Gazprom, Temmuz ayında da Kuzey Akım boru hattında 10 günlük bakım çalışması gerçekleştirmişti. Şirket, bu çalışmanın sonunda gaz musluğunu yeniden açmıştı. Ancak zaten Haziran ayında yüzde 40 kapasiteye indirdiği gaz akışını, bu tamir sonrası yüzde 20'ye çekmişti.
Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinden önce, Kuzey Akım, AB tarafından her yıl satın alınan 153 milyar metreküp gazın yaklaşık üçte birini taşıyordu. Bu kış büyük bir enerji krizi riskiyle karşı karşıya kalan Avrupa'nın önde gelen ekonomisi, özellikle bağımlı olduğu Rus gazına alternatif bulmak ve tüketimini azaltmak için aylardır mücadele ediyor. Berlin, Ekim ayı için belirlediği yüzde 85'lik gaz depolama hedefine "Eylül ayı başından itibaren" ulaşmayı umuyor. Aynı zamanda özellikle enerji yoğun olan Alman sanayisi, Temmuz ayında 2018 ile 2021 yılları arasındaki aynı ayların ortalamasına göre yüzde 21,3 daha az gaz tüketti. Sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) kullanımındaki artış ise sürüyor.
Almanya, özellikle bağımlı olduğu Rus gazına alternatif bulmak ve tüketimini azaltmak için aylardır mücadele ediyor. Başbakan Olaf Scholz, Salı günü yaptığı açıklamada, Almanya'nın önümüzdeki aylarla yüzleşmek için "çok daha iyi bir konumda" olduğunu söyledi. Hükümete göre, Berlin'in Ekim ayı için belirlediği yüzde 85'lik gaz depolama hedefine "Eylül başından itibaren" ulaşılması gerekiyor.
İlgili Haberler Kuzey Akım 1’de Tadilat Kesintileri BaşlıyorFransa'ya akışı da kesti
Gazprom, Fransa'ya yapılan gaz akışlarını da Perşembe gününden itibaren "sözleşmeye uyulmamasından kaynaklı sorunlar nedeniyle" askıya aldığını açıkladı.
Rusya, savaşın başından bu yana Bulgaristan, Danimarka, Finlandiya, Hollanda ve Polonya'ya olan tedariki tamamen kesti ve diğer boru hatlarından akışı azalttı.
Avrupa Komisyonu ise, üye devletlerden, 1 Ekim'e kadar üye ülkelerin gaz stoklarını en az yüzde 80 seviyesine çıkarmasını, Mart 2023 tarihine kadar da yüzde 15 enerji tasarrufu hedefleyen bir planı uygulamaya sokmasını istiyor.
En kötü senaryo, Avrupa'ya Rus gazının tamamen kesilmesi ve kış soğuklarının erken bastırması. Böyle bir durumda, mevcut alternatif arzın az olması nedeniyle, ısınma talebindeki artış fiyatları yeni zirvelere taşıyacak ve bu da toplumsal huzursuzlukları körükleyebilecek. Böyle bir durumda da Rusya'nın gaz tehdidi, şu an oybirliğiyle Ukrayna'ya destek veren Avrupa ülkelerinin "Ukrayna'yı destekleme kararlılığını" sınayacak güce ulaşacak.
Bir dizi önlem almaya hazırlanan AB yönetimi, bütün gelişmelerin kötüye gitmesi durumunda, Avrupa ülkelerinde "son çare" olarak kısmi enerji kesintilerine başvurulmasını planlıyor. Avrupa enerji bakanları, 9 Eylül'de Prag'da konuyu görüşmek üzere acil gündemle toplanıyor.
İlgili Haberler "Rusya Doğalgazı Silah Gibi Kullanıyor"